Ergen Eğitim Programının Riskli Sağlık Davranışları ve Sağlık Algısına Etkisi

Year 2015, Issue: 2, 187 - 195, 01.08.2015

Meltem Kürtüncü Müge Uzun Ferruh Niyazi Ayoğlu

Abstract

Çalışma lise eğitimine devam eden ergenlerin riskli sağlık davranışlarının belirlenerek, bu davranışlardan korunma ve çözüm önerilerine yönelik modül bazlı eğitimler verilmesi üreme sağlığı ve doğum kontrolü, cinsel yolla bulaşan infeksiyonlar, zararlı alışkanlıklar, psikososyal davranışlar yoluyla öğrencilerin bilinçlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Kesitsel tipte planlanan çalışma, Eylül 2013-Haziran 2014 tarihleri arasında, Zonguldak Merkez’deki üç devlet ve bir özel lisede eğitim gören, 14-19 yaş aralığında öğrencilerle yapılmıştır. Çalışmaya eğitim öncesi 926 ve eğitim sonrası 534 öğrenci katılmıştır. Ergenlere verilen riskli davranışları önleme eğitimlerinin sonucunda; şiddete yönelik tutumlar ölçeği, risk alma ölçeği ve toplumsal konumla ilgili risk alma, trafikle ilgili risk alma, madde kullanımı ile ilgili risk alma alt grup puanları ortalamalarının düştüğü belirlenmiştir. Ergenlerde sorunlarla başa çıkma ölçeği ve alt grupları, beslenme davranış ölçeği ve beslenme tutum ölçeği puanları ortalamalarında ise yükselme olmuştur. Yine hijyen, uyku, egzersiz gibi ergenin sağlık algısını yansıtan alan puanlarında yükselme olurken, karın ağrısı, baş ağrısı, halsizlik gibi somatik belirtileri gösteren alan puanlarında düşme olmuştur. Sonuç olarak; ergenlere riskli sağlık davranışları hakkında verilen eğitimin, riskli davranışlardan korunma ve olumlu sağlık algısı geliştirilmesi yönünde etkili olduğu görülmüştür

Keywords

Ergenlik, Eğitim, Riskli sağlık davranışları, Sağlık algısı

The Effect of Adolescent Training Program on Risky Health Behaviours and Health Perception

Abstract

The aim of this study was to determine the risky health behaviors and to raise the awareness of adolescents attending high school education about prevention of risky behaviors and solutions by the effect of module-based training courses about reproductive health and birth control, sexually transmitted infections, harmful habits, psychosocial behavior . Being planned as cross-sectional, this study was performed between September 2013-June 2014 in three states and a private high school in Zonguldak and conducted with a group of students aged between 14 and 19.926 students have participated before the training and 534 students have participated after training. It was seen that the mean scores of ‘The Adolescent Risk-Taking Questionnaire’, ‘The Adolescent’s Attitudes Towards Violence Scale’ and ‘taking risk about social status’, ‘traffic’, ‘subtance use’ subscales have decreased after the risk prevention trainings. The means scores of ‘Adolescent Coping with Problems Scale’, ‘Nutrition Behaviour Scale’ and ‘Nutrition Attitude Scale’ have raised. Hence, the scores of domains reflecting adolescent health perception such as hygiene, sleep and exercise have raised while the scores of somatic symptoms domain, such as abdominal pain, headache, and fatigue have been failed. Consequently, it was determined that the training courses about risky health behaviours were effective in preventing risky health behaviors and creating positive health perceptions of adolescents

Keywords

Adolescence, Training, Risky health behaviour, Health perception

References

• Alıcı, S.U. & Sarıkaya Ö. (2009). Sağlık davranışlarının geliştirilme- sinde yaşantılayarak öğrenme uygulaması. Dokuz Eylül Üniver- sitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2(3), 95-101.
• Telef, B.B. & Karaca, R. (2011). Ergenlerin öz-yeterliklerinin ve psi- kolojik semptomlarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 499-518.
• TUİK (2009). Retrieved from www tuik.gov.tr
• Turconi, G., Guarcello, M., Maccarini, L., Cignoli, F., Setti, S., Bazza- no, R. & Roggi, C. (2008). Eating habits and behaviors, physical activity. Nutritional and food safety knowledge and beliefs in an adolescent Italian population. J Am Coll Nutr, 27(1), 31-43.
• Türnüklü, A. & Şahin, İ. (2004). 13-14 yaş grubu öğrencilerin ça- tışma çözme stratejilerinin incelenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 45-61.
• Uludağlı, N.P. & Sayıl, M. (2009). Orta ve ileri ergenlik döneminde risk alma davranışı: Ebeveyn ve akranların rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 12(23), 14-24.
• WHO. (2010). World Health Statistics. Retrieved from http:// www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/ EN_WHS10_Full.pdf.
• Yıldırım, A., Hacıhasanoğlu, R., Karakurt, P. & Türkleş, S. (2011). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen fak- törler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 905-921.
• Yıldız, S.A. & Eşkisu, M. (2011). Problem çözme becerisini geliştir- me programının 9. Sınıf öğrencilerinin problem çözme becerisi üzerindeki etkisi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 189- 206.
• Yılmaz, N. (2004). Öfke ile başa çıkma eğitiminin ve grupla psikolo- jik danışmanın ergenlerin öfke ile başa çıkabilmeleri üzerindeki etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü, Ankara.