ADÖLESANLAR VE ÜREME SAĞLIĞI SORUNLARI

Year 2021, - I. Ulusal Kadın Sağlığı Kongresi Özel Sayısı, 93 - 100, 30.04.2021

Gizem Çıtak

https://doi.org/10.48124/husagbilder.798730

Abstract

Sağlık açısından en önemli ulusal başarı göstergelerinden biri, o ülkenin gençlerinin iyilik hali ve sağlık düzeyi göstergeleridir. Gençlerin, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, genellikle kendi ve karşı cinsin özellikleri, vücut işlevleri ve üreme özellikleri konularında yeterli bilgilerinin olmadığı bilinmektedir. Bu bilgisizlikle erken yaşta cinsel yaşam, evlilik, doğurganlık, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, aile planlaması yöntemi kullanmama gibi birçok üreme sağlığı sorunları ortaya çıkarmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün gelişmekte olan ülkelere ait verileri, adölesanların üreme sağlığı konularında bilgi kaynağı olarak en sık arkadaş ve medyayı kullandıklarını ortaya koymaktadır. Cinsel eğitim alınan kaynağın sorulduğu uluslararası bir çalışmada ise en önemli bilgi kaynağı olarak arkadaş, cinsel eş ve kitap olduğunu belirtmişlerdir. Ülkemizde adölesan sağlığı ile ilgili birçok proje yürütülmesine karşılık; TNSA 2018 verilerine göre; adölesanlarda gebeliği önleyici yöntem kullanımındaki yaygınlık oranının 15-19 ve 20-24 yaş aralığında sırasıyla %36 ve %53 olarak düşük olduğu bildirilmiştir. Araştırmalar ve cinsel sağlık eğitimi deneyimleri gençlerin; üreme fizyolojisi, gebelikten korunma ve HIV/AIDS gibi temel cinsellik ve üreme sağlığı konularında yeterli bilgilerinin olmadığını göstermektedir. Adölesanlarla ilgili yapılan çoğu araştırmada eğitim alacakları kişinin sağlık profesyoneli olmasını istediklerini ifade etmişlerdir. Sağlık profesyonelleri üreme sağlığı konularında gerekli bilgi ve danışmanlığı sağlayabilmeli, adölesanların büyüme-gelişmesi ile ilgili bilgi sahibi olmalı ve anormal durumları saptayabilmelidir. Bu derlemede amaç; Dünyada ve Türkiye’de adölesanlara yönelik üreme sağlığı sorunlarını tartışmak ve sağlık profesyonellerinin rol ve sorumlulukları ile ilgili farkındalık kazandırmaktır.

Keywords

Adölesan, Üreme Sağlığı, Adölesan Sağlığı

References

• Başer, M. Adölesan Cinselliği Ve Gebelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; (1).
• Giray ,H., Kılıç, B. Bekar Kadınlar ve Üreme Sağlığı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2004; 13 (8).
• Dünya Sağlık Örgütü. Dünya Sağlık Raporu 1998; Cenevre. [Erişim tarihi: 27.11.2019] Erişim Adresi: https://www.who.int/whr/1998/en/whr98_en.pdf?ua=1
• Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması (TNSA) 2018. [Erişim tarihi: 04.04.2019]. Erişim adresi: www://http.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA_2018_ana_rapor.pdf
• Köksal, Ü. Gazi Üniversitesi Öğrencilerinin Cinsel Davranışları, Acil Kontrasepsiyona İlişkin Bilgi Ve Görüşleri [Yüksek Lisans Tezi] Ankara: Gazi Üniversitesi sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Ana Bilim Dalı, 2009.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı, Gençlere Yönelik Üreme Sağlığı Hizmetleri. Ankara; 2006. [Erişim tarihi: 01.04.2019]. Erişim Adresi: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/a%C3%A7sap40.pdf
• Özyurt, S., Doğan, MS. Gençlik Problemleri Açısından Üniversite Gençliği Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. 1.Baskı. İstanbul: Değişim Yayınları; 2002.
• Ersin, F. Gençlere Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Üreme Sağlığı Bilgi ve Davranışlarına Etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, 2008.
• Bulduk, S., Erdoğan, S. Okul sağlığı ekibinin nitelik ve hizmet kapsamının geliştirilmesi. Klinik Çocuk Forumu, 2005; 57-66.
• Savaşer S. Çocuk sağlığının korunması ve geliştirilmesinde hemşirenin rolü. 22. Pediatri Günleri ve 2. Pediatri Hemşireliği Günleri Program ve Özet Kitabı, İstanbul, 2010;362-370.
• Greene, ME., Rasekh, Z., Amen, KA. In This Generation Sexual and Reproductive Health Policies For A Youthful World, Population Action International Avaible [Erişim tarihi: 01.04.2019]. Erişim Adresi: www.populationaction.org/resources/publications/InThisgeneration/accessed
• Özcebe H. Kırsal Alanda Adolesan ve Gençlerin Üreme Sağlığı Konusunda Bilgi Düzeyinin Saptanması ve Bilgi Düzeyinin Arttırılması İçin Bir Müdahale: Adolesan ve Genç Sağlık Gönüllüsü [Doktora Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 2000.
• Brandurup-Lukanov A. WHO Regional Strategy On Sexual and Reproductive Health. Entrenous, 2012;52:4-5.
• “Population Reports” Series J, Number 41, October 1995 [Erişim tarihi: 27.11.2019]. Erişim Adresi: http://www.infoforhealth.org/pr/j41/j41chap1.shtml
• Kırmızıtoprak E. Gençlerin Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar ve Güvenli Cinsel Yaşam Konusunda Bilgi Ve Davranışlarına Akran Eğitiminin Etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Şanlıurfa, Harran Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, 2006.
• Saroj, P., Rajesh, K., Indarjeet, W., Arun A. Reproductive Health Education Intervention Trial, Indian Journal Pediatrics, 2005, Volume 72.
• Gölbaşı, Z. ”Adölesan Dönem Üreme Sağlığı Sorunları ve Etkileyen Faktörler” Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2015; 8 (1):100-108.
• Karl, LD. Gabrıele R.Sexually Transmitted İnfectıons Among Adolescents, The Need for Adequate Health Service, WHO; 2015. [Erişim tarihi: 01.04.2019]. Erişim Adresi: https://apps.who.int/iris/handle/10665/43221
• Ross, A., Dick B. Preventıng Hıv/Aıds In Young People A Systematıc Revıew Of The Evıdence From Developıng Countrıes, UNAIDS Inter-Agency Task Team On Young People, WHO, 2016;2-3. [Erişim tarihi: 01.04.2019]. Erişim Adresi: https://apps.who.int/iris/handle/10665/43453
• Babayiğit, MA., Bakır, B. Hıv Enfeksıyonu ve AIDS:Epıdemıyolojı ve Korunma, Tsk Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2014: 3 (11).
• Lazdane G. DSÖ’nün Adolesan CSUS Stratejileri ve Bunların Avrupa’da Uygulanması [Erişim tarihi: 27.11.2019]. Erişim Adresi: https://sbu.saglik.gov.tr/.../turkish_presentations/1stDay/03_Presentation_Gunt aLazdane_t.ppt
• Akın, A. Dünyada ve Türkiye’de Adolesan ve Gençlerin Sağlığı, 5. Uluslar arası Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi, Nisan 2007;47-50, Ankara.
• Leigh, BC., Morrison, DM., Trocki, K., Temple MT. Sexual Behavior of Amerian Adolescents: Results From A U.S. National Survey, J. Adolescents Health, 2004;15(2):117-105.
• Nalbant, H., Bulut, A. Gençler ve Üreme Sağlığı, Aktüel Tıp Dergisi. 2011;6(1):30-36.
• Ford, K. Evaluation Of A Peer Education Programme For Female Sex Workers In Bali, Indonesia, Int Jour STD AIDS, 2000;11(11):731-733.
• Lou, C., Wang, B., Shen, Y., Gao, ES. Effects Of Community Based Sex Education and Reproductive Health Service Program on Contraseptive Use Of Unmarried Youths In Shanghai, Journal Of Adolescent Health, 2004;34:433-440.
• Brıeger, WR., Delano, GE., Lane, CG., Oladepo, O., Oyedıran, KA. West African Youth Initiative: Outcoma of a Reproductive Health Education Program, Journal Of Adolescent Health, 2011; 29:439-446.