Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Ayıntab'da İmar ve Bayındırlık Faaliyetleri

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 10, 21.07.2020

Yüksel Babanınoğlu

Öz

1839 Tanzimat Fermanı ile yeniden yapılanma sürecine giren Osmanlı Devleti, birçok alanda olduğu gibi yerel yönetimler hususunda da bir takım yenilik çabaları içerisinde olmuştur. Özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren dış dünyayla artan ilişkiler, şehirlerde büyümeye neden olurken bu durum beraberinde bazı sorunları da getirmiştir. Bir taraftan ticaret hacminin gelişmesi ile artan nüfusa paralel olarak konut ihtiyacının ve altyapı sorunlarının artması, diğer taraftan yönetimde merkezileşme çabaları sonucunda geleneksel kurumların yerini modern kurumların almasına neden olmuştur. Bu bağlamda modern belediyecilik faaliyetlerinin öncelikle payitahtta ardından da taşrada yapılanması, Batılı tarzda kentleşme ve yönetimde merkezileşme sürecinde oldukça önemli bir adım olmuştur. Bu çalışmada, Tanzimat reformları kapsamında ve modern yerel yönetimlerin ortaya çıkması sürecinde Ayıntab’da imar ve bayındırlık faaliyetleri ile bu durumun kentleşmeye katkısı hakkında bilgi verilecektir

Anahtar Kelimeler

Ayıntab, Belediye, Hükümet Konağı

Kaynakça

• Kaynakça 1. Arşivler Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) DH.MB.HPS. (Dahiliye Nezareti Mebâni-i Emîriye ve Hapishaneler İdaresi Evrakı) 20/50; 28/65; 60/56. DH.ŞFR. (Dâhiliye Şifre) 184/49 DH.TMIK.S. (Dahiliye Nezareti Tesri-i Muamelât ve Islahât Komisyonu Evrakı Islahât) 62/7 ML. EEM. (Maliye Nezareti Emlak-ı Emiriyye Müdüriyeti) 881/52 ŞD. (Şura-yı Devlet) 2216/57. Gaziantep Kent Arşivi Envanter No: HRT0050. 2. Telif Eserler Avcı, Yasemin, Osmanlı Hükümet Konakları: Tanzimat Döneminde Kent Mekânında Devletin Erki ve Temsili, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1.Basım, İstanbul 2017. Barlas, Uğurol, “Gaziantep Belediyesi Tarihi”, Gaziantep Kültür Dergisi, C. 3, S. 135, Haziran 1960, s.11-22. Canbakal, Hülya, 17.Yüzyılda Ayıntâb: Osmanlı Kentinde Toplum ve Siyaset, İletişim Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2009. Dinçer, Hasan, “Kurtuluştan Sonra Gaziantep (Türkiye’nin Sıhhi ve İçtimai Coğrafyası: Gazi Ayıntab Vilayeti)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XIX/38 (2019-Bahar/Spring), s.75-97. Enç, Mithat, Selamlık Sohbetleri, Ötüken Neşriyat, 3. Basım, İstanbul 2017. ---------------, Uzun Çarşının Uluları, Ötüken Neşriyat, 12. Basım, İstanbul 2017. Kinneir, John Macdonald, Journey Through Asia Minor, Armenia, and Koordistan in the Years 1813 and 1814: With Remarks on the Marches of Alexander and Retreat of the Ten Thousand, London, 1818, s.558. Kopar, Metin, Küllerinden Doğan Bir Şehir Gaziantep (1923-1950), Gece Akademi, Ankara 2019. Lohânizade Mustafa Nurettin, Gazi Antep Savunması, Kastaş Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 1989. Ortaylı, İlber, “Belediye”, DİA 5, İstanbul 1992, s.398-402. Özdeğer, Hüseyin, “Gaziantep”, DİA 13, İstanbul 1996, s. 466-469. Seyitdanlıoğlu, Mehmet, "Yerel Yönetim Metinleri IV: Şehrenıaneti'nin Kuruluşu ve Şehremaneti Nizamnamesi", Çağdaş Yerel Yönetimler, C.5, S.3, (Mayıs 1996), s.75-82. -----------------, “Yerel Yönetim Metinleri VI:1871 Vilayet Nizamnamesi ve Getirdikleri ”, Çağdaş Yerel Yönetimler, C.5, S.5, Eylül 1996, s.89-103. Taşkın, Faruk, “Antep’te Bir Misyoner Üniversitesi: Merkezi Türkiye Koleji”, History Studies 4/4, 2012, s. 415-431. Ünal, Z. Gül, “Geleneksel konut Dokusu ve Gaziantep Evi”, Dünya Kültür Mirasında Gaziantep, İstanbul 1999, s. 72-84. Yakar, Halil İbrahim, II. Abdülhamit Albümlerinde Ayıntab, Rumkale ve Halfeti, Şehit Kamil Belediyesi Yayınları, Gaziantep 2015. Yıldırım, Esra Gürbüz -Gülen Çağdaş, “Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17/2, 2018, s.508-532.