Bölgesel Kalkınmada Üniversitelerin Rolü: TR3 Bölge Örneği

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 105 - 116, 15.01.2023

Kadir Çiftçi , Serhat Genç

Öz

Ülkenin mevcut gelirin dağılımında bölgeler arasında eşitliğin sağlanması amacıyla yapılan çalışmaların ürünü olarak ortaya çıkan bölgesel kalkınma, gelişen ve değişen sosyal, politik etkenlerle bütüncül kalkınma anlayışına dönüşmüştür. Bütüncül kalkınmadaki en önemli unsurlardan biri de eğitim ve eğitim kurumları olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumlarda büyük bir öneme sahip nüfus kavramı, nitelikli ve bilgili kişilerden oluştuğunda kalkınmada pozitif etki yaratabilmektedir. Bir toplumun oluşmasında en önemli bilgi kaynağı, kültürün ve ekonomik gelişmenin en hızlı yaşandığı eğitim kurumu da üniversitelerdir. Üniversiteler bölgesel açıdan ekonomik, sosyal, politik ve kültürel alanda birçok gelişmeye zemin hazırlamakla birlikte son dönemde bölgesel kalkınmanın da lokomotifi olmuştur.
Bu çalışma ile üniversitelerin bölgesel kalkınmada ne derece etkili olduğunun TRC3 bölgesinde mevcut bulunan üniversiteler üzerinden tahlil edilmesi amaçlanmıştır. TRC3 bölgesindeki Batman, Siirt, Mardin, Şırnak illerinde bulunan üniversitelerin bölgesel kalkınmaya etkilerine, eğitimci kadroları, öğrenci sayıları, eğitim alanlarının sayısal verileri ve yaptıkları çalışmalar analiz edilerek ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda; bölgesel kalkınmaya en fazla katkıyı Mardin Üniversitesinin yaptığı, Siirt Üniversitesinin gelişimsel potansiyel barındırdığı ve hızla geliştiği, Şırnak Üniversitesinin en az öğrenci sayısına sahip olmakla beraber çok başarılı eğitim organizasyonları gerçekleştirdiği ve gelişmiş yapısına rağmen Batman Üniversitesinin bölgesel kalkınmaya en az katkı sunan üniversite olduğu bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Kalkınma, TRC3 Bölgesi, Üniversite, Regional Development, TRC3 Region, University

THE ROLE OF UNIVERSITIES IN REGIONAL DEVELOPMENT: EXAMPLE OF TRC3 REGION

Öz

Regional Development that emerged as a product of studies with the aim of providing equality between regions in terms of the distribution of income has turned into an integrative development mentality via political and changing social factors. One of the most important fact in integrative development is education and educational organisations. The word ‘population’ which has a great important in societies can make an positive effect in progress when it has quality and informed citizen. The most important source of information in a society is universities where cultural and economical development has experienced rapidly. In terms of the regions, universities pave the way for economical, cultural, social and political progress, and has also been a locomotif in regional development recently.
The purpose of this study is to analyze how much universities where located on TRC3 region are effective in regional develeopment. The affect of universities, in Batman, Siirt, Mardin, and Şırnak, to the regional development has been reached by analyzing the number of academical staff, student and numerical data of educational area and studies. As a result, it has been found that Mardin University has the most effect in regional progress and Siirt University has the potential of development. Moreover, it has conducted very successfull educational activities although Şırnak University has the least students. As a consequence it has also founded that Batman University has the lowest contribution in regional development in spite of having well-developed structure.

Anahtar Kelimeler

Regional Development, TRC3 Region, University

Kaynakça

• Açıkalın, O., Saltık, A. (2007). Kalkınmada Yeni Kavram ve Stratejiler. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 1, 5-27.
• Adıvar, A. A. (1970). Osmanlı Türklerinde İlim. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aydın, H. İ., Yıldırım H. (2013). Kırsal Kalkınmanın Yeniden Yapılanması Sürecinde Yerel Aktörler: Bölgesel Kalkınma Ajansları – Tarım Ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu. Global Journal of Economics and Business Studies, Cilt:2, Sayı:4, 28-42.
• Batman Üniversitesi (2020). https://www.batman.edu.tr/Sayfalar/Universite-Hakkinda/Tarihce/2. (Erişim Tarihi: 08.05.2020)
• Çeken, H. (2008). Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:10, Sayı:2, 296.
• Doğramacı, İ. (2000). Günümüzde Rektör Seçimi ve Atama Krizi (Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim Yönetimine Bakış), Ankara.
• DPT, (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu (ss.7). Ankara.
• DPT (2003). Ön Ulusal Kalkınma Planı (2004-2006). T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara. Devlet Planlama Teşkilatı, (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) Bölgesel Gelişme Politikaları ve AB’ye Ekonomik Sosyal Uyum Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara.
• DPT (2006). Devlet Planlama Teşkilatı. http://www.dpt.gov.tr/bgyu/biid/ibbs.html. (Erişim Tarihi: 08.05.2020)
• Dulupçu, M. ve Gövdere, B. (2005). “Bölgesel Gelişme Stratejileri için Bir Perspektif: Yerel Bilgi Ağbağları Yaklaşımı”. Erlat, H. (ed) Bölgesel Gelişme Stratejileri ve Akdeniz Ekonomisi. Ankara: Türkiye Ekonomi Kurumu.
• Emekçi, M. (2019). Türkiye’deki Üniversitelerin Misyon ve Vizyon İfadelerinin Tematik Olarak İncelenmesi. Marmara Üniversitesi-İstanbul Selahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Lisans Programı, İstanbul. Enright, M.J. (1998). The Globalization of Competition And The Localization of Competitive Advantage: Policies Toward Regional Clustering. Paper Presented at the Workshop on the Globalization of Multinational Enterprise Activity and Economic Development University of Strathclyde Glasgow (May 15-16).
• Er, S., Metin, T., Kalanlar, Ş., Uçum, İ. (2014). Kalkınma Ajanslarının kalkınmadaki Rolü. XI. Ulusal Tarım Ekonomi Kongresi. Samsun.
• Florida, R. (1995). Towards the Learning Region. Futures 27(5), 528.
• Foulquié, P., (1994). Pedagoji Sözlüğü. Çeviren: Cenap Karakaya. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Gürüz, K. (2001). Dünyada ve Türkiye’de Yükseköğretim (Tarihçe ve Bugünkü Sevk ve İdare Sistemleri). Ankara: ÖSYM Yayınları 4.
• Gürüz, K. (Koordinatör) & Şuhubi, E. A. M. & Şengör, C. & Türker, K. & Yurtsever, E. (1994). Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim. İstanbul: Bilim ve Teknoloji.
• Kılınç, E.C., Işık N. (2011). Bölgesel Kalkınma’da Ar–Ge ve İnovasyonun Önemi: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı.6, Cilt.2, 13.
• Korkmaz, H. ve Taşlıyan, M. (2012). Kalkınma Ajanslarının Bölgesel Sorunların Çözümünde ve Kalkınmadaki Önemi ve Katkıları: DOĞAKA, İKA ve ZEKA Örneği, II. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu, ss.366. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Kortan, E. (1981). Çağdaş Üniversite Kampüsleri Tasarımı. ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara. Mardin Artuklu Üniversitesi (2020). http://www.artuklu.edu.tr/mardin-artuklu-universitesi-tarihcesi. (Erişim Tarihi: 08.05.2020)
• Nelson, R.R. ve S.G. Winter (1982). An Evolutionary Theory of Economic Change. Harvard University Press.
• Sevinç, H. (2011). Bölgesel Kalkınma Sorunsalı: Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, (6: 2).
• Siirt Üniversitesi (2020). http://www.siirt.edu.tr/detay/tarihce/599433.html. (Erişim Tarihi: 08.05.2020)
• Sönmez, A. (1972). Üniversitelerin Toplumdaki Rolü. Mimarlık Dergisi, 12.
• Şırnak Üniversitesi (2020). https://www.sirnak.edu.tr/yeni/KD189_genel-bilgiler.html. (Erişim Tarihi: 08.05.2020)
• TÜİK (2006). Türkiye İstatistik Kurumu. Bölgesel Göstergeler.
• OECD (2009). How Regions Grow? Policy Brief, Mart.
• Ohmae, K. (1995). The End of the Nation-State: The Rise of Regional Economies. New York: Free Press.
• Okçu, M., Dulupçu, M.A. ve H. Gül (2005). Türkiye’de Bölgeselleşme mi Bölgeselcilik mi? Ayrımlar ve Açılımlar. KEAS'05: Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu-II (13-16 Haziran) (ss.2-4). Denizli.
• Yılmaz, A. (2001). Regional Innovation Systems: Literature Review and the Picture for Turkey. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, S., Dericioğlu, T., Elliott, I.A. ve Özden, M.S. (2007). Kalkınma Birliklerinden Kalkınma Ajanlarına Yönelirken. 12. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi (25-26 Ekim) (ss. 157-163). İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• 1982 Anayasası. Ankara: Seçkin Yayınları.