MAIN ELEMENTS OF COLD CHAIN LOGISTICS, MANAGEMENT, AND IMPACT ON THE ECONOMY

Yıl 2024, Sayı: 5, 71 - 85

Nurgül Erdal , Filiz Sivaslıoğlu

Öz

Cold chain is a process that starts from the production phase of products and continues until the shipment, storage and consumption phase. The increasing world population's need for food and health supplies is increasing day by day. Food and medicines have an important place in the global economy and shape the economy. Businesses that realize this have made significant investments in cold chain logistics and increased their market volumes and profitability. This study was planned to investigate the main elements of cold chain logistics, its management and its impact on the economy. A detailed literature review was conducted in the study and secondary data was used. The importance of cold chain logistics, what the main elements should be, how it should be managed and its contribution to the economy were examined. The cold chain market provides a competitive advantage in national and international markets. Since the majority of cold chain logistics consists of food and pharmaceutical products, it is imperative to plan and implement the supply chain safely. The management of the cold supply chain is difficult, and every stage must be managed meticulously. A disruption anywhere in the supply chain can cause health problems, poisoning, death, waste and economic losses. Today, new generation digital technological applications have facilitated the management and implementation of cold chain logistics and minimized losses.

Anahtar Kelimeler

Cold Chain, Cold Chain Logistics, Economy, Management, Supply Chain

SOĞUK ZİNCİR LOJİSTİĞİNİN ANA UNSURLARI, YÖNETİMİ VE EKONOMİYE ETKİSİ

Öz

Soğuk zincir; ürünlerin üretim aşamasından başlayıp sevkiyat, depolama ve tüketim aşamasına kadar devam eden bir süreçtir. Artan dünya nüfusunun gıda maddelerine ve sağlık gereçlerine ihtiyacı her geçen gün artmaktadır. Gıda ve ilaçlar küresel ekonomide önemli bir yer tutmakta ve ekonomiyi şekillendirmektedir. Bunu fark eden işletmeler soğuk zincir lojistiğine önemli yatırımlar yaparak, pazar hacimlerini ve karlılıklarını arttırmıştır. Bu çalışma, soğuk zincir lojistiğinin ana unsurlarını, yönetimini ve ekonomiye etkisini araştırmak için planlanmıştır. Araştırma da ayrıntılı literatür taraması yapılmış ve ikinci verilerden yararlanılmıştır. Soğuk zincir lojistiğinin önemi, ana unsurların neler olması gerektiği, nasıl yönetilmesi gerektiği ve ekonomiye katkısı incelenmiştir. Soğuk zincir pazarı ulusal ve uluslararası pazarlarda rekabet avantajı sağlamaktadır. Soğuk zincir lojistiğinin büyük bölümünü gıda ve ilaç ürünleri oluşturduğu için güvenli olarak tedarik zincirinin planlanması ve uygulaması zorunludur. Soğuk tedarik zincirinin yönetimi zordur ve her aşamasının titizlikle yönetilmesi gerekir. Tedarik zincir halkasının herhangi bir yerindeki aksaklık, sağlık problemlerine, zehirlenmelere, ölümlere, israfa ve ekonomik kayıplara, neden olabilmektedir. Günümüzde yeni nesil dijital teknolojik uygulamalar soğuk zincir lojistiğinin yönetimini ve uygulamasını kolaylaştırmış ve kayıpları minimuma indirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Soğuk Zincir, Soğuk Zincir Lojistiği, Ekonomi, Yönetim, Tedarik Zinciri

Etik Beyan

yok

Destekleyen Kurum

yok

Kaynakça

• Abad, E., Palacio, F., Nuin, M., De Zarate, A. G., Juarros, A., Gómez, J. M., ve Marco, S. (2009), RFID smart tag for traceability and cold chain monitoring of foods: demonstration in an ıntercontinental fresh fish logistic chain. Journal of Food Engineering, 93(4), s.394-399.
• Adekomaya, O., Jamiru, T., Sadiku, R., ve Huan, Z. (2016), Sustaining the shelf life of fresh food in the cold chain–a burden on the environment. Alexandria Engineering Journal, 55(2), s.1359-1365.
• Alfian, G., Syafrudin, M., Farooq, U., Ma'arif, M. R., Syaekhoni, M. A., Fitriyani, N. L., ve Lee, J., Rhee, J. (2020), Improving efficiency of rfıd-based traceability system for perishable food by utilizing ıot sensors and machine learning model. Food Control, 110, 107016.
• Bamakan, S. M. H., Moghaddam, S. G., ve Manshadi, S. D. (2021), Blockchain-enabled pharmaceutical cold chain: applications, key challenges, and future trends. Journal of Cleaner Production, 302, 127021.
• Becerikli, B. (2024). Sahra tipi dış ortam aşı ve kan soğutucuları. Mühendislik, Fen ve Sağlık Bilimlerinde Ar-Ge ve İnovasyon Çalışmaları, Sidaş 55-63
• Ceylan, T., ve Danacı Ünal T. (2023), Bilgi teknolojileri kullanımının uluslararası soğuk zincir lojistiği üzerine etkilerinin belirlenmesi, İşletme, 4(1), s.131-142.
• Chen, Q., Qian, J., Yang, H., ve Wu, W. (2022), Sustainable food cold chain logistics: from microenvironmental monitoring to global impact. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 21(5), s.4189-4209.
• Chaitangjit, P., & Ongkunaruk, P. (2019). Soğuk hava deposu ve sıcaklık kontrollü taşımacılık çalışması: Tayland'da bir zincir lokantası örneği. Pamukkale Univ Muh Bilim Derg, 25(9), 1014-1019. https://doi.org/10.5505/pajes.2019.81231.
• Cil, A. Y., Abdurahman, D., ve Cil, I. (2022), Internet of things enabled real-time cold chain monitoring in a container port. Journal of Shipping and Trade, 7, 9.
• Demirci, S.B. (2020), Soğuk zincir lojistiğinde tedarik zincirinin önemi ve yaş sebze-meyve örneği: Bir literatür taraması, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), s. 52-62.
• Dini, A., ve Çeken, C. (2019), Simulation modeling of an ıot-based cold chain logistics management system. Sakarya University Journal of Computer and Information Sciences, 2(2), s.89-100.
• Eom, K. H., Hyun, K. H., Lin, S., ve Kim, J. W. (2014), The meat freshness monitoring system using the smart rfıd tag. International Journal of Distributed Sensor Networks, 10 (7), 591812.
• Esmer, Ö. K., ve Melikoğlu, A. Y. (2015), Gıda güvenliğinin sağlanmasında radyo frekanslı tanımlama teknolojisinin rolü. Akademik Gıda, 13(1), s.72-80.
• Erdem, M. B., ve Yılmaz, A. (2024). Endüstri 4.0’ın tedarik zincirine etkilerinin dematel tekniği ile değerlendirilmesi. Uluslararası Stratejik Boyut Dergisi, 3(1), 17-30.
• Eroğlu, S., ve Ekinci, N. (2024). Hasat sonrası melatonin ve modifiye atmosfer paketleme uygulamalarının bayramiç beyazı meyvelerinin muhafazası üzerine etkileri. Bahçe, 53(Özel Sayı 1), 87-93.
• Gustafsson, J., Cederberg, C., Sonesson, U., ve Emanuelsson, A. (2013), The methodology of the fao study: Global food losses and food waste-extent, Causes and Prevention-FAO, 2011. Erişim Tarihi 26.08.2023.
• Güneş, R., Akyol, B., Güven, E. ve Eren, T. (2024). Zincir marketlerde stok yönetiminde fire oranlarının azaltılması: Ankara ilinde bir uygulama, Verimlilik Dergisi, 58(2), 231-246.
• Izikki, K., El Alami, J., ve Hlyal, M. (2021), The use of the Internet of things in the cold chain logistics for a better vaccine transportation: A State of The Art, In 4th International Conference on Innovative Research in Science Engineering and Technology, Milan, 2-13.
• İpekçi, E., ve Tanyaş, M. (2021), Soğuk zincir lojistiği uygulamaları ve Türkiye’ deki soğuk zincir lojistiğinin SWOT analizi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), s.46-64.
• İzer D. A. (2017), Soğuk zincir lojistiği içinde risklerin azaltılmasında yeni teknolojiler. 6.Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi 17–19 Mayıs 2017, Antalya, Türkiye.
• Jol, S., Kassianenko, A., Wszol, K., ve Oggel, J. (2007), The cold chain, one link in Canada’s food safety initiatives. Food Control, 18(6), 713-715.
• Joshi, R., Banwet, D. K., ve Shankar, R. (2011), A delphi-AHP-TOPSIS based benchmarking framework for performance ımprovement of a cold chain. Expert Systems with Applications, 38(8), s.10170- 10182.
• Kohli, P. (2019), Public-private knowledge partnership–redefining the cold chain. Agriculture for Development, 36, s.11-15.
• Korucuk, S. (2018), Soğuk zincir taşımacılığı yapan işletmelerde 3pl firma seçimi: İstanbul örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, s.341-366.
• Köhler, S., ve Pizzol, M. (2020), Technology assessment of blockchain-based technologies in the food supply chain. Journal of Cleaner Production, 269, 122193.
• Kumar, N., Tyagi, M., Garg, R. K., Sachdeva, A., ve Panchal, D. (2021a), A framework development and assessment for cold supply chain performance system: A case of vaccines. In operations management and systems engineering: select proceedings of CPIE 2019 (pp. 339-353). Springer Singapore.
• Kumar, N., Tyagi, M., ve Sachdeva, A. (2021b), Estimation of Critical key performance factors of food cold supply chain using fuzzy AHP Approach. In Advances in Manufacturing and Industrial Engineering: Select Proceedings of ICAPIE 2019 (pp. 701-711). Springer Singapore.
• Lin, Q., Wang, H., Pei, X., ve Wang, J. (2019), Food safety traceability system based on blockchain and EPCIS. IEEE Access, 7, 20698-20707.
• Ma, G., ve Guan, H. (2009), The Application Research of Cold-Chain Logistics Delivery Schedule Based on JIT, International Conference on Industrial Mechatronics and Automation, 368-370.
• Mangun, N., Rombe, E., Taqwa, E., Sutomo, M., ve Hadi, S. (2021), AHP structure for determining the sustainable performance of the ındonesian seafood supply chain from stakeholders' perspective. Journal of Management Information and Decision Sciences, 24(7), s.1-10.
• Meneghetti, A., ve Monti, L. (2015), Greening the food supply chain: an optimization model for sustainable design of refrigerated automated warehouses, International Journal of Production Research, 53:21, s.6567-6587, DOI: 10.1080/00207543.2014.985449
• Mercier, S., Villeneuve, S., Mondor, M., ve Uysal, I. (2017), Time–temperature management along the food cold chain: a review of recent developments. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 16(4), s.647-667.
• Ndraha N., Hsiao, H. I., Vlajic, J., Yang, M F., ve Lin H.T:V. (2018), Time-temperature abuse in the food cold chain: review of issues, challenges, and Recommendations, Food Control, 89, s.12–21
• Ndraha, N., Sung, W. C., ve Hsiao, H. I. (2019), Evaluation of the cold chain management options to preserve the shelf life of frozen shrimps: A case study in the home delivery services in Taiwan. Journal of Food Engineering, 242, s. 21-30.
• Powell-Palm, M. J., ve Rubinsky, B. (2019), A shift from the isobaric to the isochoric thermodynamic state can reduce energy consumption and augment temperature stability in frozen food storage. Journal of Food Engineering, 251, s.1-10.
• Shen, Y., ve Liao, K. (2022). An Application of analytic hierarchy process and entropy weight method in food cold chain risk evaluation model. Frontiers in Psychology, 13, s.1-13.
• Simpson, R., Almonacid, S., Nuñez, H., Pinto, M., Abakarov, A., ve Teixeira, A. (2012), Time‐temperature indicator to monitor cold chain distribution of fresh salmon (Salmo salar). Journal of Food Process Engineering, 35(5), s.742-750.
• Singh, R. K., Gunasekaran, A., ve Kumar, P. (2018), Third-party logistics (3pl) selection for cold chain management: a fuzzy ahp and fuzzy topsıs approach. Annals of Operations Research, 267, s.531-553.
• Shih, C.W., ve Wang, C.H. (2016), Integrating wireless sensor networks with statistical quality control to develop a cold chain system in food industries. Computer Standards and Interfaces, 45, s.62–78.
• Sultanoğlu, E., ve Yavuz, V. A. (2023), Challenges of fruit and vegetable retailing in the regional supply chain and the impact on logistics: the case of hatay province, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(7), s.876-896.
• Şahinaslan, Ö., Karatas, C., ve Şahinaslan, E. (2023), Lojistik depolarda sipariş toplama ve konumlandırmaya yönelik yenilikçi bir yaklaşım. Verimlilik Dergisi, 57(3), 491-512.
• Qi, L., Jung, G. Y., ve Kim, H. H. (2020), Analysis of ınfluencing factors of development of agricultural product cold chain logistics in jilin province, China. Journal of the Korea Convergence Society, 11(2), s.9-15.
• Taş, A., ve Gündüz, M. (2021), Gıda taşımacılığı sektörünü etkileyen kriterlerin analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 58, 353-366.
• Tekin, M., Öztürk, D., ve Bahar, İ. (2020), Akıllı lojistik faaliyetlerinde blok zincir teknolojisi. Kent Akademisi, 13(3), 570-583.
• Tian, Y., Xie, Q., ve Wang, Z. (2019), Safety assessment of fresh agricultural products cold chain logistics based on ahp-entropy weight method. Storage and Process, 19(5), s.185-190.
• TÜİK (2023), Fasıllara göre ithalat, 2013-2023 (genel ticaret sistemi). https://www.google.com/search?q=nufus+da%C4%9F%C4%B1l%C4%B1m%C4%B1.,rlz. Erişim Tarihi 26.08.2023.
• TÜİK (2023), Girişimin Ana Faaliyet Türü ve Ürün Grubuna Göre Dış Ticaret, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=dis-ticaret-104vedil=1 (Erişim Tarihi: 15.09.2023)
• Tümenbatur, A. (2022), Sürdürülebilir gıda sistemleri kapsamında soğuk zincir lojistiğinin değerlendirilmesi. Five Zero, 2(1), s.35-47.
• Ülger H. T., Bülbül H. (2024). Yenilikçi tedarik zinciri uygulamaları ve etkileri üzerine bir inceleme. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 70-82.
• Türk, E., ve Öztek, M. (2021). Sürdürülebilirlik açısından soğuk zincir oluşturmanın önemi ve bir araştırma. Econharran, 5 (7), 221-248.
• UNEP ve FAO. (2022), Sürdürülebilir gıda soğuk zincirleri: fırsatlar, zorluklar ve ileriye giden yol. nairobi, UNEP ve Roma, FAO. https://doi.org/10.4060/cc0923
• Uçkun, C., Dalgıç, N., ve Yıldız, A. (2023), Yeşil tedarikçi seçiminde hibrit bulanık ahp ve bulanık qfd yaklaşımının kullanılması. Computer Science, (IDAP-2023), 151-164.
• Utikad, (2017), https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/15370/tedarik-zincirinin-en-kirilgan-halkasi:-soguk-zincir, Erişim Tarihi: 15.09.2023
• www.tetalog.com/10-madde-de-soguk-zincir-tasimaciligi, Erişim Tarihi: 26.08.2023
• www.wikipedia.org/wiki/D%C3%BCnya_n%C3%BCfusu, Erişim Tarihi: 26.08.2023
• www.globalekspres.com.tr/Hizmetlerimiz/2/soguk-zincir-tasimaciligi,ErişimTarihi:18.09.2023
• www.marketsandmarkets.com/Market-Reports/cold-chain-market-811.html,ErişimTarihi:17. 09.2023
• Vesper, J., Kartoglu, Ü., Bishara, R., ve Reeves, T. (2010), A case studyin experiential learning: Pharmaceutical cold chain management on wheels, Journal of Continuing Education in The Health Professions, 30(4), 229–236.
• Xiaomeng, C., Huaye, H., ve Zhangqiong, W. (2023), Risk assessment of wuhan frozen food supply chain based on ahp-fce method. In Advances İn İntelligent Systems, Computer Science and Digital Economics IV (pp. 407-419). Cham: Springer Nature Switzerland.
• Xiong, Y., Zhao, J., ve Lan, J. (2021), Performance evaluation of food cold chain logistics enterprise based on the app and entropy. In Research Anthology On Food Waste Reduction And Alternative Diets For Food And Nutrition Security (pp. 395-405). IGI Global.
• Yavuz, F., Sezgin, A., ve Demir, O. (2016), Erzurum sütçülük sektöründe soğuk zincir iyi uygulama örneklerinin oluşturulması ve yayınlaştırılması üzerine bir çalışma. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 42-50
• Yazıcı, S. (2020), Covid-19’un soğuk zincir lojistiğine etkisi. Journal of Awareness (JoA), 5(3), 391-400.
• Yıldırım, M. (2022), Application areas of e-signature technology ın supply chain and ıts effects on supply chain Management, The Academic Elegance, 9(20), 245-266
• Yıldırım, M. (2023), Cluster analysis on supply chain management-related ındicators. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(5), 2499-2520.
• Zhang, J., Liu, L., Mu, W., Moga, L. M., ve Zhang, X. (2009), Development of a temperature-managed traceability system for frozen and chilled food during storage and transportation. Journal of Food, Agriculture. Environment, 7(3/4), s.28-31.