GELENEKSEL VE SOSYAL MEDYADAKİ HABERLERİN EKONOMİ-POLİTİK YAKLAŞIMA GÖRE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ: DİLAN-ENGİN POLAT HABERLERİ

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 3, 391 - 418, 19.07.2024

Hidayet Hale Künüçen , Aylin Çaydaş Bozbaş

Öz

ÖZ
Medya, toplumda yer alan bireylerin bilgi almalarını sağlayıcı bir görev üstlenmektedir. Ancak medya bilgi aktarma işlevini kapitalist ekonomik ve siyasi bir yapı içerisinde yerine getirir. Pazar ekonomisinin ve siyasal bir otoritenin sınırlandırdığı kapitalist toplumlarda faaliyet gösteren diğer tüm endüstriler gibi medya da kâr amacı ile hareket eder. Bunun sürdürülebilirliği için çoğunlukla iktidar ile yakın ilişkiler yürütür. Bu nedenle medyanın bilgi üretim sürecinde iktidarın denetimi söz konusudur. Bu denetime bağlı olarak kapitalist sistem içerisinde medya sahiplikleri önem kazanır. Bu durum medya sahiplerinin bilgi üretme sürecinde olduğu gibi toplumdaki bireylerin bilgi alma düzeylerinde de etkilidir. Bunun anlaşılabilirliği, ekonomi-politik incelemeyi gerekli kılar. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, geleneksel medyaya alternatif olarak yeni/ sosyal medya kanalları oluşmaya başlamıştır.

Bu çalışmada, Türk medyasında bir süredir gündemi meşgul eden Dilan Polat ve eşi Engin Polat çiftinin yargılanmalarıyla başlayan ve tutuklanmaları ile sonuçlanan haber metinleri incelenmiştir. Dilan-Engin Polat haberlerinin üretim sürecinin geleneksel ve sosyal medyada nasıl ele alındığı ekonomi-politik yaklaşıma göre karşılaştırmalı analiz edilmiştir. Çalışmada, geleneksel medya olarak iktidar ile yakınlığıyla bilinen Demirören Holding sahipliğindeki Milliyet web portalı tercih edilmiştir. Sosyal medya olarak ise, iktidarın müdahalesinin erişim yasağı koymaktan öteye geçemediği için görece daha özgür bir ortam olduğu düşünülen X’de yer alan @Haber isimli hesapta konuya ilişkin haber metinlerinin nasıl ele alındığı incelenmiştir. Çalışma kapsamında, konuya ilişkin haber metinleri hangi medya kanalından elde edildiğine göre sınıflandırılarak ekonomi-politik yaklaşıma göre betimsel yöntem ile karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda konuya ilişkin haber metinlerinin ele alınış biçimlerinin ekonomi-politik yaklaşım bağlamında medya sahiplikleri ve iktidar ilişkileri doğrultusunda farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel medya, Sosyal medya, Ekonomi-politik, Milliyet, X

Kaynakça

• Adaklı, G. (2006). Türkiye’de medya endüstrisi: Neoliberalizm çağında mülkiyet ve kontrol ilişkileri. (1. Baskı). Ütopya Yayınevi.
• Adorno, T. W. (2020). Kültür endüstrisi kültür yönetimi. (Nihat Ülner, Mustafa Tüzel, Elçin Gen, Çev.). (11. Baskı). İletişim Yayınları.
• Adorno, T. W., & Horkheimer, M. (2010). Aydınlanmanın diyalektiği: Felsefi fragmanlar. (Nihat Ülner, Elif Öztarhan Karadoğan, Çev.). (Birinci Basım). Kabalcı Yayınevi.
• Boyd-Barret, O. (2006). Ekonomi politik yaklaşım. Levent Yaylagül, (Ed.) Kitle iletişiminin ekonomi politiği. (ss. 1-16). Dalbaz Yayınevi.
• Cao, J., & Zhao, Y. (Eds.) (2007) The political economy of communication: A reader. Fudan University Press. Chomsky, N. (2005). Medya denetimi. (Elif Baki, Çev.). (Birinci Basım). Everest Yayınları.
• Demirören Holding (2024, Mayıs 11). Türkiye’nin lider, Avrupa’nın 4. Büyük medya organizasyonu. https://www.demiroren.com.tr/faaliyet-alanlari/medya/ yazili-medya/ Demirören Holding (2024, Temmuz 1). https://www.demiroren.com.tr/
• Desmoulins, N. T. (1995). Medya ekonomisi. (Galip Üstün, Çev.). (2. Basım). İletişim Yayınları.
• Evrensel Haber Merkezi. (2022, Mayıs 19). Kemer Country: Orman olarak başlayan yolculuk apartmanla mı son bulacak? https://www. evrensel.net/haber/461890/kemer-country-orman-olarak-baslayan-yolculuk- apartmanla-mi-son-bulacak#:~:text=ESAT%20ED%C4%B0N'DEN%20 DEM%C4%B0R%C3%96REN'E,ve%20yerle%C5%9Fim%20yerleri%20 in%C5%9Fa%20etmi%C5%9Fti Fung, Y. H. (2006). Medya ekonomisinin politikası ve medya politikasının ekonomisi: Kısa bir bakış. Levent Yaylagül, (Ed.) Kitle iletişiminin ekonomi politiği. (s. 31-60). Dalbaz Yayınevi.
• Gandy, O. H. (1992). The political economy approach: A critical challenge. Journal of media economics, 5(2), 23-42.
• Genel, M. G., & Polat, G. (2022). Demirören medya grubunun ekonomi-politiği. Ankara International Congress on Scientific Research-VII. Griffin, E. (2006). A first look at communication theory. (Sixth Edition). McGraw Hill. Güngör, N. (2022). İletişim kuramlar yaklaşımlar. (6. Baskı). Siyasal Kitabevi.