Mitra Her Yerde: Mitra Senkretizmi: Mitra’nın Greko-Romen ve Doğu İlahlarıyla Özdeşleştirilmesi

Year 2016, Issue: 10, 33 - 65, 01.10.2016

Hamza Üzüm

Abstract

Bu çalışmada, kendisini kolayca özümseyen ve kendi teolojisini güçlendiren, diğer kültlere ödünç öğretiler verip, kendisi de onlardan öğretiler transfer eden Mitraizmin Greko-Romen ve doğu ilahlarıyla özdeşleştirilmesi konusu ele alınmıştır. Mitra’nın Greko-Romen ve Doğu ilahlarıyla özdeşleştirilmesi bir Mitra senkretizmidir. Mitra kültündeki bazı unsurların, dış kaynaklı kültlerin Mitra ile özdeşleşmesinin etkisiyle olduğu söylenebilir. Mitra’nın yerel ilahlarla özdeşleşmesi veya kıyaslanması, bir tür diğer kültleri Mitra ilahında eritme eylemi olarak sayılabilir. Eldeki bulgulara göre, Mitra tapınaklarındaki, yerel ilahların varlığı, Mitra kültünün tamamen bir pagan kültü olduğunu güçlendirmektedir.

Keywords

Mitra, kült, Helen, Greko-Romen ilahları, Doğu ilahları.

Mitra is Everywhere: Mitraic Syncretism: Identificition of Mitra with Greco-Roman and Eastern Deities

Abstract

In this article we have dealt with the Mithraism which borrowed some teachings in a syncretic way from other cults and lent its own values to them, making itself strengthened in its theology; by doing so it was identified with other gods from the Greco-Roman cults as well as the Eastern deities. Identificition of Mitra with Greco-Roman and Eastern deities is a Mitraist synkretism. We can consider this process of the syncretism as the integration of the local deities into the universal god, the Mitra. The existence of the local deities in the Mithraic temples. Strengthens the thesis that Mithra is a pagan cult.

Keywords

Mitras, cult, Greco-Roman deities, Eastern deities.

References

• Akalın Kürşat Haldun, “Mitra Efsanelerinin ve Mucizelerinin Hristiyanlık Üzerindeki Etkileri”, Akademik Bakış, 2009, sayı 17, s. 1-17.
• Aydın Fuad, “Kurtuluş (Orfizm, Mitraizm ve Gnostizm)”, Sakarya Üniver- sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2003, sayı, 8, s. 189-198.
• Bivar A. David, “Towards An Integrated Picture of Ancient Mithraism”, Stu- dies in Mithraism, (S.M), Ed. by John R. Hinnels, Roma 1990, 60-73.
• Beck Roger, The Religion of the Mithras Cult in the Roman Empire; Mysteries of the Unconqured Sun, Oxford, 2006.
• Betz Hans Dieter, The “Mithras Liturgy”, Tübingen 2003.
• Bianchi Ugo, “Prolegomena I”, Misteria Mithrae14, ed. Ugo Bianchi Lei- den 1979.
• Boyce-M.-Grenet, F., A History of Zoroastrianism- III:Zoroastrianism Under Macedonian and Roman Rule, with a Contribution, Leiden 1991.
• Clauss Manferd, "Sol Invictus Mithras", Athenaeum 58 (1990), 150-58.
• Clauss Manfred, The Roman Cult of Mithras: The God and His Mysteries, trans. Richard Gordon, New York 2001.
• Cooper D. Jason, Mithras Mysteries and Initiation Rediscovered, York Beach 1996.
• Cosi Dario M, “Attis e Mithra”, Misteria Mithrae, ed. Ugo Bianchi Leiden 1979.
• Cumont Franz, "L'iniziazione di Nerone da parte di Tiridate d'Armenia," Rivista di filologia e di istruzione classica, 11 (1933).
• Cumont F., The Mysteries of Mithra, trans. Thomas J. McCormack, Lon- don 1903.
• Cumont F., The Oriental Religions in Roman Paganism, London 1911.
• Ehling Kay, "Mithras Equitans auf den Kaiserzeitlichen Münzen von Trapezunt", Epigraphica Anatolica, 33 (2001).
• Erten Emre, Küçükasya’nın Güneyindeki Helios Kültleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2007.
• Gasparro Giulia Sfameni, “Il Mitraismo Nell’ambito della Fenomenolgia Misterica”, Misteria Mithrae, ed. Ugo Bianchi, Leiden 1979.
• Griffith Alison B., “Completing the Picture: Women and the Female Principle in the Mithraic Cult, Numen, 53/2006.
• Gutrie William, The Greeks and Their Gods, London 1977.
• Halsberhge Gaston, The Cult of Sol Invicstus, Leiden 1972.
• Hinnells John R., “Introduction: The Questions asked and Tobe Asked”, Studies in Mithraism, ed. John R. Hinnells, Roma 1994, 11- 17.
• Hijmans Steven E., Sol: the Sun in the Art and Religions of Rome, Groningen 2009.
• Jones H. Stuart, “Mithraism”, ERE, ed. James Hastings, c.VII- VIII, New York, 1951.
• Jong Albert D., Traditions of the Magi: Zoroastrianism in Greek and Latin Literature, Leiden 1997.
• Kreyenbroek Philip G., “Mithra and Ahreman in Iranian Cosmogonies”, Stu- dies in Mithraism, (S.M), Ed. John R. Hinnels, Roma 1990, 173-182.
• Kızıl Hayrettin, “Hint ve İran Mitolojilerine Göre Mitra”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2013, c., VI, sayı, 10, s., 26-41.
• Kızıl Hayrettin, “Mitra’dan Mithras’ın Sırları’na Mitraizm’in Kuruluş Serüveni”, EKEV, 2013, cilt XVII, sayı 55, s. 113-136.
• Lane Eugene N., "Men: A Neglected Cult of Roman Asia Minor", Aufstieg und Niedergang der römischen Welt 18/3 (1990).
• Macdowall D. W., "Sol Invictus and Mithra: Some Evidence from the Mint of Rome", U. Bianchi (ed.) Mysteria Mithrae: atti del Seminario internazionale su La specificità storico-religiosa dei misteri di Mithra, con particolare riferimento alle fonti documentarie di Roma e Ostia, Roma e Os- tia, 28-31 marzo 1978, Leiden 1979.
• Mastrocinque A., "Nouvelles Recherches sur les mysteres de Mithra", Paru dans Annuaire de l'École pratique des hautes études (EPHE), Section des sciences religieuses 115, 2006-2007 (2008).
• Matern P., Helios und Sol: Kulte und Ikonographie des griechischen und römisc- hen Sonnengottes, İstanbul 2002.
• McMinn B., "Fusion of the Gods: A Religio-Astrological Study of the Interpenetration of the East and the West in Asia Minor", Journal of Near Eastern Studies, 15/4 (1956).
• Merkelbach Reinhold, "Die Götter Hosios und Dikaios in Mäonien und Phrygien", Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 97 (1993).
• Stark, Rodney, Discovering God, New York 2007.
• Ulansey David, Mitras Gizlerinin Kökeni: Antik Dünyada Kozmoloji ve Din, çev. H. Ovacık, İstanbul 1998.
• Vermaseren M. J., "A Unique Representation of Mithras", Vigiliae Christi- anae, 4/3 (Jul. 1950), 142-156.
• Vermaseren M. J., "The New Mithraic Temple in London" Numen, 2/2 (1955), 139-145.
• Vermaseren M. J., Mithras, He Secret God, trans. Therese ve Vincent Me- gaw, London 1963.