Bu makalede, Anadolu’nun Gaziantep Baraklarında sönümlenmekte olan dövme pratiği, kimlik inşası ve cinsiyet ilişkileri bağlamında incelenmektedir. Dövme aracılığıyla, bir performans alanına dönüşen beden üzerinde kültürel örüntülerin nasıl somutlaştırıldığı sorgulanırken, bu süreçler, iktidar ilişkileri kapsamında ve tarihselleştirilerek irdelenmektedir. Makale, bedenin iktidar yapılarına koşulsuz tabi ve edilgen olmadığını, aksine kimlik inşasında kurucu bir unsur olduğunu savunmaktadır. Bu makale, 2014 yılı Mart ayında, Gaziantep’in Barak Ovası’nda bulunan köylerde katılarak gözlem ve derinlemesine görüşmeler yoluyla gerçekleştirilen bir alan araştırmasına dayanmaktadır. Araştırma, dövmenin ticarileştikten sonra Baraklar arasında moda haline geldiğini ortaya çıkarmıştır. Öte yandan bulgular, bu pratiğin ulusal/üst kimliğe bağlanma ve uyum süreçlerinde stratejik olarak terkedilmiş olabileceğini göstermektedir.
Akalın, E. O. (2019). Şanlıurfa’nın Harran İlçesi’nde Dövme Geleneği. Folklor Akademi Dergisi, 2(3), 422-439. google scholar
Allhoff, F. (Ed.). (2012). Tattoos: Philosophy for Everyone, I Ink, Therefore I Am. İngiltere: Wiley-Blackwell. google scholar
Aydın, S. (2012). “Türkiye’nin Etnik Yapısı”, 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim. Ankara: Phoenix Yayınevi. google scholar
Begiç, N. ve Çapık, H. Ö. (2020). Anadolu Toplumunda Damga/Tamga/Dövme: Mardin Örneği. Millî Folklor Dergisi, 16(126), 153-174. google scholar
Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm (B. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayıncılık. google scholar
Butler, C. (2014). Cinsiyet Belası, Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi (B. Ertür, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
Büyüksaraç, G. B. (2017). Trans-Border Minority Activism and Kin-State Politics: The Case of Iraqi Turkmen and Turkish Interventionism. Anthropological Quarterly, 90(1), 17-53. google
scholar
Canatan, K. (Ed.). (2011). Beden Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Yayınları. google scholar
Çağlayandereli, M. ve Göker, H. (2016). Anadolu Dövme Sanatı; Tunceli İli Örneği. Journal of Human Sciences, 13(2), 2545-2562. google scholar
Çerikan, F. U. ve Alanko, M. R. (2016). Dövme”nin Çeşitli Dillerdeki Etimolojisi ve Kısa Tarihçesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Ek1), 166-193. google scholar
DeFrees, M. (1987). Imaginary Ancestors: The Giraffe Women of Burma. Northwest Review, 25(3), 433. google scholar
Delaney, C. (1995). Naturalizing Power: Essays in Feminist Cultural Analysis. In S. Yanagisako & C. Delaney (Eds.). Father State, Motherland, and the Birth of Modern Turkey (pp.178-200),
New York: Routledge. google scholar
DeMello, M. (2011). Blurring the divide: Human and animal body motification. Mascia-Lees, F. E. (Ed.). A Companion to the anthropology of the body and embodiment (pp. 338-352).
England: Wiley-Blackwell. google scholar
Deter-Wolf, A., Robitaille, B, Krutak, L., & Galliot, S. (2016). The World’s Oldest Tattoos. Journal of Archaeological Science: Reports, 5, 19-24. google scholar
Donnan, H. ve Wilson, T. M. (2002). Sınırlar: Kimlik, Ulus ve Devletin Uçları (Z. Yaş, Çev.). Ankara: Ütopya Yayınevi. google scholar
Dökmen, Ü. (2010). İnsanın Korunakları 1: Deriden Kültüre. İstanbul: Remzi Kitapevi. google scholar
Eco, U. (2012). Güzelliğin Tarihi (A. C. Akkoyunlu, Çev.). İstanbul: Doğan Yayıncılık. google scholar
Fırat, M. (2017). Kaybolan İzler - Güneydoğu’da Geleneksel Dövme ya da Dek ve Dak. İstanbul: YKY Yayınları. google scholar
Foucault, M. (2011). Özne ve İktidar (I. Ergüden ve O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
Foucault, M. (2013). Cinselliğin Tarihi (H. U. Tanrıöver, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
Hazar, M. (2006). Mardin “Kızıltepe-Bozhöyük” Yöresinde Beden İşaretleri. AKADER Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, (8), 293-305. google scholar
İlkkaracan, P. (Ed.). (2011). Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. (E. Salman, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
Kadıoğlu, N. (1996). Anadolu’nun Bazı Yörelerinde Dövme Adeti ve Bu Adetin Çağdaş Yaşamdaki Yeri, I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu, Bildiriler 1, Ankara: Hagem
Yayınları, 222-227. google scholar
Kandiyoti, D. (2011). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
Karatay, S. K. (2018). Aksaray’da Unutulan Bir Gelenek ‘‘Dövme Sanatı”. Journal of Awareness, 3(Özel), 151-156. google scholar
Keser, U. ve Özdemir, M. (2018). Kıbrıs’ta Azınlıklar: Ermeniler, Maruniler ve Gurbetler. Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, 17(35), 317-344. google scholar
Ko, D. (2001). Every Step a Lotus: Shoes for Bound Feet. University of California Press. google scholar
Le Breton, D. (2010). Acının Antropolojisi (İ. Yergüz, Çev.). İstanbul: Sel Yayınları. google scholar
Le Breton, D. (2011). Ten ve İz: İnsanın Kendini Yaralaması Üzerine (İ. Yergüz, Çev.). İstanbul: Sel Yayınları. google scholar
Le Breton, D. (2018). Yüz Üzerine Antropolojik Bir Deneme (O. Türkay, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. google scholar
Le Breton, D. (2019). Bedene Veda (A. U. Kılıç, Çev.). İstanbul: Sel Yayınları. google scholar
Longman, C., & Bradley, T. (2016). Lip-Plates,“Harm” Debates, and the Cultural Rights of Mursi (Mun) Women. In Interrogating Harmful Cultural Practices (pp. 183-206). New York:
Routledge. google scholar
Marcos, S. (Ed.). (2006). Bedenler, Dinler ve Toplumsal Cinsiyet (B.Şafak, İ. Çayla, S. Özbudun, Çev.). Ankara: Ütopya Yayınları. google scholar
Öncül, K. (2012). Kültürümüzde Dövme Geleneği. Kafkas Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
Öztürk, R. (2009). Kıbrıs Gurbetlerinin Gizli Dili. Kıbrıs Konuşuyor, Kıbrıs Ağzı Üzerine İncelemeler. İstanbul: Kesit Yayınları, 229-241. google scholar
Salvador-Amores, A. I. V. (2002). Batek: Traditional Tattoos and Identities in Contemporary Kalinga, North Luzon Philippines. Humanities Diliman: A Philippine Journal of Humanities,
3(1). google scholar
Sanders C, R., & Vail, D. A. (2008). Customizing The Body The Art and Culture of Tattooing Philadelphia: Temple University. google scholar
Scheinfeld, N. (2007). Tattoos and religion. Clinics in Dermatology, 25(4), 362-366. google scholar
Sezen, L. (2005). Türkiye’de Evlenme Biçimleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11(27), 185-195. google scholar
Tanyol, C. (1952). Baraklarda Örf Adet Araştırmaları. Sosyoloji Dergisi, (7), 71-108. google scholar
Vigarello, G. (2013). Güzelliğin Tarihi (E. Ataçay, Çev.). Ankara: Dost Yayınevi google scholar
Yenipınar, U. ve Tunç M. S. (2013). Beden Yazıtları: Güneydoğu Anadolu Geleneksel Dövme Sanatı. İzmir: Etki Yayınları google scholar
Zeyrek, G. (2009). Barak Türkmenleri. (Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?
id=cLkWWFjEKK6DQv2ORmYQww&no =fvZUwWknD6MdMTQL9CYS3g google scholar
Traditional Tattoos among the Baraks of Gaziantep, Identity Construction, and Gender Relations
This article examines, in the context of identity construction and gender relations, the fading practice of tattooing among the Gaziantep Baraks of Anatolia. From a historical perspective and specifically in the context of power dynamics, the study explores the embodiment of cultural patterns as the body becomes a ‘space of performance’ through tattooing. It argues that the body is not unreservedly and passively subject to power structures —rather, it is a constituent element in identity construction. The article is based on field research conducted through participant observation and in-depth interviews in March 2014 in the villages located in Barak plain, Gaziantep Province. The research reveals that the tattoo became fashionable among the Baraks shortly after it was commercialized. The findings also indicate that this practice may have been strategically abandoned in the process of connecting and adapting to the national/supraethnic identity
Akalın, E. O. (2019). Şanlıurfa’nın Harran İlçesi’nde Dövme Geleneği. Folklor Akademi Dergisi, 2(3), 422-439. google scholar
Allhoff, F. (Ed.). (2012). Tattoos: Philosophy for Everyone, I Ink, Therefore I Am. İngiltere: Wiley-Blackwell. google scholar
Aydın, S. (2012). “Türkiye’nin Etnik Yapısı”, 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim. Ankara: Phoenix Yayınevi. google scholar
Begiç, N. ve Çapık, H. Ö. (2020). Anadolu Toplumunda Damga/Tamga/Dövme: Mardin Örneği. Millî Folklor Dergisi, 16(126), 153-174. google scholar
Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm (B. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayıncılık. google scholar
Butler, C. (2014). Cinsiyet Belası, Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi (B. Ertür, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
Büyüksaraç, G. B. (2017). Trans-Border Minority Activism and Kin-State Politics: The Case of Iraqi Turkmen and Turkish Interventionism. Anthropological Quarterly, 90(1), 17-53. google
scholar
Canatan, K. (Ed.). (2011). Beden Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Yayınları. google scholar
Çağlayandereli, M. ve Göker, H. (2016). Anadolu Dövme Sanatı; Tunceli İli Örneği. Journal of Human Sciences, 13(2), 2545-2562. google scholar
Çerikan, F. U. ve Alanko, M. R. (2016). Dövme”nin Çeşitli Dillerdeki Etimolojisi ve Kısa Tarihçesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Ek1), 166-193. google scholar
DeFrees, M. (1987). Imaginary Ancestors: The Giraffe Women of Burma. Northwest Review, 25(3), 433. google scholar
Delaney, C. (1995). Naturalizing Power: Essays in Feminist Cultural Analysis. In S. Yanagisako & C. Delaney (Eds.). Father State, Motherland, and the Birth of Modern Turkey (pp.178-200),
New York: Routledge. google scholar
DeMello, M. (2011). Blurring the divide: Human and animal body motification. Mascia-Lees, F. E. (Ed.). A Companion to the anthropology of the body and embodiment (pp. 338-352).
England: Wiley-Blackwell. google scholar
Deter-Wolf, A., Robitaille, B, Krutak, L., & Galliot, S. (2016). The World’s Oldest Tattoos. Journal of Archaeological Science: Reports, 5, 19-24. google scholar
Donnan, H. ve Wilson, T. M. (2002). Sınırlar: Kimlik, Ulus ve Devletin Uçları (Z. Yaş, Çev.). Ankara: Ütopya Yayınevi. google scholar
Dökmen, Ü. (2010). İnsanın Korunakları 1: Deriden Kültüre. İstanbul: Remzi Kitapevi. google scholar
Eco, U. (2012). Güzelliğin Tarihi (A. C. Akkoyunlu, Çev.). İstanbul: Doğan Yayıncılık. google scholar
Fırat, M. (2017). Kaybolan İzler - Güneydoğu’da Geleneksel Dövme ya da Dek ve Dak. İstanbul: YKY Yayınları. google scholar
Foucault, M. (2011). Özne ve İktidar (I. Ergüden ve O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
Foucault, M. (2013). Cinselliğin Tarihi (H. U. Tanrıöver, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
Hazar, M. (2006). Mardin “Kızıltepe-Bozhöyük” Yöresinde Beden İşaretleri. AKADER Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, (8), 293-305. google scholar
İlkkaracan, P. (Ed.). (2011). Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. (E. Salman, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
Kadıoğlu, N. (1996). Anadolu’nun Bazı Yörelerinde Dövme Adeti ve Bu Adetin Çağdaş Yaşamdaki Yeri, I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu, Bildiriler 1, Ankara: Hagem
Yayınları, 222-227. google scholar
Kandiyoti, D. (2011). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
Karatay, S. K. (2018). Aksaray’da Unutulan Bir Gelenek ‘‘Dövme Sanatı”. Journal of Awareness, 3(Özel), 151-156. google scholar
Keser, U. ve Özdemir, M. (2018). Kıbrıs’ta Azınlıklar: Ermeniler, Maruniler ve Gurbetler. Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, 17(35), 317-344. google scholar
Ko, D. (2001). Every Step a Lotus: Shoes for Bound Feet. University of California Press. google scholar
Le Breton, D. (2010). Acının Antropolojisi (İ. Yergüz, Çev.). İstanbul: Sel Yayınları. google scholar
Le Breton, D. (2011). Ten ve İz: İnsanın Kendini Yaralaması Üzerine (İ. Yergüz, Çev.). İstanbul: Sel Yayınları. google scholar
Le Breton, D. (2018). Yüz Üzerine Antropolojik Bir Deneme (O. Türkay, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. google scholar
Le Breton, D. (2019). Bedene Veda (A. U. Kılıç, Çev.). İstanbul: Sel Yayınları. google scholar
Longman, C., & Bradley, T. (2016). Lip-Plates,“Harm” Debates, and the Cultural Rights of Mursi (Mun) Women. In Interrogating Harmful Cultural Practices (pp. 183-206). New York:
Routledge. google scholar
Marcos, S. (Ed.). (2006). Bedenler, Dinler ve Toplumsal Cinsiyet (B.Şafak, İ. Çayla, S. Özbudun, Çev.). Ankara: Ütopya Yayınları. google scholar
Öncül, K. (2012). Kültürümüzde Dövme Geleneği. Kafkas Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları. google scholar
Öztürk, R. (2009). Kıbrıs Gurbetlerinin Gizli Dili. Kıbrıs Konuşuyor, Kıbrıs Ağzı Üzerine İncelemeler. İstanbul: Kesit Yayınları, 229-241. google scholar
Salvador-Amores, A. I. V. (2002). Batek: Traditional Tattoos and Identities in Contemporary Kalinga, North Luzon Philippines. Humanities Diliman: A Philippine Journal of Humanities,
3(1). google scholar
Sanders C, R., & Vail, D. A. (2008). Customizing The Body The Art and Culture of Tattooing Philadelphia: Temple University. google scholar
Scheinfeld, N. (2007). Tattoos and religion. Clinics in Dermatology, 25(4), 362-366. google scholar
Sezen, L. (2005). Türkiye’de Evlenme Biçimleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11(27), 185-195. google scholar
Tanyol, C. (1952). Baraklarda Örf Adet Araştırmaları. Sosyoloji Dergisi, (7), 71-108. google scholar
Vigarello, G. (2013). Güzelliğin Tarihi (E. Ataçay, Çev.). Ankara: Dost Yayınevi google scholar
Yenipınar, U. ve Tunç M. S. (2013). Beden Yazıtları: Güneydoğu Anadolu Geleneksel Dövme Sanatı. İzmir: Etki Yayınları google scholar
Zeyrek, G. (2009). Barak Türkmenleri. (Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?
id=cLkWWFjEKK6DQv2ORmYQww&no =fvZUwWknD6MdMTQL9CYS3g google scholar
Demir, A. Y. (2021). Gaziantep Baraklarında Dövme Geleneği, Kimlik İnşası ve Cinsiyet İlişkileri. Istanbul Anthropological Review(1), 59-85. https://doi.org/10.26650/IAR2021-2012