ADOLESAN DÖNEM VE DİJİTAL SAĞLIK HİZMETLERİ

Year 2025, Issue: 5, 9 - 17, 31.08.2025

Seyyide Özdemir

Abstract

Dünya nüfusunun sekizde birini oluşturan ve 10-19 yaş arası gruba adolesanlar denilmektedir. Adolesan dönem; fiziksel, duygusal ve sosyal geçişleri içeren insan gelişiminin benzersiz, kritik bir aşamasıdır. Bu dönemde yaşam için atılan sağlıklı temeller hem yetişkin hem de adolesan dönemin refahı için kilit bir noktadır. Adolesan dönem çocukluk ve yetişkinlik arasındaki dönem olmasından dolayı sağlıklı bir evre olarak düşünülmektedir. Ancak adolesan dönemde riskli sağlık davranışları kolay edinilmekte ve birçok adolesanın morbidite ve mortaliteden muzdarip olmasına neden olmaktadır. Adolesanların sağlıklı büyümeleri ve gelişmeleri için yaşlarına uygun, adil, etkili sağlık hizmetlerine ulaşmaları gerekmektedir. Adolesanların riskli sağlık davranışlarını iyileştirmek, sağlıklarını korumak ve yeterli hizmetlere ulaşmalarını sağlamak için dijital teknoloji müdahaleleri günümüz şartlarında en iyi seçeneklerden biri haline gelmiştir.
Dijital teknoloji giderek değişmekte, insan yaşamına olumlu yönde birçok katkıda bulunmakta ve yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelmektedir. Dijital teknoloji ve medya adolesanlarında yaşamlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Dijital teknoloji ile sağlık hizmetlerinin bir araya gelmesiyle dijital sağlık hizmetleri ortaya çıkmıştır. Teknoloji adolesanların sağlık hedeflerine ulaşmak için giderek daha popüler bir kaynak olmaktadır. Adolesanlar sağlıklarını geliştirmek, iyileştirmek ve araştırmak için öncelikle dijital sağlık hizmetlerine başvurmaktadır. Dijital sağlık hizmetleri insan yaşamına mobil sağlık uygulamaları, giyilebilir sağlık cihazları, mobil teşhis cihazları gibi çeşitli sağlık ürünleri sunarak sağlığa ulaşımlarını kolaylaştırmaktadır. Dijital sağlık hizmetlerini kullanan adolesanlarda riskli sağlık davranışlarında azalma, olumlu sağlık davranışlarında gelişme, kronik hastalıklarda iyileşme olduğu ortaya çıkarılmıştır. Bu derleme çalışması ile adolesan sağlığının geliştirilmesinde dijital sağlık hizmetlerinin kullanımının incelenmesi amaçlandı.

Keywords

adolesan , adolesan sağlığı , sağlık davranışı , dijital sağlık , mobil sağlık

References

• Association of Migraine Disorders. (2024). Migraine in Children and Adolescents. Erişim Adresi: https://www.migrainedisorders.org/migraine-disorders/migraine-in-children/#school (Erişim Tarihi: 01.12.2024).
• Centers for Disease Control and Prevention. (2024). Risk Factors for Teen Drivers. Erişim Adresi: https://www.cdc.gov/teen-drivers/risk-factors/index.html (Erişim Tarihi: 03.12.2024).
• Cherewick, M., Lebu, S., Su, C., Richards, L., Njau, P. F., & Dahl, R. E. (2021). Promoting gender equity in very young adolescents: targeting a window of opportunity for social emotional learning and identity development. BMC public health, 21, 1-18. doi: 10.1186/s12889-021-12278-3
• Demirtaş, M., S. (2021). Aksaray İlindeki Polikiliniğe Baş Ağrısı ile Başvuran Adölesanlarda Migren Prevalansı ve Etki Eden Sosyodemografik Faktörler. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 291-296.
• European Lung Foundation. (2023). Acute lower respiratory infections. Erişim Adresi: https://europeanlung.org/en/information-hub/lung-conditions/acute-lower-respiratory-infections/ (Erişim Tarihi: 05.12.2024).
• Garcia, I., & O’Neil, J. (2021). Anxiety in adolescents. The Journal for Nurse Practitioners, 17(1), 49-53. doi: 10.1016/j.nurpra.2020.08.021
• Gulec, H., & Smahel, D. (2022). Individual and parental factors of adolescents’ mHealth app use: nationally representative cross-sectional study. JMIR mHealth and uHealth, 10(12), e40340. doi: 10.2196/40340
• Hutton, A., Prichard, I., Whitehead, D., Thomas, S., Rubin, M., Sloand, E., ... & Goodwin Veenema, T. (2020). mHealth interventions to reduce alcohol use in young people: a systematic review of the literature. Comprehensive child and adolescent nursing, 43(3), 171-202. doi: 10.1080/24694193.2019.1616008
• Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME). (2021). Explore results from the 2021 Global Burden of Disease (GBD) study. Erişim Adresi: https://vizhub.healthdata.org/gbd-results/ (Erişim Tarihi: 30.11.2024).
• International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems 10th Revision (ICD-10) Version: 2019. Erişim Adresi: https://icd.who.int/browse10/2019/en (Erişim Tarihi: 02.12.2024).
• Johnson, K. R., Fuchs, E., Horvath, K. J., & Scal, P. (2015). Distressed and looking for help: internet intervention support for arthritis self-management. Journal of Adolescent Health, 56(6), 666-671. doi: 10.1016/j.jadohealth.2015.02.019
• Knox, E. C., Quirk, H., Glazebrook, C., Randell, T., & Blake, H. (2019). Impact of technology-based interventions for children and young people with type 1 diabetes on key diabetes self-management behaviours and prerequisites: a systematic review. BMC endocrine disorders, 19, 1-14. doi: 10.1186/s12902-018-0331-6
• Malhotra, S., & Sahoo, S. (2018). Antecedents of depression in children and adolescents. Industrial psychiatry journal, 27(1), 11-16. doi: 10.4103/ipj.ipj_29_17
• Marc, P. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the horizon, 9(5), 1-6.
• Moreno, M. A., Binger, K., Zhao, Q., Eickhoff, J., Minich, M., & Uhls, Y. T. (2022). Digital technology and media use by adolescents: Latent class analysis. JMIR Pediatr Parent, 5(2):e35540. doi: 10.2196/35540
• Ogundele, M., O. (2018). Behavioural and emotional disorders in childhood: A brief overview for paediatricians. World journal of clinical pediatrics, 7(1), 9. doi: 10.5409/wjcp.v7.i1.9
• Pereira, T. F. A., Santos, D. F., Luis, M. A., & Leite, F. M. C. (2023). Interpersonal vıolence agaınst adolescents: an analysıs of the cases notıfıed ın the state of espírıto santo. Cogitare Enfermagem, 28, e87742. doi: 10.1590/ce.v28i0.91789
• Pew Research Center. (2022). Teens, Social Media and Technology 2022. Erişim Adresi: https://www.pewresearch.org/internet/2022/08/10/teens-social-media-and-technology-2022/ (Erişim Tarihi: 06.12.2024)
• Rideout, V., & Fox, S. (2018). Digital health practices, social media use, and mental well-being among teens and young adults in the US. Erişim Adresi: https://wellbeingtrust.org/bewell/digital-health-practices-social-media-use-and-mental-well-being-among-teens-and-young-adults-in-the-u-s/ (Erişim Tarihi: 05.12.2024)
• Rideout, V., Fox, S., Peebles, A., & Robb, M. B. (2021). Coping with COVID-19: How young people use digital media to manage their mental health. San Francisco, CA: Common Sense and Hopelab.
• Ronquillo, Y., Meyers, A., & Korvek, S. J. (2017). Digital health.
• Tchakounte Youngui, B., Tchounga, B. K., Graham, S. M., & Bonnet, M. (2022). Tuberculosis infection in children and adolescents. Pathogens, 11(12), 1512. doi: 10.3390/patojenler11121512
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). İstatistiklerle gençlik youth in statistics 2022. Türkiye İstatistik Kurumu.
• United Nations Children’s Fund. (2024). Adolescent health and well-being. Erişim Adresi: https://www.unicef.org/health/adolescent-health-and-well-being (Erişim Tarihi: 29.11.2024)
• Wiafe, M. A., Ayenu, J., & Eli-Cophie, D. (2023). A review of the risk factors for iron deficiency anaemia among adolescents in developing countries. Anemia, 2023(1), 6406286. doi: 10.1155/2023/6406286.
• World Health Organization. (2020). Youth-centered digital health interventions: a framework for planning, developing and implementing solutions with and for young people. World Health Organization.
• World Health Organization. (2021). Suicide worldwide in 2019: global health estimates. World Health Organization.
• World Health Organization. (2022). Mental disorders. World Health Organization. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-disorders (Erişim Tarihi: 03.12.2024).
• World Health Organization. (2023a). Accelerating anaemia reduction: a comprehensive framework for action. World Health Organization.
• World Health Organization. (2023b). Global accelerated action for the health of adolescents (AA-HA!): Guidance to support country implementation. World Health Organization.
• World Health Organization. (2023c). Meningitis. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/meningitis (Erişim Tarihi: 05.12.2024).
• World Health Organization. (2024a). Adolescent health. Erişim Adresi: https://www.who.int/health-topics/adolescent-health#tab=tab_1 (Erişim Tarihi: 04.12.2024).
• World Health Organization. (2024b). Congenital disorders. Erişim Adresi: https://www.who.int/health-topics/congenital-anomalies#tab=tab_1 (Erişim Tarihi: 05.12.2024).
• World Health Organization. (2024c). Diarrhoeal disease. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/diarrhoeal-disease (Erişim Tarihi: 04.12.2024).
• World Health Organization. (2024d). Digital transformation handbook for primary health care. World Health Organization.
• World Health Organization. (2024e). Drowning. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/drowning (Erişim Tarihi: 05.12.2024).
• World Health Organization. (2024f). Global tuberculosis report 2024. World Health Organization.
• World Health Organization. (2024g). Migraine and other headache disorders. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/headache-disorders (Erişim Tarihi: 30.11.2024).
• World Health Organization. (2024h). The adolescent health indicators recommended by the Global Action for Measurement of Adolescent health: guidance for monitoring adolescent health at country, regional and global levels. World Health Organization.
• Yilmazel, G., & Özden, S. (2023). The relationship between eHealth literacy level and selected health behaviors among adolescents. Journal of Public Health, 1-8. doi: 10.1007/s10389-023-02055-4