The Validity and Reliability Study of Self-Efficacy Scale on the People with Chronic Dieases

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 1 - 13, 01.08.2017

Yasemin Şadiye Ceyhan Ayla Ünsal

Öz

Objective: The purpose of the study is to define the validity and reliability of Self-Efficacy Scale on the people with chronic diseases. Method: The patients diagnosed with Chronic Heart Failure, Chronic Obstructive Pulmonary Disease, Diabetes Mellitus, Arthritis and Chronic Kidney Failure composed the population in the research. The sample consisted of 350 patients with 10 times of the total item numbers in the scale. The data were collected by Self-Efficacy Scale on Chronic Diseases. Results: The Cronbach's α value of the scale was 0.95 and the item-total score correlation coefficients were between 0.550.96 in proper limits. It was defined that Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequecy=0.91, Barlett’s Test of Sphericity=1287.32 and the two test results were significant p0.05 . Having no differences and similar results after repeated measurements showed that the scale was reliable. Conclusion: It was concluded that the Turkish form of the scale had high validity and reliability so it could be utilized for Turkish society. At the same time, it is recommended that the scale be used in various studies involving individuals with different chronic diseases in Turkish society. Accordingly, it is suggested that the scale may be applied on wider groups and different cultures

Anahtar Kelimeler

Self-Efficacy, Chronic Disease, Reliability, Validity

Kronik Hastalıklarda Öz-Etkililik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı; kronik hastalığı olan bireylerde Öz-etkililik ölçeğinin geçerlik ve güvenilirliğini belirlemektir. Yöntem: Araştırmanın evrenini, Kronik Kalp Yetmezliği, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, Diabetes Mellitus, artrit ve Kronik Böbrek Yetmezliği tanılarını almış olan hastalar oluşturmuştur. Örneklemi ise, ölçek toplam madde sayısının 10 katı olacak şekilde toplam 350 hasta birey oluşturmuştur. Veriler; Hasta Tanıtım Formu ve Kronik Hastalıklarda Öz-etkililik Ölçeği Orijinal Formu ile toplanmıştır. Bulgular: Ölçeğin Cronbach’s α değeri 0,95, madde-toplam puan korelasyon katsayıları ise 0,55-0,96 arasında uygun sınırlardadır. Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequecy=0,91, Barlett’s Test of Sphericity=1287,32 olarak saptanmıştır ve iki test sonucu anlamlı bulunmuştur p0,05 . Tekrarlanan ölçümler sonrası farkın olmaması ve benzer sonuçların bulunması ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir. Sonuç: Ölçeğin Türkçe formunun yüksek geçerlilik ve güvenilirliğe sahip olduğu dolayısıyla da Türk toplumunda kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda ölçeğin Türk toplumunda farklı kronik hastalıklara sahip bireyleri kapsayan çeşitli çalışmalarda kullanılması önerilir.

Anahtar Kelimeler

Öz-Etkililik, Kronik Hastalıklar, Geçerlik, Güvenirlik.

Kaynakça

• Gülseven B, Oğuz, S. Kronik durumlar, Karadakovan A, Eti Aslan F, editörler. Dahili ve cerrahi hastalıklarda bakım. İstanbul: Nobel Kitabevi, 2011;105-117.
• World Health Organization (İnternet), Ulaşım adresi: http://www.who.int/chp/en, (Ulaşım Tarihi: 01/02/2014).
• World Health Organization (İnternet), Ulaşım adresi: http://apps.who.int/iris/bitstream/ 1066594384/1/9789241506236eng.pdf, (Ulaşım Tarihi: 01/02/2014).
• Brian WW, Jeannine SS., Richard AG. Multiple chronic conditions among US adults: A 2012 update. Prev Chronic Dis 2014;11(1):1-4.
• Ala A, Timothy A, Melanie C, Leanne R. Non communicable diseases country proŞles 2011 (WHO Report), France, 2011;207.
• Donna LH, Jiaquan Xu. Deaths: Preliminary data for 2011 (NVS Reports No: 6). Washington: Hyattsville, 2012;40-42.
• Türkiye kronik havayolu hastalıklarını (Astım-KOAH) önleme ve kontrol programı (2009-2013). TC Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Eylem Planı. Ankara. 2012;134.
• World Health Organization (İnternet). Ulaşım adresi: http://www.who.int/respiratory/ copd/burden/en/, (Ulaşım Tarihi: 01/02/2014).
• World Health Organization (İnternet). Ulaşım adresi: http://www.who.int/diabetes/en/, (Ulaşım Tarihi: 01/02/2014).
• Groessl EJ, Kaplan RM, Cronan TA. Quality of well-being in older people with osteoarthritis. Arthritis Rheum 2003;49(1):23-28.
• Türkiye’de nefroloji, diyaliz ve transplantasyon registry 2014. TC Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği Karşılıklı Rapor. Ankara. 2014;95.
• Bandura A. Self-Efficacy in human agency. American Psychologist 1982;37(1):122-147.
• Bandura A. Self-Efficacy. Encyclopedia of Human Behavior 2002;4(1):71-81.
• Stuifbergen AK, Seraphine A, Roberts G. An explanatory model of health promotion and quality of life in chronic disabling conditions. Nur Res 2000;49(3):122-129.
• Ergün A, Eti Aslan F, Vatan F, Olgun N, Kuğuoğlu S. Sağlık bakımında gelişmeler ve bakım uygulamaları, Karadakovan A, Eti Aslan F, editörler. Dahili ve cerrahi hastalıklarda bakım. Adana: Nobel Kitabevi, 2010;1-21.
• Bandura A. Self-efficacy mechanism in physiological activation and health promoting behavior. In: Madden J, editor. Neurobiology of Learning, Emotion and Affect. New York: Raven, 1991;229-270.
• Aksayan S, Gözüm S. Olumlu sağlık davranışlarının başlatılması ve sürdürülmesinde öz-etkililik (kendini etkileme) algısının önemi. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1998;2(1):35-42.
• Sherman NW. Motivation, attributions and self-efficacy in children. JOPERD 2002;73(3):10-13.
• Türkmen E. Kronik hastalıklar ve önemi. Durna Z, editör. Kronik Hastalıklar ve Bakım. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri, 2012;1-9.
• Bandura A. Self-regulation of motivation through anticipatory and self-regulatory mechanisms. In: Dienstbier RA, editor. Perspectives on Motivation. Lincoln: University of Nebraska Press, 1991:69-164.
• Taylan S, Alan S, Kadıoğlu S. Hemşirelik rolleri ve özerklik. HEMAR-G 2012;14(3):66-74.
• Kara M, Aştı T. Effect of education on self-efficacy of Turkish patients with chronic obstructive pulmonary disease. Patient Education&Counselling 2004;55(1):114-120.
• Ünsal A. Artrite yönelik yapılan eğitimin artritli hastaların öz-etkililik algısı üzerine etkisi. Atatürk Üniv Hemşirelik Yüksekokul Dergisi 2008;11(1):40-50.
• Çevik Ü. Astımlı çocuklar ve adölesanlar için öz etkililik ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;15(1):55-62.
• Lorig K, Chastain RL, Ung E, Shoor S, Holman HR. Development and evaluation of a scale to measure Self-Efficacy in people with arthritis. Arthritis Rheum 1989;32(1):37-44.
• Lorig K, Stewart A, Ritter P, González V, Laurent D, Lynch J. Outcome measures for health education and other health care interventions. Thousand Oaks, CA: Sage Publications 1996;(24-25):41-45.
• Lorig K, Sobel DS, Ritter PL, Laurent D, Hobbs M. Stanford/Garfield Kaiser chronic disease dissemination study. Psychometrics reported in: Effect of a self-management program for patients with chronic disease. Eff Clin Prac 2001;4(1):256-262.
• Lorig K, Ritter PL, Villa FJ, Armas J. Stanford English diabetes self-management study. Study reported in community- based peer-led diabetes self-management: A randomized trial. The Diabetes Educator 2009;35(4):641-51.
• Kim C, Chae SM, Yoo H. Psychometric testing of the chronic disease Self-Efficacy scale-Korean version (CDSES-K). SAGE 2012;23(2):173-180.
• Gözüm S, Aksayan S. Öz-etkililik-yeterlilik ölçeğinin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerliliği. Atatürk Üniv Hemşirelik Yüksekokul Dergisi 1999;2(1):21-34.
• Kara M, Mirici A. KOAH Öz-etkililik ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Atatürk Üniv Hemşirelik Yüksekokul Dergisi 2002;34:61-66.
• Bulduk S, Erdoğan S. Reliability and validity of a Self-Efficacy scale for AIDS prevention among Turkish university students. International Journal of Human Sciences 2008;5(2):1-17.
• Hacıhasanoglu R, Gözüm S, Çapık C. Validity of the Turkish version of the medication adherence Self-Efficacy scale-short form in hypertensive patients. Anatolian Cardiol Journal 2012;12(3):241-248.
• Floyd FJ, Widaman KF. Factor analysis in the development and refinement of clinical assessment instruments. Psychological Assessment 1995;7(3):286-299.
• Emiroğlu O. Araştırma tasarımı, Erefe İ, editor. Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri. İstanbul: Odak Ofset Baskı, 2002;288.
• Akgül A. Tıbbi araştırmalarda istatiksel analiz teknikleri SPSS uygulamaları. 3.Baskı, Ankara: Emek Offset Ltd. Sti. 2005;467.
• Costello AB, Osborne JW. Best practices in exploratory factor analysis: Four recommend actions forgetting the most from your analysis. Practical Assessment Research & Evaluation 2005;10(7):173-178.
• Aksayan S, Gözüm S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: Ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması. Hemşirelikte Araştırma Dergisi 2002;4(1):9-14.
• Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Dergisi 2002;4(1):9-20.
• Erefe İ. Hemşirelikte araştırma. Veri toplama araçlarının niteliği, İstanbul: Odak Ofset, 2002;169-188.
• Öner N. Türkiye’de kullanılan psikolojik testler: Bir başvuru kaynağı. Cilt 1, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayın evi, 2006;986.
• Karasar N. Bilimsel araştırma yöntemi. 27. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2014;368.
• Özdamar K. Paket programlar ile istatiksel veri analizi. 9.Baskı, Ankara: Nisan Kitabevi, 2013;584.
• Tezbaşaran A. Likert Tipi Ölçek Hazırlama Kılavuzu. (İnternet),Ulaşım Adresi: https://www.academia.edu/ UploadPapers# (Ulaşım Tarihi: 01/02/2014).
• Büyüköztürk Ş. Veri analizi el kitabı. 20.Baskı, Ankara: Pegem Akademi, 2014;216.