AS A RADİCAL TEXT-READİNG STRATEGY: REFLECTİONS OF THE CONCEPT OF DECONSTRUCTİON ON ART

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 73 - 88, 31.12.2023

Selma Türlü Tercan

Öz

Deconstruction, an important discourse of postmodernism, refers to a plane in which many philosophical-centered disciplines are in a common discourse. French philosopher Jacques Derrida invented the concept of deconstruction and developed a new system of criticism. Derrida's deconstruction action gained importance in the 1970s when post-modern conception resonated in the branch of art. Postmodern discourses in the branch of western art have been associated with the artwork. The concept of deconstruction after the relationship between this discourse and artwork caused deep discussions on the ontological structure of art. This deconstruction method gave birth to the fact that the traditional structure of art should be deconstructed. On the other hand, the concept of deconstruction has played an important role in the analysis of contemporary art practices and focused on reversing the relations between “signified” and “signifier” by focusing on the fiction of the language in the production process in the artwork. The artists pro-duced works with a deconstructive attitude to reveal the contradictions of life. In the study titled “As a Radical Text-Reading Strategy Reflections of the Concept of Decon-struction on Art” related to the art work "Urinal / Fountain" by Marcel Duchamp, signed by R. Mutt, was examined in 1917. There is a parallelism between Derrida's de-constructive approach and Duchamp's view of art. This relationship involves Duchamp's "ready-made" and Derrida's.
This work is based on deconstructing aesthetic understanding of the works of Marcel Duchamp, René Magritte, Sherrie Levine, Barbara Kruger, Cindy Sherman who produce multi-layered works in order to decipher contradictions in life and art and to question the ontological structure of art with a deconstructive attitude.

Anahtar Kelimeler

Jacques Derrida, Jacques Derrida, Marcel Duchamp, Marcel Duchamp, Deconstruction, Ready-made, Daily Life

RADİKAL BİR METİN OKUMA STRATEJİSİ OLARAK: YAPISÖKÜM KAVRAMININ SANATA YANSIMALARI

Öz

Postmodernizmin önemli bir söylemi olan yapısöküm, felsefi merkezli birçok disiplinin ortak bir söylem içinde olduğu düzlemi ifade eder. Fransız filozof Jacques Derrida yapı-söküm kavramını icat ederek yeni bir eleştiri sistemi geliştirmiştir. Derrida’nın yapısöküm (dekonstrüksiyon) kavramı, 1970’li yıllarda postmodern düşüncenin sanat alanın da yankı bulmasıyla önem kazanmıştır. Batı sanatındaki postmodern söylemler, sanat yapıtıyla ilişkilendirilmiştir. Bu söylem ve yapıt arasındaki ilişki sonrası yapısöküm düşüncesi, sanatın ontolojik yapısı üzerinde derin tartışmalara neden olmuştur. Yapısöküm kavramı sanatın geleneksel yapısının bozulması gerektiği gerçeğini doğurmuştur. Öte yandan ya-pısöküm kavramı, çağdaş sanat pratiklerinin çözümlenmesinde önemli rol oynamış ve sanat yapıtının üretim sürecindeki dilin kurgulanışına odaklanarak “gösterilen” ve “gös-teren” arasındaki ilişkileri tersyüz etmeye odaklanmıştır. Sanatçılar ise yaşamın çelişkile-rini ortaya çıkarmaya yönelik yapısökümcü bir tavırla eserler üretmiştir. “Radikal Bir Metin Okuma Stratejisi Olarak: Yapısöküm Kavramının Sanata Yansımaları ” adlı çalış-mada, 1917’yılında sanatçı Marcel Duchamp’ın R. Mutt imzalı “Pisuar/Çeşme” adlı sa-nat yapıtı ile ilişkili olan “yapısöküm kavramı irdelenmiştir. Derrida’nın yapısökümcü yaklaşımıyla Duchamp’ın sanata bakışı arasında bir paralellik söz konusudur. Bu ilişki, Duchamp’ın “ready made”i ile Derrida’nın “yapısökümü” nü kapsar.
Bu çalışma, yapısökümcü bir tavırla, yaşam ve sanat alanındaki çelişkileri deşifre etmeye, sanatın ontolojik yapısını sorgulamaya yönelik çok katmanlı eserler üreten Marcel Duc-hamp, René Magritte, Sherrie Levine, Barbara Kruger, Cindy Sherman yapıtlarına este-tik anlayışın yapısöküme uğraması üzerine kurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Jacques Derrida, Marcel Duchamp, Yapısöküm, Ready made, Gündelik hayat

Kaynakça

• Akay, A. – Zeytinoğlu, E. (2013) Pisuarın Bir Dekonstrüksiyonu, İstanbul: Minor Yayınları.
• Çulha, D. (2019). Barbara Kruger’in Tasarımlarını Göstergelerarasılığın Yeniden Üretim Yöntemleriyle Okumak (11 Haziran 2021) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/792027 erişim sağlandı.
• Derrida, J. (1994). Göstergeblim ve Gramatoloji (Çev. T. Akşin), İstanbul: Afa Yayınları.
• Heidegger, M. (1995). Nedir Bu Felsefe (Çev. A. Irgat), İstanbul: Afa Yayınları.
• Harvey, D. (2003) Postmodernliğin Durumu (Çev. S. Savran), İstanbul:Metis Yayınları.
• Karkın, N. (2009). Sanatta Anamnesis Sarsıntıları, Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Kuspit, D. (2010). Sanatın Sonu (Çev. Y. Tezgiden), İstanbul: Metis Yayınları.
• Lefebvre, H. (2015). Gündelik Hayatın Eleştirisi I (Çev. I. Ergün), İstanbul: Sel Yayınları.
• Megeill, A. (2012). Aşırılığın Peygamberleri (Çev. T. Birkan), İstanbul: Say Yayınları.
• Su, S. (2013). Çağdaş Sanatın Felsefesi Söylemi, İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Şahiner, R. (2015). Çağdaş Sanatta Temsiliyet Krizi, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Şahiner, R. (2013). Sanatta Postmodern Kırılmalar, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Şahiner, R. (2008). Sanatta Postmodern Kırılmalar ya da Modernin Yapıbozumu, İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Türkdoğan, T. (2014). Sanat Kültür Politika Modernizm Sonrası Tartışmalar, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat, Ankara: Ütopya Yayınevi.