SİVEREK TOPLU KONUTLARININ ULAŞILABİLİRLİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 231 - 243, 26.08.2025

Osman Nasanlı , Canan Koç , Türkan Kejanlı

https://doi.org/10.56809/icujtas.1651364

Abstract

Dünyanın birçok kentindeki erişim ve ulaşılabilirlik problemleri bilim insanları tarafından irdelenmektedir. Çoğu şehirde sağlık, eğitim ve dinlenme gibi tesislere ulaşılabilirlik kent merkezi ile çeperi arasında önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, Siverek kentinin çeperinde bulunan ve birçok kentsel donatıya ulaşılabilirlik sağlayamayan bir alanda inşa edilmiş toplu konutlar ulaşılabilirlik açısından incelenmektedir. Siverek kentinin giderek büyümesiyle kent çeperindeki konutların merkezdeki fırsatlara erişimi çekirdeğe daha yakın konutlarla eşit düzeyde tutulamamıştır. Dolayısıyla bu çalışmada Siverek toplu konut alanında yaşayan kullanıcılar için ulaşılabilir olmayan mekânların saptanması ve sorunların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu mekânların toplu konut alanına uzaklığı Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği ve literatür araştırması referans alınarak değerlendirilmiştir. Etkin ulaşım için gerekli mesafeler tablo haline getirilip, ulaşılabilirliğin sağlanıp sağlanmadığı saptanmıştır. Siverek toplu konut alanının kentin dışında konumlanması, çeşitli fonksiyonlara ulaşılabilirliği sınırlandırmıştır. Toplu konut alanının yakın çevresinde anaokulu, ilkokul, park alanları, sağlık tesisi ve dini tesis gibi yapılar bulunmadığından ulaşılabilirlikleri kısıtlı olmaktadır.

Keywords

Kent çeperi , Sosyal donatı alanı , Erişilebilirlik

Ethical Statement

“Bu çalışmada herhangi bir potansiyel çıkar çatışması bulunmamaktadır.

EVALUATİON OF SİVEREK MASS HOUSİNG İN TERMS OF ACCESSİBİLİTY

Abstract

Access and accessibility problems in many cities around the world have been examined by scientists In most cities, accessibility to facilities such as health, education, employment, entertainment and recreation varies significantly between the city center and its periphery. In the study mass housing located on the periphery of Siverek city and built in an area that cannot provide accessibility to many urban facilities are examined in terms of accessibility. With the gradual growth of the city of Siverek, the access of the residences in the city periphery to the opportunities in the center could not be kept at the same level as the residences in the inner parts. Therefore, the study aimed to identify spaces that are not accessible to users living in the Siverek mass housing area and to identify problems. The distance of these spaces to the mass housing area was evaluated by reference to the usage radii accepted in the literature. The distances required for effective transportation were tabulated and it was determined whether accessibility was achieved. The location of the Siverek public housing area outside the city limits the accessibility to various functions. Since there are no buildings such as kindergartens, primary schools, park areas, health facilities and religious facilities in the immediate vicinity of the mass housing area, their accessibility is limited.

Keywords

Urban periphery , Social reinforcement area , Accessibility

References

• Akayoğlu, T. (2008). İzmir kentinde örnek olarak seçilen toplu konut alanları dış mekânlarının irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Aykanat, A. (2019). Şanlıurfa ili Siverek ilçesinde arazi kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Ayhan, A., & Atabeyoğlu, Ö. (2022). Evaluation of Giresun city parks for accessibility. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38:2, 1169-1178
• Banister D. (1995). Transport and urban development, Alexandrine Press, Oxford, ss.157-161.
• Bertolini, L., Clercq, F.L., Kapoen, L., (2005). Sustainable accessibility: a conceptual framework to integrate transport and land use plan-making. Two test-applications in the Netherlands and a reflection on the way forward. Transp. Policy 12 (3), 207–220. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2005.01.006.
• Ersoy, M. (2009). Kentsel planlamada arazi kullanım standartları. Ankara: TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını. Erten, E. (2010). İnsan için kentler, [Jan Gehl (1936), Cities for people], Koç Üniversitesi Yayınları.
• Florindo, A. , Barbosa, J., Barrozo, L., Andrade, D. , Aguiar, S., Failla, M., & Goldbaum, M. (2019). Walking for transportation and built environment in Sao Paulo city, Brazil. Journal of Transport & Health, 15.
• Geurs, K.T., Wee, B.V. (2004). Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions. J. Transp. Geogr. 12 (2), 127–140. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2003.10.00
• Gümüş, D. Ç. (2011). Özürlüler için ulaşılabilirlik: Mevzuat ve standartlar. Standart Ekonomik ve Teknik Dergi, 94, 20-27.
• Hançer, G. (2019). Toplu konut alanlarında kentsel mekân kalitesinin değerlendirilmesi; Gaziantep örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Hernandez, D. (2018). Uneven mobilities, uneven opportunities: Social distribution of public transport accessibility to jobs and education in Montevideo. Journal of Transport Geography, (67), 119-125.
• İlkhan Söylemez, D. (2020). Tarihi eserlere erişilebilirlik: Konya tarihi kent merkezi örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 165-191. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.818720
• Karatay, M. B. (2019). Sürdürülebilir toplu konut üretimi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Karip, S. (2016). Engelli bireylerin sağlık hizmetlerine ulaşılabilirlik düzeylerinin belirlenmesi: Konya örneği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kejanlı, D. T., & Nasanlı, O. (2023). Tarihi Siverek bölgesinin gelişiminin değerlendirilmesi. III. International Architecture Symposium, 11-12 Aralık, 2023, Diyarbakır.
• Koca, C. (2010). Engelsiz Şehir Planlama Bilgilendirme Raporu, İstanbul: Dünya Engelliler Vakfı Yayınları.
• Koca, H., & Karadeniz, V. (2014). Erzincan ovasında TOKİ uygulamaları ve kentleşme üzerindeki etkileri. Doğu Coğrafya Dergisi, 19,(31), 101-128.
• Koç, C. (2018). Sürdürülebilir kentleşme politikalarında sosyal konutların yeri: Güneydoğu Anadolu bölgesi örneği. Doktora Tezi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Lessa, D., Lobo, C., & Cordoso, L. (2019). Accesaibility and urban mobility by bus in Belo horizonte/minas gerais-Brazil. Journal of Transport Geography. (77), 1-10.
• Liu, D., Wang, J., Song, J., Kwan, M. P., Fang, D., Ariga, T., ... & Stinckwich, S. (2025). Exploring the inequality in fine-grained primary healthcare accessibility in Macau based on high-resolution geospatial data under the 15-minute city framework. Applied Geography, 174, 103473.
• Martinez, C., Hodgson, F., Mullen, C., & Timms, P. (2018). Creating inequality in accessibility: The relationships between public transport and social housing policy in deprived areas of Santiago de Chile. Journal of Transport Geography.(67), 102-109.
• Mankan, M. (2019). Erişilebilirlik kavramı ve erişilebilirliğin mevzuatlar açısından değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Eskişehir Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eskişehir.
• Marmara Belediyeler Birliği, Global Designing Cities Initiative, NACTO. (2016). Küresel Sokak Tasarımı Rehberi. Mevzuat Bilgi Sistemi (2024). https//mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf, Mevzuat no= 197888 & mevzuat türü= kurum ve kuruluş yönetmeliği, Erişim Tarihi: 09.09.2024.
• Özbek, A. S. (2020). Karma yapılarda konutun dönüşümü' Kağıthane-Ayazağa aksı örneklerine ait bir karşılaştırma. Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Özgültekin, R., Akman, E., Demirbağ, H., & Sun, K. (2003). Tarihi ve kültürüyle Siverek (52). Şanlıurfa/Siverek: Siverek Kaymakamlığı Yayınları.
• Pereira, R. H. (2019). Future accessibility impacts of transport policy scenarios: Equity and sensitivity to travel time thresholds for bus rapid transit expansion in Rio de Janeiro. Journal of Transport Geography, 74, 321-332.
• Polat, Ö. (2010). Farklı sosyo-ekonomik grupların oluşturduğu toplu konut açık alanlarında kullanıcı memnuniyetinin ölçülmesi: Bahçeşehir ve Esenkent örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Radzimski, A. (2023). Accessibility of social housing by sustainable transport modes: A study in Poznan,´ Poland. Journal of Transport Geography, 111, 103648.
• Siverek Belediyesi. (2024). Uygulama İmar Planı. İmar ve Şehircilik Müdürlüğü.
• Sürmen, Ş. (2007). Ülkemizde idare binaları ve yerel yönetim hizmet binaları ile bunların çevrelerinde karşılaşılan mimari sorunlar. Dosya 04,(46).
• Şensoy, G. & Tutal, O. (2016). Kentlerde ulaşım yapı ve araçlarının erişilebilirliği Eskişehir örneği. II.Ulusal Engellileştirilenler 2016 Sempozyum Kitabı, (47), 44-55.
• Tapan, M. (1996). Toplu konut ve Türkiye’deki gelişimi, tarihten günümüze anadolu’da konut ve yerleşme, (Der: Y. Sey) (366-378), İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Tutkun, M. (2018). Toplu konut yakın çevresinin mekan kalitesi açısından incelenmesi; TOKİ Trabzon uygulamaları örneği. Yüksek lisans tezi. (70), Trabzon.
• TUİK. (2025). Siverek Nüfus ve Demografi. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109, Erişim Tarihi 15 Mart 2025.
• Vecchio, G., Tiznado-Aitken, I., & Hurtubia, R. (2020). Transport and equity in Latin America: a critical review of socially oriented accessibility assessments. Transport Reviews, 40(3), 354-381.
• Zeng, W., Rees, P., & Xiang, L. (2019). Do residents of affordable housing communities in China suffer from relative accessibility deprivation? A case study of Nanjing Cities. (90), 141-156.