Niyâzî-i Mısrî ve “Risâle-i Etvâr-ı Seb’a” Adlı Eseri

Year 2015, Volume: 6 Issue: 1, 99 - 128, 15.06.2015

Muharrem Çakmak

Abstract

Niyâzî-i Mısrî, başta Divan’ı olmak üzere çok sayıda eser kaleme almış, eserleriyle tasavvuf ve

edebiyata büyük katkıları olmuştur. Mısrî’nin eserlerinin bir kısmı çalışılmış olmakla beraber, bir

kısmı henüz çalışılmamıştır. Bunlardan biri de Mısrî’nin “Risâle-i Etvâr-ı Seb’a” adlı eseridir. Mısrî,

risâleyi mensubu bulunduğu Halvetî geleneğe uyarak müridin manevî gelişiminde onlara yol gösterici

ve gördükleri rüyâları kendileri ta’bir edebilmeleri için rehber kitap olarak kaleme almıştır.

Bundan önceki çalışmamızda, Niyazî-i Mısrî’nin “Etvâr-ı Seb’a” adlı risâlesinde mânevî gelişimin evrelerinde

görülen rüyâ ve vâkıât hakkındaki yorumlarını araştırmıştık. Bu çalışmada ise, Niyazî-i

Mısrî’nin fikrî mücadelesi ve eserlerini araştırarak “Risâle-i Etvâr-ı Seb’a” adlı eserini inceledik.

Keywords

Niyazî-i Mısrî, rüyâ, vâkıât, ta’bir, etvâr-ı seb’a, nefs

References

• Adam, Hüdaverdi, “Nübüvvet'e Dair İki Mesele Nebi İle Rasul Arasındaki Fark ve Kadın'ın Peygamberligi”, Sakarya Ünivresitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 1, Sakarya 1996.
• Aydemir, Abdullah, Hz. Mûsa (Çocukluk ve Genlik Çağı) I, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, III, İzmir.
• Armağan, Mustafa, “Bursa'da İki Rakip Sürgün: Niyazî-i Mısrî ve Vâni Mehmed Efendi” Bursa' da Dünden Bugüne Tasavvuf Kültürü - 2, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları, Bursa Kitaplığı: 12, Bursa 2003.
• Aşkar, Mustafa, Niyazî-i Mısrî ve Tasavvuf Anlayışı, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1998.
• _______ “Tarikat-Devlet ilişkisi, Kadızâdeli ve Meşâyıh Tartışmaları Açısından Niyazî-i Mısrî ve Döneme Etkileri”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, yıl: 1, sayı: 2, Ankara 1999.
• _______ “Niyazî-i Mısrî”, DİA, c. XXXIII, İstanbul 2007.
• Bağdatlı, İsmail, Hediyyetü’l-Ârifîn ve Esmâü’l-Müellifîn ve Âsâru’l-Musannifîn, c. II, İstanbul 1955.
• Baktır, Mehmet, “Cahız'ın Nübüvvet Anlayışı”, s. 258. C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. X/2 – Sivas 2006.
• Bursalı, Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, c. 1, Meral yayınları, İstanbul tsz.,
• Çakmak, “Muharrem, “Niyazî-i Mısrî’nin “Etvâr-ı Seb’a” Adlı Risâlesi’nde Seyr ü Sülûk’un Evrelerinde Görülen Rüyâ/Vâkıât”, Turkish Studies İnternational Periodical For Languages Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11/5, Ankara 2016.
• Muslu, Ramazan, “Halvetiyye’de “Atvâr-ı Seb‘a” Yazma Geleneği ve Sofyalı Bâlî’nin Atvâr-ı Seb‘a Risâlesi”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, yıl: 8, sayı: 18, Ankara 2007.
• Şimşek, Selami, Osmanlı’nın İkinci Başkenti Edirne’de Tasavvuf Kültürü, Buhara Yay., 2. Bsk. İstanbul 2012.
• Tatçı, Mustafa, Malatya’nın Gönül Sultanı Niyazî-i Mısrî, Malatya Valiliği Malatya Kitaplığı Yayınları, 2013 Malatya.
• _______ Türk Edebiyatında Tasavvufî Rüyâ Tâbirnâmeleri, Akçağ Yayınları, Ankara 1995.
• _______ “Sürgünlerde Bir Veli: Niyâzî Mısrî (k.s.)”, Keşkül Üç Aylık Tasavvuf ve Kültür Sanat Dergisi, Sayı: 21, İstanbul 2012.
• Teber, Ömer Faruk, XVI. Yüzyılda Kızılbaşlık Farklılaşması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2005.
• Tuğrulca, Orhan, Niyazî-i Mısrî Bilge’nin Sofrası, Bilsam Yayınları, İstanbul 2012.
• Turyan, Hasan, Bursa Evliyaları ve Tarihi Eserleri, Bursa 1982.
• Vassâf, Hüseyin, Sefine-i Evliyâ, c. 5, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2006.
• Yeşilyurt, Temel, “Kelam Açısından Velâyet-Nübüvvet İlişkisi”, Harran üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, II, Şanlıurfa 1996.
• Yılmaz, Hasan Kamil, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Yayınları, İstanbul 2010.
• Yüksel, Hasan Avni, Türk İslâm Tasavvuf Geleneğinde Rüyâ, MEB Yayınları, İstanbul 1996.