Translation
BibTex RIS Cite

Sahâbenin Söz ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar

Year 2022, Volume: 20 Issue: 1, 125 - 158, 30.06.2022

Abstract

Bütün hamdler Allah’a mahsustur.*** Salât ve selâm Allah Rasûlü Efendimiz Muhammed b. Abdillah’a, O’nun âline ve ashâbının üzerine olsun. Bundan sonra;
Şüphesiz Ulûmü’l-Hadîs (Usul-i Hadis) ilmi muhtelif dallarıyla Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünnetine hizmet etmek ve onu yalan ve yanlıştan korumak için ortaya konulmuş ilimlerdendir. Selef uleması gerek sözlü gerekse fiilî olarak Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünnetinin muhafazasına son derece önem vermişler ve özellikle de şu noktalar üzerine odaklanmışlardır:

References

  • Âlü İbn Teymiyye, el-Müsvedde, Mektebetü’l-Medenî, Kâhire.
  • Câmiu’l-Usûl, İbnü’l-Esîr, Tahkik: Abdülkâdir el-Arnavût, Mellâh Matbaası.
  • el-Câmiu li Ahlâkı’r-Râvî ve Âdâbi’s-Sâmi, Hatîb, Mektebetü’l-Meârif, Tahkik: Mahmûd Tahhân.
  • el-Edebü’l-Müfred, Buhârî, el-Mektebetü’l-Eseriyye, Pakistan.
  • el-İlel, Dârekutnî, Dâru Taybe, Riyâd, Tahkik: Mahfûz er-Rahmân.
  • el-Kifâye, el-Hatîb, Dâru’l-Kütübi’l-Hadîse, Kâhire. el-Mahsûl, Râzî, Câmiatü’l-İmâm, Riyâd.
  • el-Mecmû Şerhu’Mühezzeb, Nevevî, Dâru’l-Fikr, Beyrut.
  • el-Mu’cemü’l-Kebîr, Taberânî, Tahkik: Abdülmecid es-Silefî.
  • el-Muvatta, İmam Mâlik b. Enes, Fuad Abdülbâkî, Dâru İhyâi’r-Türâsi’l-Arabî. el-Ümm, İmam Şâfiî, Dâru’l-Marife, Beyrut.
  • en-Nüket, İbn Hacer, el-Meclisü’l-İlmiyye bi’l-Câmiatil-İslâmiyye.
  • es-Sünenü’l-Kübrâ, Beyhakî, Dâru’l-Bâz, Mekke, Hind Baskısından Fotokopi.
  • et-Takyîd ve’l-Îzâh, Irâkî, Dâru’l-Hadis, Tahkik: Râğıb et-Tabbâh.
  • et-Tebsıratü’t-Tezkira fi’l-Usûl, Şîrâzî, Dâru’l-Fikr, Dımeşk.
  • et-Temhîd, İbn Abdilber, Vizâretü’l-Evkâfi’l-Mağribiyye Baskısı.
  • Fethu’l-Muğîs, Sehâvî, İdâratü’Buhûsi’l-İlmiyye, bi’l-câmiatü’s-Silefî, Nâris.
  • Kavâtıu’l-Edille. Sem’ânî, Doktora Tezi, Tahkik: Abdullah b. Hâfız el-Hakemî.
  • Keşfü’l-Estâr, Heysemî, Müessetü’r-Risâle. Marifetü Ulûmi’l-Hadis, Hâkim, el-Mektebü’t-Ticârî, Beyrut.
  • Mecmeu’z-Zevâid, Heysemî, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî.
  • Mecmûu’l-Fetâvâ, İbn Teymiyye, Cem’u İbn Kâsım, Dâru’l-İftâ, Riyâd.
  • Mehâsinü’l-Istılâh, Bülkînî, Tahkik: Âişe binti eş-Şâtıî
  • Musannefü İbn Ebi Şeybe, Dâru’l-Kur’an ve’l-Ulûmi’l-İslâmiyye, Karaçi, Pakistan.
  • Müsnedü Ebi Dâvud et-Tayâlisî, Dâru’l-Kitâbi’l-Lübnânî ve Dâru’t-Tevfîk.
  • Müsnedü’l-İmam Ahmed, el-Mektebü’l-İslâmî, Beyrut
  • Müstedrekü Ebi Abdillah el-Hâkim, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut.
  • Müzekkiratü Usûli’l-Fıkh, Muhammed Emîn eş-Şinkîtî, el-Mektebetü’s-Selefîyye, Medine.
  • Nüzhetü’n-Nazar, İbn Hacer, el-Mektebetü’l-İlmiyye, Medine, Tahkik: Nureddin Itr.
  • Sahîhu’l-İmam el-Buhârî, el-Matbu’ meal-Feth, el-Mektebetü’s-Silefî, Kâhire.
  • Sahîhu’l-İmam Müslim, Tahkik: Fuâd Abdülbâkî, Tasvîri Dâri İhyâi’t-Türâsî’l-Arabî
  • Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, Zehebî, Müessesetü’r-Risâle.
  • Sünen-i Ebi Dâvud es-Sicistânî, İzzet ed-De’âs Baskısı.
  • Sünen-i Nesâî, Mektebetü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, Halep.
  • Sünenü’d-Dârekutnî, Mektebetü’s-Sekâf, Abd Hâşim el-Yemânî, Medine.
  • Şerhu Sahîh-i Müslim, Nevevî, el-Matbatü’l-Mısriyye ve Mektebetühâ.
  • Şerhu’l-Kevkebi’l-Münîr, el-Fütûhî el-Hanbelî, Câmiatü Ümmü’l-Kurâ.
  • Şerhu’t-Tebsıra, ve’t-Tezkira, Irâkî, el-Mektebetü’l-İlmiyye, Beyrut. Tabakâtü İbn Sa’d, Dâru Sâdır, Beyrut.
  • Tahrîcü’l-Ehâdîsi’l-Lüme’, Gumârî, Alemü’l-Kütüb, Beyrut.
  • Târihu Ebi Zür’a ed-Dımeşkî, Tahkik: Şükrullah b. Nimetillah.
  • Tecrîdü’t-Temhîd, İbn Abdilber, Alemü’l-Kütüb, Beyrut.
  • Tedribü’r-Râvî, Süyûtî, Mektebetü’l-Kevser, Riyâd.
  • Ulûmü’l-Hadîs, İbnü’s-Salâh, el-Mektebü’l-İlmiyye, Medine, Tahkik: Nureddin Itr.
Year 2022, Volume: 20 Issue: 1, 125 - 158, 30.06.2022

Abstract

References

  • Âlü İbn Teymiyye, el-Müsvedde, Mektebetü’l-Medenî, Kâhire.
  • Câmiu’l-Usûl, İbnü’l-Esîr, Tahkik: Abdülkâdir el-Arnavût, Mellâh Matbaası.
  • el-Câmiu li Ahlâkı’r-Râvî ve Âdâbi’s-Sâmi, Hatîb, Mektebetü’l-Meârif, Tahkik: Mahmûd Tahhân.
  • el-Edebü’l-Müfred, Buhârî, el-Mektebetü’l-Eseriyye, Pakistan.
  • el-İlel, Dârekutnî, Dâru Taybe, Riyâd, Tahkik: Mahfûz er-Rahmân.
  • el-Kifâye, el-Hatîb, Dâru’l-Kütübi’l-Hadîse, Kâhire. el-Mahsûl, Râzî, Câmiatü’l-İmâm, Riyâd.
  • el-Mecmû Şerhu’Mühezzeb, Nevevî, Dâru’l-Fikr, Beyrut.
  • el-Mu’cemü’l-Kebîr, Taberânî, Tahkik: Abdülmecid es-Silefî.
  • el-Muvatta, İmam Mâlik b. Enes, Fuad Abdülbâkî, Dâru İhyâi’r-Türâsi’l-Arabî. el-Ümm, İmam Şâfiî, Dâru’l-Marife, Beyrut.
  • en-Nüket, İbn Hacer, el-Meclisü’l-İlmiyye bi’l-Câmiatil-İslâmiyye.
  • es-Sünenü’l-Kübrâ, Beyhakî, Dâru’l-Bâz, Mekke, Hind Baskısından Fotokopi.
  • et-Takyîd ve’l-Îzâh, Irâkî, Dâru’l-Hadis, Tahkik: Râğıb et-Tabbâh.
  • et-Tebsıratü’t-Tezkira fi’l-Usûl, Şîrâzî, Dâru’l-Fikr, Dımeşk.
  • et-Temhîd, İbn Abdilber, Vizâretü’l-Evkâfi’l-Mağribiyye Baskısı.
  • Fethu’l-Muğîs, Sehâvî, İdâratü’Buhûsi’l-İlmiyye, bi’l-câmiatü’s-Silefî, Nâris.
  • Kavâtıu’l-Edille. Sem’ânî, Doktora Tezi, Tahkik: Abdullah b. Hâfız el-Hakemî.
  • Keşfü’l-Estâr, Heysemî, Müessetü’r-Risâle. Marifetü Ulûmi’l-Hadis, Hâkim, el-Mektebü’t-Ticârî, Beyrut.
  • Mecmeu’z-Zevâid, Heysemî, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî.
  • Mecmûu’l-Fetâvâ, İbn Teymiyye, Cem’u İbn Kâsım, Dâru’l-İftâ, Riyâd.
  • Mehâsinü’l-Istılâh, Bülkînî, Tahkik: Âişe binti eş-Şâtıî
  • Musannefü İbn Ebi Şeybe, Dâru’l-Kur’an ve’l-Ulûmi’l-İslâmiyye, Karaçi, Pakistan.
  • Müsnedü Ebi Dâvud et-Tayâlisî, Dâru’l-Kitâbi’l-Lübnânî ve Dâru’t-Tevfîk.
  • Müsnedü’l-İmam Ahmed, el-Mektebü’l-İslâmî, Beyrut
  • Müstedrekü Ebi Abdillah el-Hâkim, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut.
  • Müzekkiratü Usûli’l-Fıkh, Muhammed Emîn eş-Şinkîtî, el-Mektebetü’s-Selefîyye, Medine.
  • Nüzhetü’n-Nazar, İbn Hacer, el-Mektebetü’l-İlmiyye, Medine, Tahkik: Nureddin Itr.
  • Sahîhu’l-İmam el-Buhârî, el-Matbu’ meal-Feth, el-Mektebetü’s-Silefî, Kâhire.
  • Sahîhu’l-İmam Müslim, Tahkik: Fuâd Abdülbâkî, Tasvîri Dâri İhyâi’t-Türâsî’l-Arabî
  • Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, Zehebî, Müessesetü’r-Risâle.
  • Sünen-i Ebi Dâvud es-Sicistânî, İzzet ed-De’âs Baskısı.
  • Sünen-i Nesâî, Mektebetü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, Halep.
  • Sünenü’d-Dârekutnî, Mektebetü’s-Sekâf, Abd Hâşim el-Yemânî, Medine.
  • Şerhu Sahîh-i Müslim, Nevevî, el-Matbatü’l-Mısriyye ve Mektebetühâ.
  • Şerhu’l-Kevkebi’l-Münîr, el-Fütûhî el-Hanbelî, Câmiatü Ümmü’l-Kurâ.
  • Şerhu’t-Tebsıra, ve’t-Tezkira, Irâkî, el-Mektebetü’l-İlmiyye, Beyrut. Tabakâtü İbn Sa’d, Dâru Sâdır, Beyrut.
  • Tahrîcü’l-Ehâdîsi’l-Lüme’, Gumârî, Alemü’l-Kütüb, Beyrut.
  • Târihu Ebi Zür’a ed-Dımeşkî, Tahkik: Şükrullah b. Nimetillah.
  • Tecrîdü’t-Temhîd, İbn Abdilber, Alemü’l-Kütüb, Beyrut.
  • Tedribü’r-Râvî, Süyûtî, Mektebetü’l-Kevser, Riyâd.
  • Ulûmü’l-Hadîs, İbnü’s-Salâh, el-Mektebü’l-İlmiyye, Medine, Tahkik: Nureddin Itr.
There are 40 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies
Journal Section Articles
Authors

Muhammed B. Matar Ez-zehrânī* This is me

Translators

Metin Tekin This is me

Publication Date June 30, 2022
Published in Issue Year 2022 Volume: 20 Issue: 1

Cite

APA Ez-zehrânī*, M. B. M. (2022). Sahâbenin Söz ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar (M. Tekin, Trans.). Hadis Tetkikleri Dergisi, 20(1), 125-158.
AMA Ez-zehrânī* MBM. Sahâbenin Söz ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar. HTD. June 2022;20(1):125-158.
Chicago Ez-zehrânī*, Muhammed B. Matar. “Sahâbenin Söz Ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar”. Translated by Metin Tekin. Hadis Tetkikleri Dergisi 20, no. 1 (June 2022): 125-58.
EndNote Ez-zehrânī* MBM (June 1, 2022) Sahâbenin Söz ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar. Hadis Tetkikleri Dergisi 20 1 125–158.
IEEE M. B. M. Ez-zehrânī*, “Sahâbenin Söz ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar”, HTD, vol. 20, no. 1, pp. 125–158, 2022.
ISNAD Ez-zehrânī*, Muhammed B. Matar. “Sahâbenin Söz Ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar”. Hadis Tetkikleri Dergisi. Metin TekinTrans 20/1 (June 2022), 125-158.
JAMA Ez-zehrânī* MBM. Sahâbenin Söz ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar. HTD. 2022;20:125–158.
MLA Ez-zehrânī*, Muhammed B. Matar. “Sahâbenin Söz Ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar”. Hadis Tetkikleri Dergisi, translated by Metin Tekin, vol. 20, no. 1, 2022, pp. 125-58.
Vancouver Ez-zehrânī* MBM. Sahâbenin Söz ve Fiillerinden Hükmen Merfu Olanlar. HTD. 2022;20(1):125-58.

İlmî Tedrîsâtın Tertîbi Üzerine…

    Her düşünce ve tasavvur, kendi iç bütünlüğü içerisinde bir ilim telâkkîsine sahiptir. İslâmî ilim geleneği de kendi bütünlüğü içerisinde bu telâkkîyi önce inşâ sonra ikmâl etmiştir. Hayatın tabi akışı içerisinde ihtiyaçlar zuhûr ettikçe önce ilmî geleneğinin alt yapısını teşkil edecek ve istidlâle medâr olacak davranış ve deliller cem‘ ve tasnif edilmiş, sonra bunlar konularına göre taksime tabi tutulmuştur. İslâmî ilimlerin teşekkülünün ilk merhalesini teşkil eden cem‘ dönemi diyebileceğimiz bu sürecin ardından yeni bir telif sürecine intikâl edilmiştir.
    İlim dallarının birbirinden ayrışmaya başladığı, konularının kendine haslığı göz önünde bulundurularak hususî eserlerde toplanmaya başlandığı birkaç yüzyıl devam eden bir sürecin ardından, özellikle farklı medeniyetlere ve dinlere mensup kişilerin Müslüman olmaları ile birlikte, onların sahip olduğu birikim ile İslâmî ilimlerin her birinin sahip olduğu kazanımlar mezcedilmeye başlandı. Dolayısıyla tasnif dönemi diyebileceğimiz bu süreci ikinci bir adım, imtizâcın hâsıl ettiği müktesebâtı ise tefekküre doğru atılan ilk adım olarak değerlendirmek mümkündür.
    İlim dallarının, malumâta dayalı inşâdan tefekküre dayalı tasavvura geçişinde söz konusu ara merhale çok önemli bir tesir icra etmiştir. Bugün İslâmî düşüncenin tefekkür temellerinin sağlamlaştırıldığı merhale ve her türlü adımın atıldığ süreç ‘öteki ile karşılaşmanın kazanımlarının’ bize ait tasavvura uygun bir dönüşüme tabi tutulmasından sonra kurgulanmıştır. Öteki ile karşılaşma dönemi diyebileceğimiz bu merhalede mevcut kazanımları edinip üstlenmek, bir ilmi ilim yapan cihet-i vahdesini tespit, konu ve mesâilindeki farklılaşma dolayısıyla yeni ilim dallarının teşekkülü ve küllî tefekkür geleneğinin vazgeçilmez bir parçası olması şeklinde tezâhür etmiştir.
Tefekkür geleneğimizin içinde yer alan ilim ehlinin, bu küllî tasavvuru idrâk etmesi ve tasavvuru teşkil eden bir duruşa sahip olması, mensuplarından söz konusu tasavvuru üstlenecek insanları/ilim ehlini yetiştirmesine bağlıdır. Bu da, içinde doğulan tasavvurun, hâli hazırda ve gelecekte üstlenilip sürdürülmesi için atılması gereken doğru adımları tespit ve tatbik ile mümkündür.
    Geleceği kurgulayacak ilim ehlinin, içinden geldiği toplumdan edindiği ortalama müktesebâtla yetinmeksizin, tedrîs ve ta‘lîm sürecinde işaret edilen ilim dallarından her birinin ‘içselleştirerek’ elde edilmesi umulan kazanımlarını ikmâl etmesi gerekir. Dil, mantık ve irfân birlikteliğinin hâsıl ettiği usûlün kazanımlarının özümsemesi, kendisinde bir küllî tasavvur ve duruşun zâtında vücut bulması bize ait tasavvurun hâsıl olmasının vazgeçilmez yoludur.
Bütünüyle Batı esaslı eğitim-öğretim değerler manzûmesinin kurgulayıp kontrol ettiği dinî eğitim; her şeyden önce bize ait tasavvuru terk etmeyi öncelemiş, ikinci olarak bidâyetten itibaren tedrîs sürecini izleyip kâmil manada içselleştirerek bir tasavvur oluşumunu imkânsız hâle getirmiştir. Bugün, gerek yaygın gerekse örgün din tasavvurunun teşekkülünü sağlayan diyanet, ilâhiyat ve kendine ait tasavvuru keşfedip sürdürememiş medrese-dergâh camiası, farkında olmadan Batı değerler manzûmesi üzerinden ve müsaade edilen sınırlar içerisinde kalan bir tasavvur üretmektedir. Üretilen ‘yeni tasavvurun’ i‘tikâdî, amelî ve zihnî anlamda ilim geleneğimize aykırı bir mahiyet arz etmesi, ötekine ait değerleri destekleyici vasfından kaynaklanmaktadır.
    İşaret edilen hususların farkında olarak yayın faaliyetlerini sürdüren Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) aracılığı ile kendi duruşumuzu ve müşterek tasavvurumuzu keşfe gayret gösteren arayışlara imkân sunmayı önemsiyoruz. Bir başka deyişle, tereddüt ve sapmaların farkına vararak seyrimize devam etmenin mutlak ihtiyacımız olduğunun idrâki içerisindeyiz. Dolayısıyla aklî, kalbî ve zihnî tekâmülü hâsıl eden usûl tasavvurumuzun öncelenmesi, malûmâtın bu tasavvura göre yorumlanması gerektiğini müdrikiz.
Yayın hayatımızın ikinci yirmi yılı içerisinde, faaliyetlerimizi kesintisiz sürdürerek geride bıraktığımız yirmi iki yılın ardından, Hadis Tetkikleri Dergisi’nin bu sayısında; hadis ilimlerinin muhtelif alanlarında ilmî, irfânî ve nazarî alanlara ta‘alluk eden ilginizi çekecek tetkiklere yer verdik. Araştırmacı ve akademisyenlerimizin müktesebâtını yansıtan tetkikler, araştırma notları, bilimsel etkinlik ve kitap tanıtımları bu sayımızda sizlerin ilgisine arz ettiğimiz içeriğimizdir.
    Makaleleriniz ve araştırmalarınızla sağladığınız destekleriniz sayesinde muhteviyâtı daha da zenginleşecek olan Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) kendini keşif gayreti içerisinde olan ilim ehlince bize iletilen her türlü talebe açık olup bütün imkânlarımızı kullanarak talepte bulunanları desteklemeye çalışacağımızın bilinmesini isteriz.
Geride bıraktığımız kesintisiz yirmi iki yıl ve kırk üç sayı boyunca Hadis Tetkikleri Dergisi’ne (HTD) destek olan, sahip çıkan, bizleri cesaretlendiren, yazılarıyla bizi onurlandıran bütün hoca ve kardeşlerimize şükranlarımızı sunarken bundan sonra da HTD’nin imkânlarının, araştırmacılarımızın hizmetinde olduğunu te’yîden ifade istiyoruz.
    Gelecek sayılarımızda görüşmek dileğiyle...
    Saygılarımızla...

İbrahim HATİBOĞLU