Lise Öğrencilerinin İyimserlik Kavramına İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi

Year 2023, Volume: 7 Issue: 2, 116 - 133, 31.12.2023

Cevher Çetin , Mehmet Murat

Abstract

Bu çalışmada lise öğrencilerinin iyimserlik kavramına ilişkin metaforik algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 11.sınıfa devam eden 93 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Yapılandırılmış bir form aracılığıyla lise öğrencilerinin iyimserlik kavramına dair geliştirdikleri metaforik algıları elde edilmiştir. Formda katılımcılardan “İyimserlik …. gibidir/benzerdir. Çünkü …. ” şeklinde bir cümledeki boşlukları kendi algılarını yansıtacak şekilde doldurmaları istenmiştir. Katılımcıların geliştirdikleri metaforlar ve gerekçeler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Kodlayıcılar arası uyum 0,82 olarak bulunmuştur. Katılımcıların iyimserlik kavramına dair geliştirdikleri metaforlar altı kategori altında toplanmıştır. Buna göre İyimserlik kavramı: “Başa çıkma kaynağı”, “Motivasyon kaynağı”, “Davranış”, “Duygu”, “Gerçekçi olmayan” ve “Umut” olarak algılandığı belirlenmiştir. İyimserlik kavramı en fazla duygularla ilişkilendirilmiştir (f=22). Bununla birlikte lise öğrencilerinin sınava hazırlık süreci düşünüldüğünde iyimserlik kavramını “başa çıkma (f=6) ve motivasyon (f=12)” kaynağı olarak ele almaları da dikkate değerdir. İyimserlik ve Pozitif Psikolojinin diğer kavramları hakkında lise öğrencileri ile yapılacak çalışmaların nitel yöntemle derinlemesine çalışmasının alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Keywords

iyimserlik, pozitif psikoloji, eğitim, algı

Investigation of Metaphorical Perceptions of High School Students on the Concept of Optimism

Abstract

ABSTRACT
This study, it is aimed to determine the metaphorical perceptions of high school students about the concept of optimism. The research was carried out with 93 11th-grade students. Through a structured form, the metaphorical perceptions of high school students about the concept of optimism were obtained. In this form, “Optimism is like/similar to …. Because …. " They were asked to fill in the blanks in a sentence in the form of reflecting their own perceptions. The metaphors and justifications developed by the participants were analyzed with the content analysis method. The agreement between encoders was found to be 0.82. The metaphors developed by the participants were grouped under six categories. These are: "a source of coping, a source of motivation, a behavior, a emotion, Unrealistic optimism, hope". The concept of optimism was most associated with emotions (f=22). In addition, it is noteworthy that the concept of optimism as a source of "coping (f=6) and motivation (f=12)" when considering the exam preparation process. It is thought that qualitative studies with high school students about optimism and other concepts of Positive Psychology will contribute to the literature.

Keywords

Optimism, Positive Psychology, Education, perception

References

• Akçan Parlaz, E., Tekgül, N., Karademirci, E., & Öngel, K. (2012). Ergenlik dönemi: fiziksel büyüme, psikolojik ve sosyal gelişim süreci. Turkish Family Physician, 3(2), 10-16.
• Akeren, İ. (2021). Lise öğrencilerinde siber zorbalıkla başa çıkmanın yordayıcısı olarak iyimserlik-kötümserlik. Erciyes Journal of Education, 5(1), 87-104, https://doi.org/10.32433/eje.807426.
• Alarcon, G.M., Bowling, N.A. & Khazon, S. (2013). Great expectations: a meta-analytic examination of optimism and hope. Personality and Individual Differences, 54, 821-827, https://doi.org/10.1016/j.paid.2012.12.004.
• Ayan, A. (2018). İyimserlik ve umutsuzluk düzeyinin yaşam doyumu üzerine etkisi: Lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 95-112. doi:10.18037/ausbd.552523.
• Aydın, G., & Tezer, E. (1991). İyimserlik, sağlık sorunları ve akademik başarı ilişkisi. Psikoloji Dergisi, 7(26), 2-9.
• Boman, P., & Yates, G. C. (2001). Optimism, hostility, and adjustment in the first year of high school. British Journal of Educational Psychology, 71(3), 401-411, https://doi.org/10.1348/000709901158587.
• Bozgeyikli, H., & Çalışkan, M. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin psikolojik iyi oluşlarının yordayıcısı olarak iyimserlik-kötümserlik düzeyi ve dini yönelimler. OPUS International Journal of Society Researches, 16(28), 909-928, https://doi.org/10.26466/opus.734018.
• Bölükbaşı, Ayten. (2017). Lise öğrencilerinin kariyer uyumu ve yaşam doyumu ilişkisinde iyimserlik ve umudun aracı rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Brissette, I., Scheier, M. F., & Carver, C. S. (2002). The role of optimism in social network development, coping, and psychological adjustment during a life transition. Journal of Personality and Social Psychology, 82(1), 102-111. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.82.1.102.
• Carr, A. (2016). Pozitif Psikoloji. Kaknüs.
• Carver, C. S., Scheier, M. F., & Segerstrom, S. C. (2010). Optimism. Clinical Psychology Review, 30(7), 879-889, https://doi.org/10.1016/j.cpr.2010.01.006.
• Craig H, Gasevic D, Ryan J, Freak-Poli R & Talic S. (2022). A qualitative study on how older adults perceive the meaning and shaping of optimism: has the COVID-19 pandemic impacted their perceptions? Journal of Global Health Reports, 6, e2022039, https://doi.org/10.29392/001c.36914.
• Çalık, E. (2008). İlköğretim öğrencilerinin iyimserlik düzeylerinin ve okula ilişkin algılarının incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Çalışkan, H., & Uzunkol, E. (2018). Ergenlerde iyimserlik-kötümserlik ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 6(2), 78-95.
• Dewberry, C., Ing, M., James, S., Nixon, M., & Richardson, S. (1990). Anxiety and unrealistic optimism. The Journal of Social Psychology, 130(2), 151-156, https://doi.org/10.1080/00224545.1990.9924565.
• Dewberry, C., & Richardson, S. (1990). Effect of anxiety on optimism. The Journal of Social Psychology, 130(6), 731-738, https://doi.org/10.1080/00224545.1990.9924625.
• Duran, V., Barut, Y. & Mertol, H. (2021). Türkiye’de iyimserlik araştırmaları; pozitif psikoloji temelli bir arayış bağlamında bir eğitim programı taslak önerisi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 5 (9), 31-43. doi:10.31461/Ybpd.944208.
• Erdoğdu, M. Y. (2021). İyimserlik (yaşam yönelimi) ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide akademik başarının aracılık rolü. Eğitim ve Bilim, 46(205), 395-407, http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8998.
• Eryılmaz, A., & Atak, H. (2014). Ergen öznel iyi oluşunun, öz saygı ve iyimserlik eğilimi ile ilişkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 170-181.
• Feldman, D. B., & Kubota, M. (2015). Hope, self-efficacy, optimism, and academic achievement: Distinguishing constructs and levels of specificity in predicting college grade-point average. Learning and Individual Differences, 37, 210-216, https://doi.org/10.1016/j.lindif.2014.11.022
• Fırıncı Kodaz, A. (2016). İyimserlik, geleceğe yönelik tutum, akademik içsel motivasyon ve akademik doyum arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Fincan, M.C. (2019). Ergenlerde algılanan ebeveyn affediciliği ile umut ve iyimserlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Gillham, J. E., Shatté, A. J., Reivich, K. J., & Seligman, M. E. (2001). Optimism, pessimism, and explanatory style. In E. C. Chang (Ed.), Optimism and pessimism: ımplications for theory, research, and practice (pp. 53-75). American Psychological Association, https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/10385-003
• Goleman, D. (2000). Duygusal zeka-neden IQ'dan daha önemli. Varlık.
• Harju, B. L., & Bolen, L. M. (1998). The effects of optimism on coping and perceived quality of life of college students. Journal of Social Behavior and Personality, 13(2), 185- 200.
• Jefferson, A., Bortolotti, L., & Kuzmanovic, B. (2017). What is unrealistic optimism? Consciousness and Cognition, 50, 3-11, https://doi.org/10.1016/j.concog.2016.10.005.
• Kargakou, A., Sachlas, A., Lyrakos, G., Zyga, S., Tsironi, M. & Rojas Gil, A.P. (2017). GeNeDis: Computational biology and bioinformatics. In P. Vlamos (Ed.), Does health perception, dietary habits and lifestyle effect optimism? A quantitative and qualitative study. (pp. 49-61). Springer.
• Kaytez, N., & Güngör Aytar, F. A. (2018). Çocuk gelişimi bölümü öğrencilerinin iyimserlik düzeylerinin sabır ve empatik eğilim açısından incelenmesi (meslek lisesi örneği). Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi, 22(3), 159-175.
• Kümbür Güler, B., & Emeç, Hamdi, (2006). Yaşam memnuniyeti ve akademik başarida iyimserlik etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 129-149.
• Lazarus, R. S. (1999). Hope: An emotion and a vital coping resource against despair. Social Research, 66(2), 653-678.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. Sage.
• Nalbant, A., & Voltan Acar, N. (2017). İyimserlik ve psikolojik dayanıklılığın geliştirilmesi programının risk altında bulunan çocukların umutsuzluk düzeylerine etkisi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 31-38.
• Nes, L. S., & Segerstrom, S. C. (2006). Dispositional optimism and coping: A meta-analytic review. Personality and Social Psychology Review, 10(3), 235-251. https://doi.org/10.1207/s15327957pspr1003_3
• Nedim Bal, P. & Gülcan, A. (2014). Genç yetişkinlerde iyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1(Özel)), 41-52.
• Parmaksız, İ. (2020). İyimserlik, özgecilik ve medeni durumun psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 285-302. doi 10.9779/pauefd.576186.
• Parmaksız, İ. & Avşaroğlu, S. (2012). Öğretmen adaylarının benlik saygısı düzeylerine göre iyimserlik ve stresle başaçıkma stillerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 11(2), 543-555 .
• Peterson, C., Buchanan, G. M. & Seligman, M.E.P., (1995). Explanatory style. In G. M. Buchanan ve M. E. P. Seligman (Eds.), Explanatory style; History and evolution of the field. (pp. 120). Routledge.
• Puskar, K. R., Sereika, S. M., Lamb, J., Tusaie-Mumford, K. & McGuinness, T. (1999). Optimism and its relationship to depression, coping, anger, and life events in rural adolescents. Issues in Mental Health Nursing, 20(2), 115-130, https://doi.org/10.1080/016128499248709.
• Rincón Uribe, F.A., Neira Espejo, C.A. & Pedroso, J.D. (2022). The role of optimism in adolescent mental health: a systematic review. Journal of Happiness Study, 23, 815-845. https://doi.org/10.1007/s10902-021-00425-x.
• Sapmaz, F., & Doğan, T. (2012). Mutluluk ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak iyimserlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 63-69.
• Sarı Cenk, D. (2008). Ergenlerde anne baba tutumları, cinsiyet ve akademik başarının iyimserlik ile ilişkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Sarıkoç G., Öksüz E. & Varol B. (2022). Covid 19 pandemisinde iyimserlik ve hayatın anlamının incelenmesi. Gevher Nesibe Journal of Medical and Health Sciences, 7(21), 184-192. Doi. /10.5281/zenodo.7393127
• Scheier, M.F. & Carver, C.S. (1985). Optimism, coping, and health: assessment and implications of generalized outcome expectancies. Health Psychology, 4, 219-247, https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0278-6133.4.3.219
• Scheier, M. F. & Carver, C. S. (2003). Social psychological foundations of health and illness. In J. Suls & K. A. Wallston (Eds.), Self‐regulatory processes and responses to health threats: Effects of optimism on well‐being. (ss. 395-428). Blackwell.
• Schmitt, R. (2005). Systematic metaphor analysis as a method of qualitative. The Qualitative Report, 10(2), 358-394.
• Seligman, M.E.P. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: an introduction. American Psychologist, 55, 5-14, http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5.
• Seligman, M. (2006). Learned optimism: how to change your mind and your life. Vintage.
• Shepperd, J. A., Carroll, P., Grace, J. & Terry, M. (2002). Exploring the causes of comparative optimism. Psychologica Belgica, 42, 65-98, Doi:10.5334/PB.986.
• Strauss, K., Niven, K., R McClelland, C. & Cheung, B. K. (2015). Hope and optimism in the face of change: Contributions to task adaptivity. Journal of Business and Psychology, 30, 733-745.
• Tanboğa, F. (2020). Ortaokul öğrencilerinde okul yaşam kalitesi ile iyimserlik ve umut arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Tongar, K. (2020). Pandemi sürecinde annelerin iyimserlik kötümserlik düzeyleri ile çocuklarının kaygı seviyeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: 'Türkiye covid-19 örneği'. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Üsküdar Üniversitesi.
• Tongar, K., Ulkuer, N., Geçer, E., Yıldırım, M. & Akgül, Ö. (2021). Covid-19 pandemisi sürecinde annelerin iyimserlik seviyesini etkileyen faktörlerin incelenmesi: Türkiye örneği. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 405-418.
• Weinstein, N. D. (1980). Unrealistic optimism about future life events. Journal Of Personality and Social Psychology, 39(5), 806-820. doi:10.1037/0022-3514.39.5.806
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.