Türk Yükseköğretim Sisteminin Son Onyıldaki Dönüşümü

Year 2016, Issue: 3, 277 - 287, 01.12.2016

Pelin Deniz Tekneci

Abstract

Türkiye yükseköğretim alanında hızlı bir kitleselleşmeye tanık olmaktadır. Türkiye’deki yükseköğretim okullaşma oranı 2004 yılında yüzde 31 iken 2014 yılında yüzde 79’a çıkmış ve OECD ortalamasını geçmiştir. Bu çalışma, Türk yükseköğretim sektöründeki eğilimleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, yükseköğretim okullaşma oranı, akademisyen ve öğrencilerin kompozisyonu, yükseköğretim harcamaları ve yayın çıktılarında son on yılda yaşanan eğilimler tartışılmaktadır. Buna ilaveten Türkiye’nin diğer ülkelere kıyasla durumunu ortaya koyabilmek adına OECD ortalamaları ile karşılaştırmalar yapılmıştır. Yapılan analizler, Türk yükseköğretim sisteminin okullaşma oranı, kız öğrencilerin oranı ve kadın öğretim üyelerinin oranı açısından oldukça iyi performans sergilediğini göstermektedir. Bununla birlikte öğretim üyesi sayısı, doktora öğrencisi sayısı, yabancı öğrenci sayısı, yurt dışından alınan fon miktarı, özel sektörün katılımı ile yayın sayısı ve kalitesi açısından iyileştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Türk yükseköğretim sisteminde, kısa zamanda yaşanan genişlemenin de etkisiyle artan sorunların etkin bir şekilde çözülebilmesi açısından yükseköğretim sistemine ilişkin kapsamlı bir veri tabanının oluşturulmasının, veriye dayalı politikaların teşvik edilmesinin, yükseköğretim sistemine yönelik açık ve ölçülebilir hedeflerin maliyetleriyle birlikte ulusal politika dokümanlarına konulmasının ve üniversitelerin performanslarını değerlendirecek bir sistem kurulmasının fayda sağlayacağı düşünülmektedir

Keywords

Yükseköğretim, Türk üniversiteleri, Türk yükseköğretim sistemi, Yükseköğretim okullaşma oranı

Evolution of Turkish Higher Education System in the Last Decade

Abstract

Turkey has witnessed a rapid massification in its higher education sector. The rate of total gross enrollment in Turkish higher education reached 79 percent in 2014 while it was 31 percent in 2004 and surpassed OECD averages. This study aims to depict the trends observed in the Turkish higher education sector. In this context, the changes observed in enrolment rates, faculty and student compositions, expenditures and publication outputs of Turkish higher education institutions during the last decade are discussed. In addition, a comparison with OECD averages are provided to understand the relative position of Turkey compared to other countries. Analyses have shown that Turkish higher education system performs very well in terms of higher education enrollment rates, female students, and female faculty members. Meanwhile, this study has revealed that Turkish higher education system needs to improve its performance in terms of quantity of faculty members, doctorate students, and international students, funds received from abroad, participation of private sector, and quantity and quality of scientific publications. It is considered that issues which are exacerbated with the rapid expansion of Turkish higher education system can be handled effectively via deploying a comprehensive database regarding Turkish higher education system, promoting data based policy making, determining clear and measurable targets with associated costs in the national policy documents, and establishing a performance evaluation system for universities

Keywords

Higher education, Turkish universities, Turkish higher education sector, Higher education enrollment ratio

References

• Alkan, R.M., Suiçmez, M., Aydınkal M. & Şahin, M. (2014) Meslek yüksekokullarındaki mevcut durum: Sorunlar ve bazı çözüm önerileri, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(3), 133-140.
• Çelik, Z. & Gür, B.S. (2014). Yükseköğretim sistemlerinin yönetimi ve üniversite özerkliği: küresel eğilimler ve Türkiye örneği, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(1), 18–27.
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, kalite, uluslararasılaşma: Türkiye yükseköğretimi için bir yol haritası, Eskişehir: Yüksek Öğretim Kurulu. Retrieved from https://yolharitasi.yok.gov.tr/docs/ YolHaritasi.pdf
• Deloitte. (n.d). Making the grade 2015: The key issues facing the UK higher education sector, Retrieved from http://www2. deloitte.com/content/dam/Deloitte/uk/Documents/public- sector/deloitte-uk-making-the-grade-2015.pdf
• Doğan, D. (2013). Yeni kurulan üniversitelerin sorunları ve çözüm önerileri, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 108–116.
• Erdoğan, A. (2014). Türkiye’de yükseköğretimin gündemi için politika önerisi, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(1), 1-17.
• Günay, D., Günay, A., & Atatekin E. (2013). Türkiye’de temel bilimlerde sarsılış: Ülkenin sarsılışı, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 85–96.
• Günay, D., & Özer, M. (2016). Türkiye’de meslek yüksekokullarının 2000’li yıllardaki gelişimi ve mevcut zorluklar, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 1–12.
• Kalkınma Bakanlığı. (2016). 2016 yılı programı [2016 annual program], Ankara.
• Kurt, T. & Gümüş, T. (2015). Dünyada yükseköğretimin finansmanina ilişkin eğilimler ve Türkiye için öneriler, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(1), 14-26.
• Langdon, D., McKittrick, G.,Beede, D., Khan, B. & Doms, M. (2011). STEM: Good jobs now and for the future. U.S. Department of Commerce, Economics and Statistics Administration. ESA Issue Brief, #03–11. Retrieved from http://www.esa.doc.gov/sites/ default/files/stemfinalyjuly14_1.pdf
• OECD. (2005a). OECD Science, technology and industry scoreboard 2005, Paris: OECD Publishing
• OECD. (2005b). Education at a glance 2005: OECD indicators. Paris: OECD Publishing
• OECD. (2007). Education at a glance 2007: OECD indicators. Paris: OECD Publishing
• OECD. (2008). Education at a glance 2008: OECD indicators. Paris: OECD Publishing