Year 2019,
Issue: 10, 117 - 142, 01.06.2019
Abstract
XX. yüzyılda insanlığı sarsan ikinci büyük olay II. Dünya Savaşı oldu. Birincisine oranla askeri-sivilden ayıran kırılgan çizgiler iyice silikleşti, dünyadaki tüm siyasi, sosyal ve ekonomik süreci derinden etkiledi ve yalnızca savaşa giren ülkeleri değil savaşa katılmamış Türkiye gibi ülkelerde de tüm dengeleri alt üst etti. Günümüzde II. Dünya Savaşının ülkelerin, kentlerin, sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamdaki etkilerine yönelik oldukça başarılı çalışmalar bilim dünyasına kazandırılmakla beraber; bu araştırmalarda bir kentin kültürel yaşamı ve eğitim hayatına ilişkin bilgilere sınırlı biçimde rastlanmaktadır. Bu araştırma; söz konusu dönemde Türkiye’de uygulanan genel eğitim politikalarının savaştan nasıl etkilendiğini ve bu etkilerin İzmir gibi önemli bir kentin eğitim hayatına yansımalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmanın konusu İzmir merkezdeki örgün eğitim içerisinde yer alan okullar ile sınırlıdır. Araştırma Adnan Menderes Üniversitesi BAP Koordinasyon Birimi tarafından EĞF 13014 Nolu proje olarak desteklenmiştir
Keywords
References
- BCA (Başkanlık Cumhuriyet Arşivi)
- Başkanlık Cumhuriyet Arşivi, belge no:030.10.95.141.4.
- Türkiye Cumhuriyeti, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 030/18/01 03/54-35-20. 2. Kaynak Eserler
- Ayın Tarihi, 68 (1-31 Temmuz 1939).
- Devlet İstatistik Enstitüsü, İstatistik Göstergeler, 1923–2002.
- Ege Tecim ve Endüstri Büyük Kılavuzu,İzmir 1937.
- Gazeteler, Anadolu,Aydın,Halkın Sesi,Ticaret,Ulus,Yeni Asır.
- Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, İzmir (20.10.1985), Başbakanlık D.İ.E., Ankara 1988.
- İsmet İnönü'nün TBMM'deki Konuşmaları, İkinci Kitap (1939–1960), No: 57, TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara,1993.
- İstatistik Yıllığı, C. 15 (1942-1945), İstanbul 1946.
- İstatistik Yıllığı, C. 5 (1931-1932), Ankara 1933.
- İzmir Şehri İmar Komisyonu Raporu, İzmir 1951.
- İzmir İli Şehir ve Kasabalarının Kültür Bakımından Beş Yıllık Kalkınma Programı, İzmir 1937.
- İzmir Şehir Rehberi, İzmir 1941.
- Maarif İstatistiği, (1939-1940), İstanbul 1942.
- Maarif İstatistiği, (1941-1942), İstanbul 1944.
- MilliEğitim İlköğretim İstatistiği, (1944-1945), İstanbul 1946.
- Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistiği, (1943-1944), İstanbul 1946.
- Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistiği, Ankara 1944.
- Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistiği, (1945-1946), Ankara 1946.
- T.C.Maliye Bakanlığı, Bütçe Gelir ve Gider Gerçekleşmeleri( 1924–1995), Ankara, 1995.
- Araştırma ve İnceleme Eserler
- AKYOL 2008, Yaşar Akyol, İzmir Halkevi(1932-1951), İzmir.
- BEYRU 1969, Rauf Beyru, “İzmir Şehri Üzerine Bir İnceleme”, Şehir Nüfusları, Gerçekler ve İstatistikler, Ankara.
- BİLGET 1949, Adnan Bilget, Son Yüzyılda İzmir Şehri (1849-1949), İzmir.
- CEM 1995, İsmail Cem, Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, Cem Yayınevi: İstanbul.
- ÇAVDAR 2003, Tevfik Çavdar, Türkiye Ekonomisinin Tarihi (1900–1960), Ankara.
- ÇIKAR1998, Mustafa Çıkar, Hasan Ali Yücel ve Türk Kültür Reformu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: Ankara.
- DERİNGİL 1986, Selim Deringil, “İkinci Dünya Savaşında Türk Dış Politikası” Tarih ve Toplum, S.35
- DEWEY 1939, John Dewey, Türkiye Maarifi Hakkında Rapor, İstanbul.
- EGELİ, Münir Hayri Egeli, “Pasif Korunma İşi ve Öğretmen“,İlköğretim Dergisi, cilt 1, sayı 18.
- ELMACI 2013, Mehmet Emin Elmacı, Bir Semt, Bir Bina, Amerikan Kolejinden Kızılçullu Köy Enstitüsü'ne, İzmir.
- GÜNEŞ 1997, Günver Güneş, Sosyal-Ekonomik-Kültürel Açıdan Ödemiş Kenti (1908- 1950), D.E.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir
- GÜNEŞ 2002, Günver Güneş “Türkiye’de Savaş Ekonomisi Uygulamaları Ve Toplumsal Yaşama Etkileri” Türkler Ansiklopedisi, C:17, İstanbul.
- GÜNEŞ 2008, Müslime Güneş, “II. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir’de Gündelik Yaşam”, Uluslararası Cumhuriyet Tarihi Sempozyumu Bildirileri, 22-24 Ekim 2008,Isparta.
- GÜNEŞ 2009, Müslime Güneş, "II. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir'de İaşe Sorunu",Körfezde Zaman, İzmir.
- GÜNEŞ 2014, Müslime Güneş-Özlem Karabacak, “Aydın Gazetesine Göre Ortaklar Köy Enstitüsünün Kuruluşu ve İlk Yılları”, Ortaklar Köy Enstitüsü 70 Yaşında, YKKED Yayınları, İzmir
- GÜNEŞ 2016, Müslime Güneş, "II. Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye'de Çocuk Olmak", Türkiye Cumhuriyetinin Ekonomik ve Sosyal Tarihi Uluslararası Sempozyumu Bildirileri,İzmir.
- GÜNEŞ 2016, Müslime Güneş, "II. Dünya Savaşı Yıllarında Aydın'da Hava Taarruzlarına Karşı Sivil Savunma Tedbirleri", Askeri Araştırmaları Dergisi, 2016.
- GÜNEŞ 2003, Muharrem Güneş-Hasan Güneş, Türkiye’de Eğitim Politikaları ve Sivil Toplum, Ankara, 2003.
- HOBSBAWM 1996, Eric Hobsbawm, 20. Yüzyıl Tarihi Kısa 1914-1991, İstanbul.
- İNÖNÜ 1998, Erdal İnönü, Anılar ve Düşünceler, İstanbul.
- KARABACAK 2009, Özlem Karabacak, II. Dünya Savaşı Yıllarında Eğitim ve Kültür Politikalarının Taşraya Yansıması: Aydın İli Örneği, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın 2009.
- KATOĞLU 1995, Murat Katoğlu, Türkiye Tarihi 4, Cem Yayınları, İstanbul,1995.
- METİNSOY 2016, Murat Metinsoy, II. Dünya Savaşında Türkiye, Gündelik Yaşamda Devlet ve Toplum, İstanbul.
- FERİT 1933, Oğuz Ferit, “Cumhuriyetin Kurduğu İlk Mektep ve İzmir Faaliyeti”, Kültür, 1 (28 I.Teşrin 1933).
- ÖZ 1996, Baki Öz, Bıçağın Sırtında Siyaset, İstanbul.
- ÖZTÜRK 2005, Cemil Öztürk, İmparatorluktan Ulus Devlete Türk İnkılap Tarihi, Ankara,2005.
- ŞEN 1992, Müslime Şen, Manisa Halkevi ve Faaliyetleri, Dokuz Eylül Üniversitesi, İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
- ŞEN 1998, Müslime Şen, II. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir'in Sosyo Ekonomik ve Kültürel Hayatı, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
- TEZEL 1994, Yahya Sezai Tezel, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi, Tarih Vakfı Yayınları, 3.Baskı, İstanbul.
- TINAL1995, Melih Tınal, Osmanlı’dan Günümüze İzmir Atatürk Lisesi, D.E.Ü., A.İ.İ.T.E., Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir .
- TOKSOY 2007, Nurcan Toksoy, Halkevleri Bir Kültürel Kalkınma Modeli Olarak, Orion Yayınevi, Ankara.
- TUTSAK 1996, Sadiye Tutsak, İzmir’de Eğitim ve Eğitimciler (1850-1950), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
- TEKELİ- İLKİN 1994, İlhan Tekeli-Selim İlkin, "Savaşmayan Ülkenin Savaş Ekonomisi: Üretimden Tüketime Pamuklu Dokuma", X. Türk Tarih Kongresi, Ankara (22- 26 Eylül 1986), Kongreye Sunulan Bildiriler, c.VI, T.T.K Basımevi, Ankara.
- TEKELİ 2002, İlhan Tekeli “Osmanlı İmparatorluğundan Günümüze Eğitim Kurumlarının Gelişimi”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, cilt: 3,
Year 2019,
Issue: 10, 117 - 142, 01.06.2019
Abstract
World War II was the second traumatic upheavaling event of the XX century. Compared to WorldWar I , the fragile lines between the military and the civil became indistinct and the political,social and economic balance of the world ,including in the countries like Turkey which did not take part, destabilized. Much research has been done to shed light upon the effects of WWII over the social,economical and cultural lives of countries and cities so far. However, little or limited information is seen about the cultural and educational dimensions of those effects in the life of a city.Thus, this research has aimed at revealing how the war affected the general educational policies applied through the war process while displaying the reflections of those policies in the educational life of İzmir. The scope of the research is framed by the local schools in the center of İzmir. This research was supported by Adnan Menderes University BAP Coordination Fund,Number EĞF 13014
References
- BCA (Başkanlık Cumhuriyet Arşivi)
- Başkanlık Cumhuriyet Arşivi, belge no:030.10.95.141.4.
- Türkiye Cumhuriyeti, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 030/18/01 03/54-35-20. 2. Kaynak Eserler
- Ayın Tarihi, 68 (1-31 Temmuz 1939).
- Devlet İstatistik Enstitüsü, İstatistik Göstergeler, 1923–2002.
- Ege Tecim ve Endüstri Büyük Kılavuzu,İzmir 1937.
- Gazeteler, Anadolu,Aydın,Halkın Sesi,Ticaret,Ulus,Yeni Asır.
- Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, İzmir (20.10.1985), Başbakanlık D.İ.E., Ankara 1988.
- İsmet İnönü'nün TBMM'deki Konuşmaları, İkinci Kitap (1939–1960), No: 57, TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara,1993.
- İstatistik Yıllığı, C. 15 (1942-1945), İstanbul 1946.
- İstatistik Yıllığı, C. 5 (1931-1932), Ankara 1933.
- İzmir Şehri İmar Komisyonu Raporu, İzmir 1951.
- İzmir İli Şehir ve Kasabalarının Kültür Bakımından Beş Yıllık Kalkınma Programı, İzmir 1937.
- İzmir Şehir Rehberi, İzmir 1941.
- Maarif İstatistiği, (1939-1940), İstanbul 1942.
- Maarif İstatistiği, (1941-1942), İstanbul 1944.
- MilliEğitim İlköğretim İstatistiği, (1944-1945), İstanbul 1946.
- Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistiği, (1943-1944), İstanbul 1946.
- Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistiği, Ankara 1944.
- Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistiği, (1945-1946), Ankara 1946.
- T.C.Maliye Bakanlığı, Bütçe Gelir ve Gider Gerçekleşmeleri( 1924–1995), Ankara, 1995.
- Araştırma ve İnceleme Eserler
- AKYOL 2008, Yaşar Akyol, İzmir Halkevi(1932-1951), İzmir.
- BEYRU 1969, Rauf Beyru, “İzmir Şehri Üzerine Bir İnceleme”, Şehir Nüfusları, Gerçekler ve İstatistikler, Ankara.
- BİLGET 1949, Adnan Bilget, Son Yüzyılda İzmir Şehri (1849-1949), İzmir.
- CEM 1995, İsmail Cem, Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, Cem Yayınevi: İstanbul.
- ÇAVDAR 2003, Tevfik Çavdar, Türkiye Ekonomisinin Tarihi (1900–1960), Ankara.
- ÇIKAR1998, Mustafa Çıkar, Hasan Ali Yücel ve Türk Kültür Reformu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: Ankara.
- DERİNGİL 1986, Selim Deringil, “İkinci Dünya Savaşında Türk Dış Politikası” Tarih ve Toplum, S.35
- DEWEY 1939, John Dewey, Türkiye Maarifi Hakkında Rapor, İstanbul.
- EGELİ, Münir Hayri Egeli, “Pasif Korunma İşi ve Öğretmen“,İlköğretim Dergisi, cilt 1, sayı 18.
- ELMACI 2013, Mehmet Emin Elmacı, Bir Semt, Bir Bina, Amerikan Kolejinden Kızılçullu Köy Enstitüsü'ne, İzmir.
- GÜNEŞ 1997, Günver Güneş, Sosyal-Ekonomik-Kültürel Açıdan Ödemiş Kenti (1908- 1950), D.E.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir
- GÜNEŞ 2002, Günver Güneş “Türkiye’de Savaş Ekonomisi Uygulamaları Ve Toplumsal Yaşama Etkileri” Türkler Ansiklopedisi, C:17, İstanbul.
- GÜNEŞ 2008, Müslime Güneş, “II. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir’de Gündelik Yaşam”, Uluslararası Cumhuriyet Tarihi Sempozyumu Bildirileri, 22-24 Ekim 2008,Isparta.
- GÜNEŞ 2009, Müslime Güneş, "II. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir'de İaşe Sorunu",Körfezde Zaman, İzmir.
- GÜNEŞ 2014, Müslime Güneş-Özlem Karabacak, “Aydın Gazetesine Göre Ortaklar Köy Enstitüsünün Kuruluşu ve İlk Yılları”, Ortaklar Köy Enstitüsü 70 Yaşında, YKKED Yayınları, İzmir
- GÜNEŞ 2016, Müslime Güneş, "II. Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye'de Çocuk Olmak", Türkiye Cumhuriyetinin Ekonomik ve Sosyal Tarihi Uluslararası Sempozyumu Bildirileri,İzmir.
- GÜNEŞ 2016, Müslime Güneş, "II. Dünya Savaşı Yıllarında Aydın'da Hava Taarruzlarına Karşı Sivil Savunma Tedbirleri", Askeri Araştırmaları Dergisi, 2016.
- GÜNEŞ 2003, Muharrem Güneş-Hasan Güneş, Türkiye’de Eğitim Politikaları ve Sivil Toplum, Ankara, 2003.
- HOBSBAWM 1996, Eric Hobsbawm, 20. Yüzyıl Tarihi Kısa 1914-1991, İstanbul.
- İNÖNÜ 1998, Erdal İnönü, Anılar ve Düşünceler, İstanbul.
- KARABACAK 2009, Özlem Karabacak, II. Dünya Savaşı Yıllarında Eğitim ve Kültür Politikalarının Taşraya Yansıması: Aydın İli Örneği, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın 2009.
- KATOĞLU 1995, Murat Katoğlu, Türkiye Tarihi 4, Cem Yayınları, İstanbul,1995.
- METİNSOY 2016, Murat Metinsoy, II. Dünya Savaşında Türkiye, Gündelik Yaşamda Devlet ve Toplum, İstanbul.
- FERİT 1933, Oğuz Ferit, “Cumhuriyetin Kurduğu İlk Mektep ve İzmir Faaliyeti”, Kültür, 1 (28 I.Teşrin 1933).
- ÖZ 1996, Baki Öz, Bıçağın Sırtında Siyaset, İstanbul.
- ÖZTÜRK 2005, Cemil Öztürk, İmparatorluktan Ulus Devlete Türk İnkılap Tarihi, Ankara,2005.
- ŞEN 1992, Müslime Şen, Manisa Halkevi ve Faaliyetleri, Dokuz Eylül Üniversitesi, İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
- ŞEN 1998, Müslime Şen, II. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir'in Sosyo Ekonomik ve Kültürel Hayatı, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
- TEZEL 1994, Yahya Sezai Tezel, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi, Tarih Vakfı Yayınları, 3.Baskı, İstanbul.
- TINAL1995, Melih Tınal, Osmanlı’dan Günümüze İzmir Atatürk Lisesi, D.E.Ü., A.İ.İ.T.E., Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir .
- TOKSOY 2007, Nurcan Toksoy, Halkevleri Bir Kültürel Kalkınma Modeli Olarak, Orion Yayınevi, Ankara.
- TUTSAK 1996, Sadiye Tutsak, İzmir’de Eğitim ve Eğitimciler (1850-1950), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
- TEKELİ- İLKİN 1994, İlhan Tekeli-Selim İlkin, "Savaşmayan Ülkenin Savaş Ekonomisi: Üretimden Tüketime Pamuklu Dokuma", X. Türk Tarih Kongresi, Ankara (22- 26 Eylül 1986), Kongreye Sunulan Bildiriler, c.VI, T.T.K Basımevi, Ankara.
- TEKELİ 2002, İlhan Tekeli “Osmanlı İmparatorluğundan Günümüze Eğitim Kurumlarının Gelişimi”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, cilt: 3,
There are 56 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | June 1, 2019 |
| Published in Issue | Year 2019 Issue: 10 |