Cumhuriyet Şiirine Yön Veren Şair: Yahya Kemal Beyatlı

Year 2020, Issue: 24, 147 - 162, 01.10.2020

Dinçer Öztürk

Abstract

Türk edebiyatının zirve şahsiyetlerinden Yahya Kemal hatıra, portre, makale, mektup, deneme, tenkit, sohbet, tarih gibi edebi türlerin çoğunda yazılar kaleme almış olmasına rağmen şiirleriyle edebiyatımızda yer edinmiş bir fikir adamıdır. Yahya Kemal, şiirlerinde dilin mükemmeliyet imkânlarını sonuna kadar denemiş, taramış ve ulaşmış şairlerdendir. Şair, şiirin çeşitli problemleri üzerinde ayrıntılı bir şekilde düşünmüştür. O, şiiri meydana getiren unsurlar üzerinde çokça düşünmüş, her bir unsuru ince eleyip sık dokumuş ve bu konuda çeşitli tekliflerde bulunmuştur. Türkçenin tarihi seyrini titizlikle izleyerek, milletin yüzyıllar boyunca dilde kullandıkları etkileyici gizemleri tefahhus ederek bulmuş, şiirlerinde tatbik etmiştir. Yahya Kemal’in sanat anlayışını ve şiirini daha iyi kavrayabilmek ve belli bir zemine oturtabilmek onun edebi şahsiyetinin inşasında kuramların yeri oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Yahya Kemal’in şiirleri, düz yazıları dikkate alınarak onun edebi şahsiyetini oluşturan temel kuramlar tespit edilip verilmek istenmiştir. Yapılan tespitler, Türk edebiyatında özel yeri bulunan şair ve yazarın portresini ortaya koyma ve şiirini anlamlandırma noktasında katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Yahya Kemal’in sanat anlayışını ve şiirini daha iyi kavrayabilmek ve belli bir zemine oturtabilmek onun edebi şahsiyetinin inşasında kuramların yeri oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Yahya Kemal’in şiirleri, düz yazıları dikkate alınarak onun edebi şahsiyetini oluşturan temel kuramlar tespit edilip verilmek istenmiştir. Yapılan tespitler, Türk edebiyatında özel yeri bulunan şair ve yazarın portresini ortaya koyma ve şiirini anlamlandırma noktasında katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Keywords

Yahya Kemal, şiir, Cumhuriyet, kuram, edebiyat.

The Poet Directed Republican Poetry: Yahya Kemal Beyatlı

Abstract

Yahya Kemal, one of the top person of Turkish literature, is a highbrow man who has taken place in our literature with his poems even though he wrote several articles in many of the literary genres such as memoirs, portraits, articles, essays, letters, criticism, conversations, and history. Yahya Kemal is one of the poets who have tried, scanned and reached the perfection possibilities of language in his poems. He has thought a lot about the components that make up poetry, gone over each component and made several proposals on this subject. By following the history of Turkish meticulously, he found the impressive mysteries used by the nation for centuries and adapted them in his poems. To better understand the art and poetry of Yahya Kemal, the theories are very important for his literary personality. In this study, by considering the poems and proses written by Yahya Kemal, the basic theories that shape his literary personality were determined. It is thought that the findings will contribute to show the portrait of the poet and writer who has a special place in Turkish literature and to make sense of his poems. To better understand the art and poetry of Yahya Kemal, the theories are very important for his literary personality. In this study, by considering the poems and proses written by Yahya Kemal, the basic theories that shape his literary personality were determined. It is thought that the findings will contribute to show the portrait of the poet and writer who has a special place in Turkish literature and to make sense of his poems.

Keywords

Yahya Kemal, poetry, Republic, theory, literature.

References

• Beyatlı, Yahya Kemal, Çocukluğum, Gençliğim, Siyasi ve Edebi Hâtırala- rım, Baha Matbaası/ İstanbul, 1973
• Beyatlı, Yahya Kemal, Edebiyata Dair, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınla- rı, İstanbul, 2010.
• Beyatlı, Yahya Kemal, Eski Şiirin Rüzgârıyla, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul, 2008.
• Beyatlı, Yahya Kemal, Kendi Gök Kubbemiz, İstanbul Fetih Cemiyeti
• Yahya Kemal Beyatlı, Edebiyata Dair, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstan- bul, 2010, s. 48.
• Yahya Kemal Beyatlı, Kendi Gök Kubbemiz, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları,
• İstanbul, 2010, s. 56. Yayınları, İstanbul, 2010.
• Beyatlı, Yahya Kemal, Bitmemiş Şiirler, İstanbul Fetih Cemiyeti Yay., İstanbul, 1976.
• Enginün, İnci, Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839- 1923), Dergah Yay., İstanbul, 2012.
• Ercilasun, Bilge, Edebiyat Tarihi ve Tenkit, Dergah Yay., İstanbul, 2013.
• Gözler, H. Fethi, Örnekleriyle Temel Kompozisyon Bilgileri, İnkılap ve Aka Kit. İstanbul, 1974.
• Kabaklı, Ahmet, Türk Edebiyatı Ansiklopedisi, Cilt.3, Türk Edebiyatı Yayınları, İstanbul, 1978.
• Kahraman, Âlim, Yahya Kemal Beyatlı, Kaynak yayınları, İstanbul, 2008.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi, Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergah Yay., İstanbul, 2014.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1982.
• Yücebaş, Hilmi, Bütün Yönleriyle Yahya Kemal, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1953.