BİLİRKİŞİLİK KURUMU VE BİLİRKİŞİ RAPORUNUN DELİL DEĞERİNE İLİŞKİN BAZI SORUNLAR

Year 2020, Volume: 10 Issue: 1, 354 - 387, 15.06.2020

Ersin Erdoğan , Sümeyye Hilal Üçüncü

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.747897

Cited By: 3

Abstract

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266 ilâ 287'nci maddeleri arasında, medenî yargı açısından bilirkişi incelemesi düzenlenmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 282'inci maddesinde, hâkimin bilirkişinin oy ve görüşünü serbestçe değerlendireceği belirtilmiştir. Bu çalışmada, hâkimin bilirkişinin oy ve görüşünü serbestçe değerlendirmesinden ne anlaşılması gerektiği, hem karşılaştırmalı hukuk hem de Türk hukuku doktrin ve uygulaması açısından tartışılmaktadır. Bu çerçevede, hâkimin bilirkişiye re'sen müracaat edip edemeyeceği ve şahsî bilgisinin kullanıp kullanamayacağı sorunları değerlendirilmiştir. Ayrıca, Türk Medenî Kanunu'nun 4'üncü maddesi anlamında hâkimin takdir yetkisi ile delillerin değerlendirilmesi açısından hâkimin takdir yetkisi arasındaki farka işaret edilmiştir.

Keywords

bilirkişi, bilirkişi incelemesi, takdiri delil, delillerin serbestçe değerlendirilmesi ilkesi, hâkimin takdir yetkisi

References

• ADOLPHSEN, Jens, Zivilprozessrecht, 4. Aufl., Baden 2014.
• AHRENS, Hans-Jürgen, Der Beweis im Zivilprozess, Köln 2015.
• AKİL, Cenk, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun Hâkimin Bilirkişi Raporuyla Bağlı Olup Olmadığı Hakkında Vermiş Olduğu 24.12.2008 Gün ve 2. 2008/4-734, K. 2008/766 Sayılı Kararının Tahlili", AÜHFD, 60 (3), 2011, (s. 693-731).
• AKİPEK, Jale/AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ-KARAMAN, Derya, Türk Medenî Hukuku - Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, C. I, İstanbul 2014.
• AKYOL, Şener, Medenî Hukuka Giriş, İstanbul 2006.
• ALANGOYA, Yavuz/YILDIRIM, Kamil/ DEREN-YILDIRIM, Nevhis, Medenî Usûl Hukuku Esasları, İstanbul 2009.
• ANSAY, Sabri Şakir, Hukuk Yargılama Usulleri, 7. Bası, Ankara 1960.
• ARSLAN, Ramazan/ YILMAZ, Ejder/ TAŞPINAR AYVAZ, Sema/ HANAĞASI, Emel, Medenî Usul Hukuku, 5. Bası, Ankara 2019.
• ATALAY, Oğuz, Medenî Usûl Hukukunda Menfi Vakıaların İspatı, İzmir 2001, (Menfî Vakıaların İspatı).
• ATALAY, Oğuz, "Delil Kavramı Üzerine", Halûk Konuralp Anısına Armağan, C. I, Ankara 2009, (s. 129-138), (Delil Kavramı).
• ATALAY, Oğuz, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. II, 15. Bası, İstanbul 2017, (Pekcanıtez Usûl).
• ATALI, Murat, "Medenî Usûl Hukukunda hâkimin Vakıalar Hakkında Dava Dışında Edindiği (Şahsî) Bilgisini Kullanması", Halûk Konuralp Anısına Armağan, Cilt: I, Ankara 2009, (s. 139-161).
• ATALI, Murat, "6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu ve Hukuki Konularda Bilirkişilik", AÜHFD, 65 (4), 2016, (s. 3271-3282).
• ATALI, Murat/ERMENEK, İbrahim/ERDOĞAN, Ersin, Medenî Usûl Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2019.
• BALZER, Christian, Beweisaufnahme und Beweiswürdigung im Zivilprozess, 3. Aufl., Berlin 2011.
• BAŞÖZEN, Ahmet, İlk Görünüş İspatı, Ankara 2010.
• beck-online die Datenbank, https://beck-online.beck.de
• BELGESAY, Mustafa Reşit, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Şerhi I Teoriler, C. III, 3. Bası, İstanbul 1950.
• BERKİ, A. Himmet, Hukuk Mantığı ve Tefsir, Ankara 2018.
• BUDAK, Ali Cem/ Karaaslan, Varol, Medenî Usul Hukuku, 3. Bası, Ankara 2019.
• MIDDENDORF, Patrick/GROB, Beatrice, Personen- und Familienrecht-Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB-PartG, Edt. BREITSCHMİD, Peter/JUNGO, Alexandra; CHK-Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Zürich 2016 (CHK-ZGB/Middendorf/Grob, Art. X).
• COESTER-WALTJEN, Dagmar, Internationales Beweisrecht: Das auf den Beweis anwendbare Recht in Rechtstreitigkeiten mit Auslandsbezug, München 1983 (Beweisrecht).
• GREGER, Reinhard, Beweis und Wahrscheinlichkeit, Berlin 1978.
• HUBER, Michael, Musielak/ Voit ZPO: Zivilprozessordnung Kommentar Zivilprozessordnung, 16. Aufl., München 2019.
• İMRE, Zahit, Medenî Hukuka Giriş, İstanbul 1980.
• JÄCKEL, Holger, Das Beweisrecht der ZPO, 2. Aufl., Stuttgart 2014.
• Kazancı İçtihat Bilgi Bankası, www.kazanci.com.tr
• KEIDEL, Theodor, FamFG-Gesetz über das Verfahren in Familiensachen und in den Angelegenheiten der freiwilligen Gerichtsbarkeit, 20. Aufl., München 2020.
• KILINÇ, Ahmet, Osmanlı Yargılama Hukukunda Bilirkişilik, Ankara 2019.
• KONURALP, Halûk, Medenî Usul Hukukunda İspat Kurallarının Zorlanan Sınırları, Ankara 2009, (İspat Kuralları).
• KONURALP, Halûk, "Fransız Hukukunda Bilirkişilik", Medeni Usul ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı II-III, Ankara 2007, (s. 319-330), (Bilirkişilik).
• KURU, Baki, Medenî Usul Hukuku El Kitabı, C. I, Ankara 2020.
• LEIPOLD, Dieter, Beweismass und Beweislast im Zivilprozess, Berlin 1985.
• Lexpera Hukuk Bilgi Sistemi, www.lexpera.com.tr
• LINKE, Hartmut, Internationales Zivilprozessrecht, Köln 2006 (IZPR).
• MAASEN, Bernhard H., Beweismassprobleme im Schadenersatzprozess, Berlin 1975.
• MAYR, Dietrich, "Gestaltung von Sachverständigengutachten", Der Sachverständige, Sy. 5, 2013, (s. 128-131).
• MELLER-HANNICH, Caroline, "Die Rolle des Sachverständigen im deutschen Zivilprozess", ZZP 129, (s. 263-293).
• MUMMENHOFF, Winfried, "Zum Beweismass im Berufskrankheitenrecht", ZZP 100, (s. 129-146).
• ÖZBAY, İbrahim, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Neler Getirdi?, 2. Bası, Ankara 2013.
• ÖZEKES, Muhammet, "Bilirkişinin Konumu ve Karşılaştırmalı Bir Bakış", Bilirkişilik Sempozyumu, Bilirkişilik Uygulama Alanları, Sorunlar, Öneriler, Ankara 2008, (s. 55-63).
• ÖZSUNAY, Ergun, Medenî Hukuka Giriş, İstanbul 1986.
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet, Medenî Usûl Hukuku, İstanbul 2019.
• POSTACIOĞLU, İlhan, Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. Bası, İstanbul 1975.
• POSTACIOĞLU, İlhan E./ ALTAY, Sümer, Medenî Usûl Hukuku Dersleri, İstanbul 2015.
• QUACK, Friedrich, "Zur Problematik der stillschweigenden Rechtsanwendung durch Sachverständige", BauR 1993, (s. 161-163).
• ROSENBERG, Leo/SCHWAB, Karl H./GOTTWALD, Peter, Zivilprozessrecht, München 2010.
• SAENGER Zivilprozessordnung: Handkommentar, Baden-Baden 2013 (Hk-ZPO/Yazar, § X).
• SCHACK, Haimo, Internationales Zivilverfahrensrecht, München 2014 (IZVR).
• SCHMIDT, Eberhard; "Gehört der Sachverständige auf die Richterbank", JZ 1961, (s. 585-588).
• Schweizerische Zivilprozessordnung - Berner Kommentar, edt. HAUSHEER, Heinz/WALTER, Peter H.; Bern 2012 (BK-ZPO/Rüetschi, ZPO Art. X). Schweizerische Zivilprozessordnung - Orell Füssli Kommentar, edt GEHRI, Myriam A./JENT-SORENSEN, Ingrid/SARBACH, Martin; Zürich 2015 (OFK-ZPO/Yazar, Art. X).
• SENDLER, Horst, "Richter und Sachverständige", NJW 1986, (s. 2907-2915).
• Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı, www.sinerjimevzuat.com.tr
• STAMM, Jürgen, "Zur Rechtsstellung des Sachverständigen im Zivilprozess und den daraus resultierenden Möglichkeiten zur Verbesserung der Zusammenarbeit mit dem Gericht", ZZP 124, (s. 433-459).
• TANRIVER, Süha, Hukukumuzda Bilirkişilik, Ankara 2017, (Hukukumuzda Bilirkişilik).
• TANRIVER, Süha, Medenî Usûl Hukuku, C. I, Ankara 2018, (Usûl).
• TEKİNAY, S. Sulhi, Medenî Hukukun Genel Esasları ve Gerçek Kişiler Hukuku, İstanbul 1992.
• UMAR, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Bası, Ankara 2014.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku, C. I-II, 7 Bası, İstanbul 2000.
• WEBER, Helmut, Der Kausalitätsbeweis im Zivilprozess, Tübingen 1997.
• YILDIRIM, Kâmil M., Medenî Usûl Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, İstanbul 1990, (Delillerin Değerlendirilmesi).
• YILDIRIM, Kâmil, "Bilirkişi Delilinin Mukayeseli Hukuk ve Türk Hukukundaki Durumu", 75. Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara 2004, (s. 833-841), (Bilirkişi Delili).
• YILMAZ, Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, C. III, 3. Bası, Ankara 2017.