PALYATİF BAKIM MERKEZİ VE YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN ÖLÜM KAYGISINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN BELİRLENMESİ

Year 2023, Volume: 1 Issue: 1, 10 - 24, 31.12.2023

Ayşe Güzel Gülbahar Çetin Berra Yılmaz Kuşaklı

Abstract

Giriş: Hemşireler sıklıkla ölüm olgusu ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu duruma yönelik farkındalıklarının artırılması, ölümü yaklaşan hastalara bakım verirken olumsuz gelişebilecek duygu ve davranışlarını önleyecek, hasta ve ailesinin daha nitelikli yaşam sonu bakım almasını sağlayacaktır. Amaç: Bu araştırma, bir devlet hastanesi palyatif bakım merkezinde ve yoğun bakım ünitesinde hemşirelik hizmetlerini yürüten, hemşirelerin ölüm kaygısına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amacıyla planlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel tiptedir. Bu araştırmanın örneklemini Aralık 2020- Ocak 2021 tarihleri arasında bir devlet hastanesinin 25 yataklı palyatif bakım merkezi ve 13 yataklı yoğun bakım ünitesinde hemşirelik hizmetlerini yürüten 37 hemşire oluşturmuştur. Araştırma öncesinde etik kurul ve kurum izni alınmıştır. Veri toplama araçları; “Kişisel Bilgi Formu” ve “Türkçe Ölüm Kaygısı Ölçeği” (TÖKÖ)’dür. Veriler bilgisayar ortamında SPSS 15.0 programında istatistiksel olarak %, t-testi, ANAVO testlerinden yararlanılarak yapılmıştır. Bulgular: Araştırmada; çalışılan birim incelendiğinde palyatif bakım merkezinde çalışan hemşirelerin TÖKÖ (44.71+11.42) puan ortalaması, yoğun bakımda çalışan hemşirelere göre daha yüksek olduğu bulunmuş olup, istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p<0.001). Çalışmamızda son beş yılda birinci derece yakınını kaybetme durumuna bakıldığında “evet” diyenlerin TÖKÖ (45.50+3.87) ortalama puanı daha yüksek bulunmuş ve istatiksel olarak anlamlı bir fark görülmüştür. Bu durumda bize yakınını kaybedenlerin ölüm kaygısının doğal olarak daha yüksek olmasını doğrular bir durum olmuştur (p<0.001). Sonuç: Çalışmaya katılan hemşirelik mesleği mensuplarının TÖKÖ (32.78±2.55) puan ortalamaları ortalama puanın altında görülmüştür. Bu durumda bize araştırmaya katılan hemşirelerin ölüm olgusuyla çok karşılaşmalarının sonucunda bu duruma duyarsızlaşmış olabileceğini düşündürmektedir.

Keywords

Hemşire , Ölüm , Ölüm Kaygısı , Palyatif Bakım Ünitesi , Yoğun Bakım Ünitesi

DETERMINATION OF THE OPINIONS OF NURSES WORKING IN PALLIATIVE CARE CENTRE AND INTENSIVE CARE UNIT ABOUT DEATH ANXIETY

Abstract

Introduction: Nurses are frequently confronted with the phenomenon of death. Increasing their awareness of this situation will prevent negative emotions and behaviours that may develop negatively while caring for patients approaching death, and will ensure that the patient and his family receive more qualified end-of-life care. Objective: This study was planned to determine the opinions of nurses who provide nursing services in a state hospital palliative care centre and intensive care unit about death anxiety. Materials and Method: The sample of this descriptive and cross-sectional study consisted of 37 nurses providing nursing services in a 25-bed palliative care centre and 13-bed intensive care unit of a state hospital between August 2017 and January 2018. Ethics committee and institutional permission were obtained before the study. "Personal Information Form" and "Turkish Death Anxiety Scale" (TDAS) were used as data collection tools. The data were statistically analysed by using %, t-test and ANAVO tests in SPSS15.0 program in computer environment. Results: In the study, when the unit of work was examined, it was found that the mean score of the TDAS (44.71+11.42) of the nurses working in the palliative care centre was higher than the nurses working in the intensive care unit, and there was a statistically significant difference (p<0.001). In our study, when the status of losing a first-degree relative in the last five years was analysed, it was found that the mean score of those who said "yes" was higher than those who said "yes" (45.50+3.87) and a statistically significant difference was observed. In this case, it was confirmed that the death anxiety of those who lost their relatives was naturally higher (p<0.001). Conclusion: The mean score of the members of the nursing profession who participated in the study was found to be below the average score of 32.78±2.55. This suggests that the nurses who participated in the study may have become desensitised to this situation as a result of encountering the phenomenon of death a lot.

Keywords

Nurse , Death , Death Anxiety , Intensive Care Unit , Palliative Care Unit

References

• Acehan, G., (2013). Acil Tıp Hizmeti Veren Sağlık Personelinin Ölüm Kaygısı, Ölüme İlişkin Depresyon Düzeyleri Ve Kullandıkları Başa Çıkma Yolları, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 4(1): 27-35 Doi: 10.5505/Phd.2013.07379
• Acehan, G. & Eker, F., (2013). Acil Tıp Hizmeti Veren Sağlık Personelinin Ölüm Kaygısı Ve Ölüme İlişkin Depresyon Düzeyleri Ve Kullandıkları Başa Çıkma Yolları, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 4(1): 27-35 Doi: 10.5505/Phd.2013.07379
• Akça, F. & Köse, İ. A., (2008). Ölüm Kaygısı Ölçeğinin Uyarlanması, Geçerlilik Ve Güvenirlik Çalışması, Klinik Psikiyatri, 11:7-16
• Ayten, A., (2009). Üniversite Öğrencilerinde Ölüm Kaygısı, Türk Ve Ürdünlü Öğrenciler Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Ix(4): 85-108
• Çimete, G., (2002). Yaşam Sonu Bakım: Ölümcül Hastalarda Bütüncül Bakım, İstanbul, Nobel Kitapevi, Ss: 15-191
• Ertufan, H., (2008). Hekimlik Uygulamalarında Ölümle Sık Karşılaşmanın Ölüm Kaygısı Üzerine Etkisi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Psikoloji Anabilim Dalı, İzmir
• Feifel, H., (1990). Psychology And Death. Meaningful Rediscovery, American Psychologist, 45(4):537-543 Doi.Org/10.1037/0003-066x.45.4.537
• Geçtan, E., (1997). Çağdaş Yaşam Ve Normal Dışı Davranışlar, 13. Basım, İstanbul, Remzi Kitapevi, Ss:106-175
• İnci, F. & Öz, F., (2009). Ölüm Eğitiminin Hemşirelerin Ölüm Kaygısı, Ölüme İlişkin Depresyon Ve Ölümcül Hastaya Tutumlarına Etkisi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10(4):253-260
• İnci, F. & Öz, F., (2012). Palyatif Bakım Ve Ölüm Kaygısı, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2): 178-187 Doi:10.5455/Cap.20120411
• Karakuş, G., Öztürk, Z. & Tamam L., (2012). Ölüm Ve Ölüm Kaygısı, Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 21(1): 42-79
• Kavradım, S., T. & Özer, C., Z., (2014). Kanser Tanısı Alan Hastalarda Umut, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 6 (2): 154-156 Doi:10.5455/Cap.20130901084242
• Koç, Z. & Sağlam, Z., (2008). Hemşirelik Öğrencilerinin Yaşam Sonu Bakım Ve Ölüm Durumuna İlişkin Duygu Ve Görüşlerinin Belirlenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi; 12(1): 13-22
• Koku, F. & Ateş M., (2016). Terminal Dönem Hasta Bakımının Niteliğini Geliştirmede Hemşirelerin Ölüme İlişkin Deneyim Ve Tutumları, Sağlık Ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(2): 99-104 Doi: 10.5222/Shyd.2016.099 Iesujhs I 24
• Korkmaz, D. F. & Hergül, K.F., (2015). Pozitif Yoğun Bakım1 Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, (5 ):94-1 Doi: 10.17371/Uhd.2015514474
• Lederberg, M., S., (2009). End-Of-Life And Palliative Care. Kaplan And Sadock's Comprehensive Textbook Of Psychiatry, 9th Ed., In B.J., Sadock Et Al., Eds., (2):2353–2378. Philadelphia: Lippincott Williams And Wilkins
• Menekli, T. & Fadıloğlu, Ç., (2014). Hemşirelerin Ölüm Algısının Ve Etkileyen Faktörlerinin İncelenmesi, Anadolu Hemşirelik Ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17 (4): 222-229
• Onur, B., (2017). Gelişim Psikolojisi, Yetişkinlik, Yaşlılık Ve Ölüm, 11. Basım, Ankara, İmge Kitapevi Yayınları, Ss:375-391
• Özaltın, G., (1996). Ölümcül Hastaya Yaklaşım, Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3p) Dergisi, 4 (Ek3): 40-42
• Öztürk, Z., Karakuş, G. & Tamam, L., (2011). Yaşlı Bireylerde Ölüm Kaygısı, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12: 37-43
• Sarıkaya, Y. & Baloğlu, M., (2016). The Development And Psychometric Properties Of The Turkish Death Anxiety Scale (Tdas), Death Studies, 40 (7):419-431 Doi: 10.1080/07481187.2016.1158752
• Sarıkaya, Y., (2013). Ölüm Kaygısı Ölçeği Geliştirilmesi, Geçerlilik Ve Güvenirlik Çalışması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tokat
• Şenol, C., (1989). Ankara İlinde Kurumlarda Yaşayan Yaşlılarda Ölüme İlişkin Kaygı Ve Korkular, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Templer, D.I., (1970). The Construction And Validation Of A Death Anixety Scale, Journal Of General Psychology, 82: 165-177 Doi.Org/10.1080/00221309.1970.9920634
• Yılmaz, E. & Vermişli, S., (2015). Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerin Ölüme Ve Ölmekte Olan Bireye Bakım Vermeye İlişkin Tutumları, Celal Bayar Sağlık Bilimleri Enstitü Dergisi, 2(2):41- 46
• Zaybak, A. & Erzincanlı, S., (2016). Hemşirelerin Ölüme Karşı Tutumları, Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 6:16-29 Doi: 10.17371/Uhd.2016616575.