نموذج لكتاب الحديث المسلسلة: الجواهر المكللة

Yıl 2024, Sayı: 13, 244 - 271, 31.12.2024

Şule Soyal Şenol

https://doi.org/10.61218/hadith.1512992

Öz

إن الحديث النبوي الشريف، باعتباره المصدر الثاني للإسلام بعد القرآن، هو منهج النبي صلى الله عليه وسلم في حياة القرآن، أي الشكل العملي للدين. وقد كان الحديث النبوي في حياة المسلمين فاعلاً ومؤثراً في جميع نواحي الحياة السياسية والاجتماعية والثقافية، من العبادة إلى الآخرة، ومن التربية إلى الاقتصاد، ولم يفقد في أي فترة من فترات ما بعد الرسول صلى الله عليه وسلم خاصية كونه المصدر الرئيسي. وقد شغل المسلمون منذ عهد النبي - صلى الله عليه وسلم - المسلمين منذ عهد النبي - صلى الله عليه وسلم - تحديد الأحاديث النبوية الصحيحة وحمايتها ونقلها إلى الأجيال التالية وهي من المصادر الأساسية للإسلام. لأن الحياة الدينية السليمة تعتمد على نقل الأحاديث النبوية الشريفة دون أي تحريف. ومن أجل الحفاظ على الأحاديث النبوية الشريفة كما هي، دُوِّنت مصنفات الحديث الصحيحة كجزء من علم الحديث.

Anahtar Kelimeler

الحديث, السخاوي, الجواهر, مسلسَل الحديث, التحليل

Bir Müselsel Hadis Kitabı Örneği: Cevâhiru’l-Mükellele

Öz

Müslümanların hayatında hadisler hiçbir dönemde temel kaynak olma özelliğini kaybetmemiştir. Hadislerin doğru bir şekilde tespiti, korunması ve sonraki nesillere aktarılması Hz. Peygamber döneminden beri Müslümanları meşgul etmiştir. Hadis ilminin bir parçası olarak müselsel hadis eserleri kaleme alınmıştır. Bu eserlerde bulunan hadisler; hadisin lafzen, manen ve fiilen silsile halinde ilk kaynaktan itibaren değişime uğramadan, olduğu gibi korunarak nakledildiğini göstermesi bakımından ayrı bir öneme sahiptir. Hadisçi ve tarihçi kimliğiyle meşhur olan Sehâvî (ö. 902/1497), ülkemizde henüz yeterince tanınmamaktadır. Onun geride iki yüze yakın eser bıraktığı fakat önemli bir kısmının günümüze ulaşmadığı bilinmektedir. Sehâvî’nin günümüze ulaşan eserleri de ilim dünyasına katkıda bulunmuştur. Bu çalışmada Sehâvî’nin tanınmasına katkıda bulunmak ve onun yazdığı bir eser üzerinden müselsel hadisleri tanıtmak amaçlanmıştır. Bu maksatla Sehâvî’nin müselsel hadis alanında hazırlamış olduğu ve yakın zamanda matbu hale gelmiş olan "Cevâhiru’l-mükellele fi’l-ahbâri’l-müselsele" adlı eseri tanıtılıp, tenkit ve tahlil edilmeye çalışılmıştır. Çalışma, doküman incelemesi ve içerik analizi yöntemleriyle hazırlanmış, yazılı hazır veri olarak Kemâl Abdülffettâh Fettûh’un tahkikine müracaat edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Sehâvî, Cevâhir, Müselsel Hadis, Tahlil

an Example of a Book of Musalsel Ḥadīth: Jawāhir al-Mukellala

Öz

Ḥadīths have never lost their characteristic of being the main source in the lives of Muslims. The correct identification, preservation and transmission of ḥadīths to the next generations has occupied Muslims since the time of the Prophet. As a part of the science of ḥadīth, works of ḥadīth were written. The ḥadīths found in these works have a special importance in terms of showing that the ḥadīth was transmitted from the first source in the form of a series in words, meaning and deed, without being changed, preserved as it was. al-Sak̲h̲āwī (d. 902/1497), who is famous as a ḥadīthist and historian, is not yet sufficiently known in our country. It is known that he left behind nearly two hundred works, but a significant number of them have not survived to the present day. al-Sahāwī's extant works have also contributed to the world of science. The aim of this study is to contribute to the recognition of al-Sak̲h̲āwī and to introduce the mursal ḥadīths through one of his works. For this purpose, al-Sak̲h̲āwī's work titled Jawāhir al-mukellala fi'l-ahbāri al-müselsele, which was prepared by al-Sak̲h̲āwī in the field of mursal ḥadīth and has recently been published, has been introduced, criticized and analyzed. The study was prepared with document analysis and content analysis methods, and as written ready data, Kemāl Abdel Fattah Fattouh's edition was used.

Anahtar Kelimeler

Ḥadīth, al-Sak̲h̲āwī, Jawāhir, Musalsel Ḥadīth, Analysis

Kaynakça

• Aydemir, Halis. el-Kavlü’l-Bedî’ fi’s-Salâti ale’l-Habîbi’ş-Şefî’ Adlı Eserinin Edisyon Kritiği. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2004.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî. es-Sünen. Beyrût: Dârû’t-Tâsîl, 2015.
• Efendioğlu, Mehmet. “Müselsel”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/86. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Eyyûbî, Muhammed Abdulbâkî. el-Menâhilü’s-selsele fi’l-ehadîsi’l-müselsele. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
• Fâdânî, Muhammed Yasin b. Muhammed İsa. el-Ucâle fi’l-Ehâdîsi’l-Müselsele. Suriye: Dâru’l-Besâir, 1985.
• Gökmen, Mustafa. Hadîs’te Müselsel Terimi Müselsel Hadîslerin Tesbîti ve Değerlendirilmesi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• İbnü’l-İmâd, Abdülhay b. Ahmed b. Muhammed es-Sâlihî el-Hanbelî. Şezerâtü’z-zeheb fî aḫbâri men zeheb. Beyrût: Dâr İbn Kesîr, 1987.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensarî. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’s-Sadr, III. Basım, 1994.
• İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Takıyyüddin Osman b. Abdurrahman eş-Şehrezûrî. Ulûmu’l-Hadîs. çev. Abdullah Aydınlı. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2019.
• Kettânî, Muhammed Abdülhay b. Abdilkebîr b. Muhammed el-Hasenî el-İdrîsî el-Kettânî. Fihrisü’l-fehâris. Beyrût: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1982.
• Kettânî, Muhammed b. Ca‘fer b. İdrîs el-Kettânî. Risâletü’l-müstetrafe. Kâhire: Mektebetü’l-Külliyâti’l-Ezheriye, 1914.
• Sehâvî, Şemseddin Muhammed b. Abdurrahman es-Sehâvî. ed-Dav’ü’l-lâmiʿ li-ehli’l-karni’t-tâsiʿ. Beyrut: Dâru Mektebeti’l-Hayât, ts.
• Sehâvî, Şemsüddîn Muhammed b. el-Cevâhirü’l-Mükellele fi’l-Ahbâri’l-Müselsele. thk. Kemâl Abdülffettâh Fettûh. Katar: Dâru’l-Fethi’d-Dirâsâti ve’n-Neşr, 2011.
• Tankuş, Emine. Müselsel Hadis. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Anabilim Dalı Hadis Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Tomar, Cengiz. “Sehâvî, Şemseddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/314. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2009.
• Uğur, Mücteba. Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2018.
• Yavuz, Adil. Sehâvî ve el-Mekasıdu’l-hasene Adlı Eserinin Tenkid ve Tahlili. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 1993.
• Yücel, Ahmet. Hadis Usûlü. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2019.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez-Zehebî. Siyeru aʿlâmi’n-nübelâ’. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1984.