YENİ ASSUR KRALLIĞI’NDA İKİ TEKERLEKLİ YÜK TAŞITLARI

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 210 - 223, 29.12.2017

Esra Çiftci

https://doi.org/10.21733/ibad.2104

Cited By: 1

Öz

Yeni Assur Krallığı, M.Ö. 1000-612 tarihlerinde tüm Aşağı ve Yukarı
Mezopotamya, Batı İran, Suriye, Doğu Akdeniz ve hatta Anadolu’ya, Çukurova ve
Toroslar’a değin egemen olmuş güçlü bir imparatorluktur. Yeni Assur Devleti’nde
önemli bir yeri olduğunu düşündüğümüz iki tekerlekli yük taşıtları ile ilgili
bilgilerimiz çoğunlukla dönemin kabartmaları ve fildişi eserleri ile nadiren de
olsa yazılı metinlerine dayanmaktadır. Nitekim bu çalışmada, görsel sanatlar ve
yazılı metinler ışığında Yeni Assur Krallığı’nda iki tekerlekli yük taşıtları
incelenmiştir. Arkeolojik verilerden iki tekerlekli yük taşıtlarının Yeni Assur
toplumunun krali, askeri ve sivil yaşamlarında çeşitli amaçlar için
kullanıldığı anlaşılmaktadır. Krali yaşamlarında kralın bir yerden başka yere
taşınmasında bu taşıtlar kullanılmıştır. Askeri yaşamlarında esir kadın ve
çocuklar ile ganimetlerin sevkiyatında iki tekerlekli yük taşıtlarından
faydalanılmıştır. Sivil yaşamlarında ise kereste, kazan gibi materyallerin
taşınmasında bu taşıtlardan istifade edilmiştir. Bu taşıtlarda çekici olarak
çoğunlukla öküzler ve nadiren de olsa haremağaları ile köleler kullanılmıştır.
Haremağaları krali amaçlı kullanılan taşıtlarda çekici olarak kullanılmıştır.
Öküzler askeri amaçlı taşıtlara koşulmuştur. Kölelerden ise gündelik hayatta kullanılan
iki tekerlekli yük taşıtlarında çekici olarak faydalanılmıştır. Keza bu
taşıtların tek bir zanaatçı ürünü olmadığı marangozcu, derici ve metal
ustalarının ortak ürünü olduğu da söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Assur, İki Tekerlekli Yük Taşıtı, Urartu, Kasa

Kaynakça

• Albenda, P. (1986). The Palace of Sargon, King of Assyria: Monumentall Wall Reliefs at Dur-Sharukin from Original Drawings made at the time of their Discovery in 1843-1844 by Botta and Flandin, Paris. Anlağan, T. (1998). “Sadberk Hanım Müzesin’deki Bir Urartu Kemeri”, Palmet II, ss. 51-74. Ateşlier, S. (2002). “Pers Ölü Gömme Geleneğinde “Cenaze-Harmamaksa’ları”, Olba V, ss. 77-97. Bakır, T. (2001). Die Satrapre in Daskyleion, Achaemenid Anatolia, Pihans 92, Proceedings of the First International Symposium on Anatolia in the Akhaemenid Period, Bandırma, 1997, Leiden. Barnett, R. D. (1960), Assyrische Palastreliefs: Auswahl Der Abbildungen und Aufnahmen: Werner Forman, Artia. Barnett, R. D. ve Lorenzini, A. (1975), Assyrische Sculpturen in the British Musuem, Bongers. Barnett, R. D., E. Bleibtreu ve G. Turner (1998). Sculptures from the Southwest Palace of Sennacherib at Nineveh, London. Cohen, A. ve Cangas, S. (2010), Assyrıan Reliefs from the Palace of Ashurnasirpal II, London. Curtis, J. (1999). “Late Assyrian agricultural tools: the archaeological evidence” Berliner Beitrage zum Vorderen Orient vol. 18, pp 249-258. Curtis, J. (2013). An Examination of the Late Assyrian Metalwork with Special Reference to Nimrud, Oxbow, Oxford/UK. Curtis, J. Ve Tallis, N. (2008), The Balawat Gates of Ashurnasirpal II, British Museum Press, London. Çavuşoğlu, R. (2011), “Van Müzesi’nden Urartu Taşıt Aksamları”, 28. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2, ss. 115-130. Çavuşoğlu, R., Gökce, B., Işık, K. (2010). “Urartu Krallığı’nda Harem”, Colloquium Anatolicum/Anadolu Sohbetleri X, ss. 159-163. Fales, F. M. ve Postgate, J. N. (1995), Imperial Administrative Records, Part II/Provincial and Military Administration, State Archives of Assyria Volume XI, Helsinki University Press, Helsinki. Fıratlı, N. (1970). “Uşak-Selçikler Kazısı ve Çevre Araştırmaları”, TAD 19/2, ss. 121-122. Florioti, H. H. D. (2012), Yeni Assur Metinlerinde Geçen Ay İsimleri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVII/2, ss. 359-379. Gadd, C. J. (1936). The Stones of Assyria: The Surviving Remains of Assyrian Sculpture, their Recovery and their Original Positions of Assyria, London. Galil, G. (2007), The Lower Stratum Families in the Neo-Assyrian Period, Leiden-Boston. Gökce, B. (2011), Arkeolojik Buluntular, Betimleme Sanatı ve Yazılı Kaynaklar Işığında Urartu Krallığı’nda Tekerlekli Taşıtlar, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Van. Grayson, A. K. (1995), “Eunuchs in Power: Their Role in the Assyrian Bureaucracy”,Vom Alten Orient zum Alten Testament, (Eds., M. Dietrich and O. Loretz). Grayson, A. K. (2002). Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II (858-745 BC), London. Karageorghis, V. (1967). Excavations in the Necropolis of Salamis, I, Nicosia. Lanfranchi, G. B. ve Parpola, S. (1990), Letters from the Northern and Northeastern Provinces, State Archives of Assyria, Vol. 5, The Correspondence of Sargon II, Pt. II, Helsinki University Press: Helsinki. Littauer, M. A. ve Crouwel, J. H. (1979). Wheeled Vehicles and Ridden Animals in the Ancient Near East, Leiden/Köln.
• Littauer, M. A. (2002). “Rock Carvings of Chariots in Transcaucasia, Central Asia and Quter Mongolia”, Selected Writings on Chariots and Other Early Vehicles, Riding and Harness, (Eds. M. A. Littauer, J. H. Crouwel), Leiden/Köln-Boston, pp. 106-136. Mallowan, M. ve Davies, L. G. (1967), Ivories from Nimrud (1949-1963) Fascicule II/Ivories in Assyrian Style/Commentary, Cataloque and Plates, The British School of Archaeology in Iraq Press, London. Mellink, M. J. (1971). “Excavations at Karataş-Semahöyük and Elmalı, Lycia, 1970”, American Journal of Archaeology 75, ss. 245-255. Merhav, R. (1991), “Chariot and Horse Fittings”, Urartu. A Metalworking Centerin the First Millenium BCE., (Ed. R. Merhav), The Israel Museum Press, Tell Aviv, pp. 53-78. Parpola, S. (1987), The Correspondence of Sargon II Part I Letters from Assyria and the West, Helsinki Univeristy Press, Helsinki. Parpola, S. (1990), Letters from the Northern and Northeastern Provinces/The Correspondence of Sargon II, Part II, Helsinki University Press, Helsinki. Radner, K. (1999). “Traders in the Neo-Assyrian Period”, In J. G. Dercksen (ed.), Trade and Finance in Ancient Mesopotamia, Leiden, pp.101-126. Reade, J. E. (1972), “The Neo Assyrian Court and Army: Evidence from the Sculptures”, Iraq, 34, pp. 87-112. Rıemschneideer, M. (1966). Das Reich Am Ararat, Heiderberg. Roaf, M. (1996). Mezopotamya ve Eski Yakındoğu, İletişim Yayınları, İstanbul. Seid, U. (2004). Bronzekunst Urartus, Mainz Am Rhein. Sevin, V. (2010), Assur Resim Sanatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. Sürün, Y. (2017), Arkeolojik Veriler Işığı’nda Yeni Assur’da Av ve Avcılık, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van. Wilson, J. W. K. (1972), The Nimrud Wine Lists, London