Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi: Bir İnceleme Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 1, 155 - 194, 01.01.2021

Saadet Zümbül

Öz

Bilinçli farkındalık, iyi oluşa doğrudan katkı sağlayan ve günlük yaşamla derinden ilişkili çok eski bir Budist uygulamasıdır. Batı’daki psikoterapi uygulamalarında yöntem olarak ilk kez 1980’li yıllarda John Kabat-Zinn tarafından kullanılmıştır. Bu başlatıcı hareketle etkili ve kapsamlı çok sayıda terapi modelleri geliştirilmiştir. Bunlardan biri de başlangıçta depresyon nüksünü önlemek üzere geliştirilen Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programı’dır. Bu çalışmada Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programı’nı kapsamlı bir şekilde incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçtan hareketle öncelikle bilinçli farkındalık kavramı, bilinçli farkındalık bileşenleri ve bilinçli farkındalıkla ilgili yapılan araştırmalar ele alınmış ardından Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programı’nın amacı, teknikleri, oturumları, uygulanması ve etkililiği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilinçli Farkındalık, MBCT, Bilişsel Terapi

Kaynakça

• 1. Ameli, R. (2016). 25 Farkındalık dersi. (Z. Atalay ve K. Ögel, Çev.) Ankara: Nobel Yayınları.
• 2. Baer, R. A., Lykins, E. L.B., & Peters, J. R. (2012). Mindfulness and self-compassion as predictors of psychological wellbeing in long-term meditators and matched nonmeditators, The Journal of Positive Psychology: Dedicated to furthering research and promoting good practice, 7(3), 230-238.
• 3. Baer, R. A., Smith, G. T. & Allen, K. B. (2004) Assessment of Mindfulness by Self-Report The Kentucky Inventory of Mindfulness Skills. Assessment, 11(3), 191-206. DOI: 10.1177/1073191104268029.
• 4. Baer, R. A., Smith, G.T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., & Toney, L. (2006). Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment.13, 27–45. 5. Bamber, M.D., & Morpeth, E. (2019). Effects of mindfulness meditation on college student anxiety: A meta-analysis. Mindfulness 10, 203–214. DOI: 10.1007/s12671-018-0965-5
• 6. Baysal, Z. N. ve Demirbaş, B. (2012). Sınıf öğretmenliği adaylarının bilinçli farkındalıkları ile yansıtıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 12-20.
• 7. Bishop, S. R. (2002). What do we really know about mindfulness-based stress reduction? Psychosomatic Medicine, 64(1), 71-83. DOI: 10.1097/00006842-200201000-00010.
• 8. Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, B., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., … Devins, G. (2004). Mindfulness: A proposed operational definition. Clinical Psychology: Science and Practice 11(3), 230-241. https://doi.org/10.1093/clipsy.bph077.
• 9. Bogosian, A., Hurt, C. S., Vasconcelos E Sa, D., Hindle, J. V. McCracken, L & Cubi-Molla, P. (2017) Distant delivery of a mindfulness-based intervention for people with Parkinson’s disease: the study protocol of a randomised pilot trial. Pilot and Feasibility Studies, 3(4) DOI 10.1186/s40814-016-0117-4.