Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sisteminin Ekonomik Etkileri: Sağlık Harcamaları ve Büyüme İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Year 2024, Volume: 4 Issue: 2, 52 - 71, 30.12.2024

Yunus Kutval , Melek Demir

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'deki sosyal güvenlik sisteminin ekonomik etkilerini, özellikle sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminde son yıllarda artan sağlık harcamaları, sistemin sürdürülebilirliğine dair kaygıları artırmış ve ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini araştırmayı gerektirmiştir. Çalışmada, 1980-2022 yılları arasındaki Türkiye verileri kullanılarak sağlık harcamaları ile Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) arasındaki ilişkiyi test eden ekonometrik bir model kurulmuş ve ARDL eşbütünleşme testi uygulanmıştır.
Araştırma bulguları, Türkiye'de sağlık harcamalarındaki artışın ekonomik büyümeyi olumlu etkilediğini, ancak bu etkinin görece sınırlı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu durum, sağlık harcamalarının iş gücü verimliliğini ve beşeri sermaye kalitesini artırarak büyümeye katkı sağladığını ancak bu katkının sınırlı olduğunu göstermektedir. Çalışmanın bulguları, Türkiye'deki sosyal güvenlik sisteminin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini anlamada ve sağlık politikalarının şekillendirilmesinde önemli katkılar sunmaktadır.

Keywords

Sosyal Güvenlik Sistemi, Sosyal güvenlik açıkları, Sağlık harcamaları, Büyüme, ARDL

Ethical Statement

Bu çalışmada etik kurallara riayet ettiğimizi beyan ederim.

Economic Effects of the Social Security System in Türkiye: An Empirical Study on the Relationship Between Health Expenditures and Growth

Abstract

This study aims to analyze the economic effects of the social security system in Turkey, especially the relationship between health expenditures and economic growth. Increasing health expenditures in the social security system in Turkey in recent years have raised concerns about the sustainability of the system and necessitated an investigation of its effects on economic growth. In this study, an econometric model testing the relationship between health expenditures and Gross Domestic Product (GDP) is constructed and ARDL cointegration test is applied using Turkish data for the period 1980-2022.
The findings reveal that the increase in health expenditures has a positive effect on economic growth in Turkey, but this effect is relatively limited. This suggests that health expenditures contribute to growth by increasing labor productivity and human capital quality, but this contribution is limited. The findings of the study provide important contributions to understanding the effects of the social security system on economic growth and shaping health policies in Turkey.

Keywords

Social Security System, Social Security Deficits, Health Expenditures, Growth, ARDL

Ethical Statement

I declare that we have complied with ethical rules in this study.

References

• Akar, S. (2014). “Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1): 311-322. https://doi.org/10.18657/yecbu.70940
• Atkinson, A. B. (1999). The economic consequences of rolling back the welfare state. MIT Press.
• Aydemir, C. ve Baylan, S. (2015). “Sağlık Harcamaları Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13). 417-435.
• Barr, N. (2012). The Economics of the Welfare State. Oxford University Press.
• Bellettini, G. ve Ceroni, C.B. (2000). “Social Security Expenditure And Economic Growth: An Empirical Assessment. Research in Economics. 54: 249-275. https://doi.org/10.1006/reec.2000.0231
• Blau, J. ve Abramovitz, M. (2010). The dynamics of social welfare policy. (Thirt edition), Oxford University Press, USA.
• Bloom, D. E., Canning, D., ve Sevilla, J. (2004). The Effect of Health on Economic Growth: A Production Function Approach. World Development, 32(1), 1-13. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2003.07.002
• Boussalem, F., Boussalem, Z., ve Taiba, A. (2014). “The Relationship Between Public Spending on Health and Economic Growth in Algeria: Testing for co-integration and Causality”. International Journal of Business and Management, 2(3), 25-39. https://www.iises.net/download/Soubory/soubory-puvodni/pp25-39_ijobmV2N3.pdf (04.11.2024).
• Çetin, M. ve Ecevit, E. (2010). “Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2).166-182.
• De Vita, G., ve Abbott, A. (2002), “Are Saving and Investment Cointegrated? An ARDL Bounds Testing Approach”, Economics Letter, (77), 293-299. https://doi.org/10.1016/S0165-1765(02)00139-8
• Dudzevičiūtė, G., Šimelytė, A., ve Liučvaitienė, A. (2018). “Government Expenditure and Economic Growth in the European Union Countries”. International Journal of Social Economics, 45(2), 372-386. https://doi.org/10.1108/IJSE-12-2016-0365
• Durğun, B. ve Durğun, F. (2018). “Yenilenebilir Enerji Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, International Review of Economics and Management, 6(1), 1-27. https://doi.org/10.18825/iremjournal.347200
• Ehrlich, I. ve Zhong, J.G. (1998). “Social Security and the Real Economy: An Inquiry into Some Neglected Issues”. The American Economic Review. 88(2): 151-157. https://www.jstor.org/stable/116910 (04.10.2024).
• Erçelik, G. (2018). “The relationship between Health expenditure and economic growth in Turkey from 1980 to 2015”. Journal of Politics, Economy and Management (JOPEM), 1(1): 1-8.
• Gillion, C., (2005). The development and reform of social security pensions: The approach of the International Labour Office. International Labour Office. Social Security Department. http://www.ilo.org/public/english/protection/socsec/pol/publ/exec.htm (01.11.2014)
• Gujarati, D., (2016), Örneklerle Ekonometri (Çev. Nasip Bolatoğlu), (1. Baskı), BB101, Ankara.
• Güner, B., ve Azgün, S. (2019). “Türkiye’de Birincil Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Bir Analiz”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (46): 139-169.
• Holzmann, R., ve Hinz, R. (2005). Old-Age Income Support in the 21st Century: An International Perspective on Pension Systems and Reform. World Bank.
• ILO (International Labour Organization), (2021), “World Social Protection Report 2020-22”, Erişim: 19 Ocak 2023, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_protect/@soc_sec/documents/publication/wcms_817572.pdf
• Kar, M. ve Taban, S. (2003). “Kamu Harcama Çeşitlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(3): 145-169.
• Kara, O., Kurutkan, M. N., ve Çolak, M. (2016). “Sosyal Güvenlik Açığının Seçilmiş Makroekonomik Değişkenler ile İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”. The Journal of Academic Social Science Studies, 49: 205-224.
• Koç, O. E. (2018). “Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir nedensellik analizi”, https://www.researchgate.net/publication/337623661_SAGLIK_ HARCAMALARI_ve_EKONOMIK_BUYUME_ILISKISI_TURKIYE_UZERINE_IR_ NEDENSELLIK_ANALIZI (0411.2024).
• Kutlu, Ş.Ş. (2021). “Türkiye Ekonomisinde Sağlığa Dayalı Büyüme Hipotezinin Geçerliliğine İlişkin Ampirik Bir Analiz”. Journal of Yasar University, 16/64: 1808-1822. https://doi.org/10.19168/jyasar.983816
• Lee, C., ve Chang, C. (2006). “Social Security Expenditure and GDP in OECD Countries: A Cointegrated Panel Analysis”. International Economic Journal, 20(3): 303-320. https://doi.org/10.1080/10168730600879372
• Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003). “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test With Two Structural Breaks”. The Review of Economics and Statistics, 85(4): 1082-1089. https://doi.org/10.1162/003465303772815961
• Loto, M.A. (2011), “Impact of Government Sectorial Expenditure on Economic Growth”, Journal of Economics and International Finance, 3(11): 645-652.
• Lütkepohl, H., ve Reimers, H. E. (1992). Impulse response analysis of cointegrated systems. Journal of economic dynamics and control, 16(1), 53-78.
• MacKinnon, J. G. (1996). Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests. Journal of applied econometrics, 11(6), 601-618. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1255(199611)11:6<601::AID-JAE417>3.0.CO;2-T
• Maduka, A. C., Madichie, C. V., ve Ekesiobi, C. S. (2016). ‘‘Health Care Expenditure, Health Outcomes, and Economic Growth Nexus in Nigeria: A Toda–Yamamoto Causality Approach’’. Journal of Economics and International Finance, 2(1): 1–10.
• Mehrara M, Musai M. (2011). “Health Expenditure and Economic Growth: an ARDL Approach for the Case of Iran. J Econ Behav Study, 3(4): 249–256. https://doi.org/10.22610/jebs.v3i4.277
• Mushkin, S. J. (1962). “Health as an Investment”. Journal of Political Economy, 70(5), Part 2: 129-157.
• Narayan, P. K. ve Smyth, R. (2006). “What determines migration flows from low‐income to high‐ income countries? An empirical investigation of Fiji–Us migration 1972–2001”. Contemporary Economic Policy, 24(2): 332-342. https://doi.org/10.1093/cep/byj019
• Organ, İ., ve Yavuz, E. (2017). “Sosyal Güvenlik Sistemi Açıklarının Analizi Ve Ekonomi Üzerindeki Etkisi”. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(1): 105-123.
• Özkurt, İ. C. ve Bilgir, B. (2022). Türkiye’de Turizm Gelirleri Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Yaklaşımı”. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 18(1): 277-303. https://doi.org/10.17130/ijmeb.960782
• Pesaran, M.H., Shin, Y., & Smith, R.J. (2001). “Bounds testing approaches to the analysis of level relationships”. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326. https://doi.org/10.1002/jae.616
• Potrafke, N. (2010). “The Growth of Public Health Expenditures in OECD Countries: Do Government Ideology and Electoral Motives Matter?”. Journal of Health Economics, 29(6): 797-810. https://doi.org/10.1016/j.jhealeco.2010.07.008
• Qehaja, S. S., Qehaja, D., Arber, H. O. T. I., ve Marovci, E. (2023). The relationship between government health expenditure and economic growth: Evidence from western Balkan countries. International Journal of Applied Economics, Finance and Accounting, 15(1), 10-20. https://doi.org/10.33094/ijaefa.v15i1.724
• Schieber, S. J., ve Shoven, J. B. (1999). The Real Deal: The History and Future of Social Security. Yale University Press.
• Selim, S., Uysal, D. ve Eryiğit, P. (2014). “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi”. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Ekim. 7(3): 13-24.
• Shivangi, S. (2017). “Impact of Social Security on Economic Growth in India”. http://crsgpp.nujs.edu/wp-content/uploads/2017/02/Article-10-Shilpa.pdf (05.08. 2018)
• Strauss, J., ve Thomas, D. (1998). "Health, Nutrition, and Economic Development". Journal of Economic Literature, 36(2), 766-817. https://www.jstor.org/stable/2565122 (01.11.2024).
• Şen, A., ve Bingöl, N. (2018). “Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9(1): 89-106.
• Şimşek, M. ve Kadılar, C. (2004), “Türkiye’nin İthalat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yaklaşımı ile Eşbütünleşme Analizi: 1970-2002”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5(1): 27-34.
• Tang, F. C. (2011). “Multivariate Granger Causality and the Dynamic Relationship Between Health Care Spanding, Income and Relative Price of Health Care in Malaysia”. Hitotsubashi Journal of Economics 52: 199–214. https://www.jstor.org/stable/43296255 (09.10.2024).
• Tarı, R., (2011), Ekonometri, (Gözden Geçirilmiş 7. Baskı), Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Torun, M. (2023). “Sağlığa Dayalı Büyüme Hipotezinin Geçerliliğinin Test Edilmesi: Türkiye Örneği”. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2): 111-126. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1245989
• Ünal, S. ve Afşar, B. (2021). “Türkiye’de Sosyal Güvenlik Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Eşbütünleşme Analizi ve Granger Nedensellik Testi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45): 430-439. https://doi.org/10.52642/susbed.929894
• Wang, K.M. (2011). “Health care expenditure and economic growth: Quantile panel-type analysis”, Economic Modelling, 28(14): 1536-1549, https://doi.org/10.1016/j.econmod.2011.02.008
• Yumuşak, İ. G., ve Yıldırım, D. Ç. (2009). Sağlik Harcamalari İktisadi Büyüme İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 4(1), 57-70.
• Zhang, J. ve Zhang, J. (2004). “How Does Social Security Affect Economic Growth? Evidence from Cross-Country Data”. Journal of Population Economics. 17(3): 473-500.
• Zivot, E., ve Andrews, D. W. (1992). “Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis”. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3): 251-270. https://doi.org/10.1198/073500102753410372