Following the Path of Peira and Logos: The Reflection of Galen's Method of Science on His Ethics

Year 2024, Volume: 23 Issue: 2, 1138 - 1169, 30.12.2024

Hümeyra Özturan

https://doi.org/10.14395/hid.1532845

Abstract

This paper examines whether Galen’s method of science, based on the cyclical integration of peira (experience) and logos (reason), is consistently applied in his moral inquiries. Unlike the physicians and philosophers of his time, Galen emphasized both the significance of empirical observation and the necessity of reasoning in converting these observations into meaningful knowledge. Galen's insistence on beginning investigations with self-apparent data to the sensations (tōn enargōs phainomenōn) and continuously verifying theoretical constructs through empirical validation reveals parallels with modern scientific methods. Considering the contemporary approaches such as moral empiricism, and fields such as moral psychology, neuropsychology, and neuroethics, which reduce moral inquiry to experimental studies, Galen's approach to incorporating empirical evidence into ethical discourse becomes particularly intriguing. Although there are studies on Galen's approaches to psychology and specific ethical issues such as temperament, moral change, the treatment of sadness, and medical ethics, there is no comprehensive analysis of his overall understanding of ethics within the framework of his methodology. However, such a study would reveal that Galen, through his unique method, offers an unprecedented view and critical perspective on the dominant ethical approaches of his time and presents a viewpoint reminiscent of contemporary ethical studies. Thus, it will become evident that Galen, often overlooked in general studies on moral philosophy, is indeed a figure that warrants significant attention. Regarding this perspective, in this paper, we first outline Galen's method of science grounded in peira and logos, and then explore how this method should be applied in moral philosophy, referencing both Galen's direct statements and relevant secondary literature. Our analysis reveals that Galen criticized moral philosophers for disregarding empirical data, thereby overlooking many crucial aspects of ethics. However, he himself has been criticized in the literature for reducing morality and ethical issues largely to bodily explanations and treatments, effectively transferring authority in the moral domain from the philosopher to the physician. The subsequent sections of the paper question the extent to which Galen consistently applied this method of science in his ethical writings. Given that Galen’s ethical writings lack a consistently argumentative or systematic structure, our study has attempted to organize his moral philosophy into a coherent narrative. We found that Galen refuted some of the key ethical claims of his time through simple sensory observations. These observations led him to explore the relationship between the body and ethics, where he demonstrated the mutual influence of body and soul, supported by examples from his clinical experience. Through his surgical and dissection experiences, he argued that all aspects of the soul are determined by the body. However, Galen also acknowledged, based on observation, that individuals with a suitable temperament who develop their rational faculties through education can resist the tendencies of their irrational faculties. This possibility is framed by Galen within the concept of hamartēmatos (error), referencing his scientific method. Lastly, we concluded that Galen's method of science portrays moral perfection as a struggle, leading him to approach ethics with a negative tone. As a result, Galen depicts the moral subject as a being engaged in a constant struggle to control bodily emotions, akin to taming a wild animal. Therefore, his moral writings focus predominantly on vice and distress, and on strategies such as diet, meditation, and the use of internal and external observers to combat them. In conclusion, this paper demonstrates that Galen consistently applied his scientific method, which relies on the cyclical use of experience and reason, in his moral inquiries. However, his prioritization of empirical data and the emphasis on empirical validation appear to have led him to a moral investigation closely intertwined with, and sometimes indistinguishable from, the discipline of medicine. Additionally, this method’s limitation in addressing post-mortem issues has resulted in an incomplete moral philosophy regarding the discussion of ethical sanctions.

Keywords

Ethics, Methodology, Galen, Peira, Logos, Method in Ethics, Moral Empiricism, Moral Rationalism

Peira ve Logos’un İzinde: Galenos’un Bilim Metodunun Ahlâk Felsefesine Yansıması

Abstract

Bu makale, Galenos’un peira (deney) ve logosun (akıl) dönüşümlü birlikteliği üzerine kurulu bilim metodunun, kendisinin ahlak araştırmasına tutarlı şekilde yansıtılıp yansıtılmadığını sorgulamaktadır. Galenos, döneminin tabip ve filozoflarından farklı olarak hem deneyin önemine hem de deneyi anlamlı bir bilgiye dönüştürecek olan akıl yürütmenin deneyle birlikte olmasına vurgu yapmıştır. Meseleleri araştırmaya, insana apaçık olan duyusal (tôn enargôs fainomenôn) verilerden başlanması gerektiğine ve teoriyi oluştururken akıl yürütmenin sürekli olarak deneysel olanla teyit edilmesi gerektiğine dair vurgusu bakımından Galenos’un, modern bilim anlayışına benzetebileceğimiz pek çok yönü mevcuttur. Günümüzde ahlaki deneycilik (moral empiricism) yaklaşımı veya ahlak psikolojisi (moral psychology), nöropsikoloji veya nöroetik gibi ahlakı deneysel incelemelere indirgeyen alanların varlığı da düşünüldüğünde, Galenos’un kendi çağında deneysel olanı dikkate alan metodunu ahlak alanına nasıl yansıttığı merak uyandırmaktadır. Literatürde Galenos’un psikolojiye dair yaklaşımlarına, mizaç, ahlakın değişmesi, üzüntünün tedavisi, tıp etiği gibi bazı spesifik ahlak bahislerine dair çalışmalar mevcut olsa da bir bütün olarak ahlak anlayışının, kullandığı metot çerçevesinde incelenmesi şeklinde bir çalışma bulunmamaktadır. Halbuki böyle bir çalışma Galenos’un kendisine has metoduyla, çağının genel ahlak yaklaşımlarına yönelik, döneminde eşine rastlanmayan ve eleştirel bir bakış açısı getirdiğini ve çağdaş ahlak çalışmalarını anımsatacak bir perspektife sahip olduğunu gösterecektir. Böylece, ahlak felsefesine dair genel çalışmalarda çoğu zaman kendisine yer verilmeyen Galenos’un aslında dikkate alınması gereken bir ahlak düşünürü olduğu da ortaya çıkacaktır. Bu perspektifle hareket ettiğimiz makalede ilk olarak Galenos’un peira ve logosa dayanan bilimsel metodunu ana hatlarıyla ortaya koymaya çalışıp, ardından bu metodun ahlak araştırmalarında nasıl kullanılması gerektiğine dair Galenos’un doğrudan ifadelerini ve bu konudaki ikincil literatürde mevcut tartışmaları inceledik. Gördük ki Galenos, ahlak filozoflarını, deneysel verileri dikkate almayarak ahlaka dair pek çok hususu göz ardı etmekle eleştirmektedir. Ancak kendisi de literatürde, ahlakı ve ahlaka dair sorunları büyük oranda bedensel izah ve tedavilere indirgemek ve böylece ahlak alanındaki otoriteyi filozoftan alıp doktora vermeye çalışmakla itham edilmiştir. Makalenin devamında, Galenos’un bu bilim metodunun ahlak eserlerinde ne derece tutarlı şekilde uygulandığını sorgulayan bir okuma yaptık. Galenos, ahlak yazılarında argümantatif ve sistemli bir dil kullanmadığı için, kendisinin ahlaka dair düşüncelerini anlamlı ve sıralı bir anlatıma sokmaya çalışarak yapmaya gayret ettiğimiz incelememizde Galenos’un, döneminin ahlaka dair bazı temel iddialarını, basit duyusal gözleme dayanarak reddettiğini göstermeye çalıştık. Bu bağlamdaki gözlemleri Galenos’u, beden ve ahlak ilişkisini incelemeye yönlendirmiş ve bir tabip olarak beden ile ruhun birbirini etkilediğini, tecrübe ettiği vakalardan örneklerle ortaya koymuştur. Yine kendi ameliyat ve diseksiyon tecrübelerine dayanarak nefsin güçleri konusunu ele almış, çok sayıda tecrübî veriyi sıralayarak nefsin bütün güçlerinin bedensel belirlenim altında olduğu şeklindeki akli önermeye (logos) ulaşmıştır. Ancak Galenos, yine gözleme dayanarak, mizacı müsait olup akli yetisini de geliştirip ilimlerle eğiten insanların, akli olmayan yetilerinin eğilimlerine karşı mücadele verme imkânına sahip olduğunu kabul eder. Fakat bu da Galenos tarafından, hamartêmatos (hata) kavramıyla bilimsel metoduna referansla mümkün görülmüştür. Son olarak, Galenos’un bilimsel metodunun bir başka yansımasının da filozofun ahlaki yetkinleşmeyi bir mücadele olarak resmetmesine, bunun sonucu olarak da ahlakı negatif bir dil üzerinden ele aldığı kanaatine ulaştık. Bu nedenle Galenos ahlak öznesini, bedenden kaynaklanan duygulanımlarını vahşi bir hayvanı zapt eder gibi kontrol altında tutmaya çalışan, mücadele içinde bir varlık olarak resmetmiştir. Bu yüzden de ahlak eserlerinde daima erdemsizlikleri ve üzüntüyü konu edinmiş, diyet, zikir, içsel gözlem veya harici gözlemci kullanmak gibi metotlarla bunlara karşı nasıl savaşılabileceğine odaklanmıştır. Bütün bu tespitler neticesinde elinizdeki bu makale, duyusal gözlem ve aklın dönüşümlü şekilde kullanımına dayanan bilim metodunun Galenos tarafından ahlak araştırmasında da tutarlı şekilde kullanıldığı neticesine varmıştır. Ancak deneysel verileri ilk sıraya koyan ve ampirik teyiti önceleyen metodu kendisini, tıp disiplini ile sınırları fazlaca kesişen ve hatta bu sınırların kimi yerde bulanıklaştığı bir ahlak araştırmasına götürmüş görünmektedir. Ayrıca, ölüm sonrasına dair tartışmalara girmeye olanak tanımadığından bu metodun, müeyyide tartışmaları açısından Galenos’un ahlak felsefesinin eksik kalmasına neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Etik, Ahlak Felsefesi, Galen, Galenos, Peira, Logos, Ahlaki Deneycilik, Ahlaki Akılcılık

Ethical Statement

Makalede herhangi bir etik kusur bulunmadığını beyan ederim.

References

• Angkasa, Refika. Galenos, Ebu Bekir er-Razi ve Farabi’de Psikoloji-Ahlak İlişkisi. İstanbul: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Aristoteles. Ethica Nicomachea. ed. F. Susemihl. Leipzig: Teubner, 1884.
• Bilim ve Sanat Terimleri Sözlüğü: Tıp Terimleri Kılavuzu. 2010. Erişim 6 Ağustos 2024. https://sozluk.gov.tr/
• Câlînûs. “Fî enne kuva’n-nefs tâbi‘a li-mizâci’l-beden.” Abhandlungen für die Kunde des Morgenlandes: Galens Traktat Dass Die Krafte Der Seele Den Mischungen Des Körpers Folgen-In Arabischer Übersetzung: Makaletü Câlînûs. ed. Hans Hinrich Biesterfeldt. 40/4 9-44. Wiesbaden, 1973.
• Câlînûs. “Fî enne kuva’n-nefs tevâbi‘ li-mizâci’l-beden.” Dirâsât ve nusûs fi’l-felsefe ve’l-ulûm inde’l-Arab. ed. Abdurrahman Bedevî. 183-189. Beyrut: el-Müessesetü’l-arabiyyetü li’d-dirâsât ve’n-neşr, 1981.
• Câlînûs. “Muhtasar min kitâbi’l-ahlak.” Dirâsât ve nusûs fi’l-felsefe ve’l-ulûm inde’l-Arab. ed. Abdurrahman Bedevî. 190-211. Beyrut, 1981.
• Câlînûs. “Muhtasar min kitâbi’l-ahlak.” Mecelletü Külliyeti’l-âdâb, ed. Paul Kraus. 5/1/25-52. Kahire, 1937.
• Çeliker, Emre. “Galen’de Ahlakın Değişmesinin İmkânı.” Beytulhikme: An International Journal of Philosophy 11/2 (2021), 859-879. http://dx.doi.org/10.18491/beytulhikme.1769
• Das, Aileen R. Galenos ve Platon’un Timaios’unun İslam Düşüncesindeki Alımlanışı. çev. Merve Nur Yaman. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2020.
• Dirizis, Theodore J. “Medical Ethics in a Writing of Galen.” Acta med-hist Adriat 6/2 (2008), 333-336.
• Donini, Pierluigi. “Psikoloji.” çev. Nur Nirven. Galenos Kitabı. ed. R. J. Hankinson vd. 235-263. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2023.
• Durling, Richard. “Method in Galen.” Dynamis 15 (1995), 41-46.
• Ebû Bekir er-Râzî. “Ahlâkın İyileştirilmesi.” çev. Mahmut Kaya. Felsefe Risaleleri. haz. Mahmut Kaya. 82-195. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2016.
• Fârâbî. “Fi’r-redd alâ Câlînûs fîmâ nâkız fîhi Aristûtâlîs li-aʻzâi’l-insân.” Resâil felsefiyye. ed. Abdurrahman Bedevî. 38-42. Beyrut: Dâru'l-endelüs, 1983.
• Galen. “Avoiding Distress.” çev. Vivian Nutton. Galen: Psychological Writings. ed. P. N. Singer. 77-99. Cambridge: Cambridge University Press, 2013.
• Galen. “On the Doctrines of Hippocrates and Plato.” ed. ve çev. Philip De Lacy. Corpus Medicorum Graecorum: Galeni De placitis Hippocratis et Platonis, 5 4,1,2. Berlin 1978-1984. http://galen.bbaw.de/epubl/online/cmg_05_04_01_02.php
• Galen. On Prognosis (CMG 5 8, 1). ed. ve çev. Vivian Nutton. Berlin: Akademia-Verlag, 1979.
• Galen. The Best Doctor is also a Philosopher. çev. P. Singer. Galen: Selected Works. Oxford, 1997.
• Galenos. “Hoti Tais Tou Sômatos Krasesin ai tês Psükhês Dünameis Epontai.” Galeni Scripta Minora. ed. Ioannis Marquart vd. 2. 32-79. Lipsiae: Teubneri, 1884.
• Galenos. Ruhun Duygulanımlarının ve Hatalarının Teşhis ve Tedavisi. çev. Nur Nirven, haz. Hümeyra Özturan. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2023.
• Hankinson, R. J. “Galen’s Anatomy of the Soul”. Phronesis 36/2 (1991), 197-233. http://doi:10.1163/156852891321052787
• Hankinson, R. J. “Bilgi Felsefesi.” çev. Nur Nirven. Galenos Kitabı. ed. R. J. Hankinson vd. 203-234. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2023.
• Hankinson, R. J. “İnsan ve Eseri.” çev. Nur Nirven. Galenos Kitabı. ed. R. J. Hankinson vd. 21-58. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2023.
• İskenderiyeli Şârihler. “Galenos’un ‘Küçük Tıp Sanatı Üzerine’ Adlı Kitabına Derleme.” çev. Özcan Akdağ-Ahmed Mderaty. Kütübü Câlînûs Fi’t-Tıb: Galenos’un Tıp Külliyatı Derlemeleri. 124-215. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2023.
• İskenderiyeli Şârihler. “Galenos’un ‘Tıp Ekolleri Üzerine’ Adlı Kitabına Derleme.” çev. Özcan Akdağ-Ahmed Mderaty. Kütübü Câlînûs Fi’t-Tıb: Galenos’un Tıp Külliyatı Derlemeleri. 68-123. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2023.
• Jouanna, Jacques. “Does Galenos Have a Medical Programme for Intellectuals and the Faculties of Intellect?.” Galenos and the World of Knowledge. ed. C. Gill, T. Whitmarsh, J. Wilkins. Cambridge: Cambridge University Press (2009), 190-205. https://doi.org/10.1017/CBO9780511770623.012
• Kaufman, David H. “Galenos on the Therapy of Distress and the Limits of Emotional Therapy.” Oxford Studies in Ancient Philosophy 47 (2014), 275-296.
• Kaufman, David. “Galenos on Non-Rational Motivation and the Freedom from Emotions: A Reading of Affections of the Soul.” Medical Understandings of Emotions in Antiquity. ed. George Kazantzidis-Dimos Spatharas. 229-246. Berlin: De Gruyter, 2022.
• Klein-Franke, F. “The Arabic Version of Galen’s Περἰ ἐθῶν.” Jerusalem Studies in Arabic and Islam 1 (1979), 125-150.
• Kuşlu, Harun-Aydın, Metin. “Galenos Düşüncesinde Mizacın Ahlâka Tesiri.” İslam Düşüncesinde Mizaç Teorileri. ed. M. Zahit Tiryaki-Kübra Bilgin Tiryaki. 10-30. İstanbul: İlem Yayınları, 2016.
• Kutluer, İlhan. “Câlînûs.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/32-34. Ankara: TDV Yayınları. 1993.
• Liddell-Scott. Greek-English Lexicon. Oxford: Oxford University Press, 2003.
• Lloyd, G. E. R. “Galenos ve Çağdaşları.” çev. Nur Nirven. Galenos Kitabı. ed. R. J. Hankinson vd. 59-75. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2023.
• Mihai, Constantin-Ionut. “Galenos of Pergamum on the Limits of Practical Philosophy.” Research in Hermeneutics, Phenomenology, and Practical Philosophy 14/1 (2022), 125-144.
• Özturan, Hümeyra. Êthostan Ahlâka: Antik Yunan Ahlâk Literatürünün İslâm Dünyasına İntikali ve Alımlanışı. İstanbul: Klasik Yayınları, 2021.
• Peters, Francis E. Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü. çev. Hakkı Hünler. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2004.
• Râzî, Ebû Bekir Zekeriyyâ. Kitâbü’ş-şukûk alâ Câlînûs. ed. Mehdî Muhakkık. Tahran: el-Ma’hedi’l-alemi li’l-fikri ve’l-hazareti’l-islamiyye, 1993.
• Rocca, Julius. “Anatomi”. çev. Nur Nirven. Galenos Kitabı. ed. R. J. Hankinson vd. 301-323. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2023.
• Sarton, George. Galen of Pergamon. Kansas: University of Kansas Press, 1954.
• Singer, Charles. “Galenos as a Modern.” Proceedings of the Royal Society of Medicine 42 (1949), 563-570.
• Singer, P. N. “Galen’s Pathological Soul: Diagnosis and Therapy in Ethical and Medical Texts and Contexts.” Mental Illness in Ancient Medicine: From Celsus to Paul of Aegina. ed. P. N. Singer. 381-420. Leiden: Brill, 2018.
• Singer, P. N. “Levels of Explanation in Galen.” The Classical Quarterly 47/2 (1997), 525-542. https://doi.org/10.1093/cq/47.2.525
• Singer, P. N. “Galen”. Stanford Encyclopedia of Philosophy. Erişim 29.10.2024. https://plato.stanford.edu/entries/galen/#Life
• Tieleman, Teun. “Yöntembilim.” çev. Nur Nirven. Galenos Kitabı. ed. R. J. Hankinson vd. 77-95. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2023.
• Türker-Küyel, Mübahat. “Bilimin Felsefeye Dayandığı Görüşünün Bir Timsâli Olarak Galenos”, Erdem 5/11 (1988), 501-524.
• Van Der Eijk, Philip. “Galenos on the Nature of Human Beings.” Bulletin of the Institute of Classical Studies –Supplement/114 (2014), 89-134.