Kamu Tercihi Teorisi Işığında Adli Kolluk Sorunsalı ve Emniyette Sivil Personel Çalıştırılmasının Olası Hukuki-İdari Sonuçlarının Analizi

Yıl 2013, Cilt: 31, 95 - 110, 01.06.2013

Bahadır Şahin

Öz

Bu araştırma kamu tercihi teorisinin çıkarımlarından bazılarını kullanarak Türk Polis Teşkilatının verimlilik problemini açıklama ve çözüm geliştirme amacı taşımaktadır. Kamu çalışanlarının kamu politikalarını kişisel çıkarları adına manipüle etme varsayımına dayanan kamu tercihi teorisi, ülkemizde kolluğun, sivil memurları, dünyadaki diğer güvenlik teşkilatlarına göre neden çok düşük oranda kullandığını açıklayabilir. Kamunun verimsiz olarak büyümesine neden olan bu uygulama, ayrıca yargı ve yürütme erkleri arasındaki güç çatışmasını da kullanarak adli ve idari kolluk olarak isimlendirilen ve günümüze kadar fonksiyonel ayrımı yapılamamış ikili bir yapıyı da doğurmuştur. Yasal içerik analizi, varsayımları doğrulamanın yanı sıra çözüm önerilerine dayanak olarak kullanılmıştır

Anahtar Kelimeler

Güvenlik yönetimi, ceza-adalet verimliliği, sivil memurlar, Türk polis teşkilatı, kamu tercihi teorisi

The Problematic of Law Enforcement Staff in the Light of Public Choice Theory and Legal-Administrative Analysis of the Employment of Civilian Staff in the Turkish National Security Organization

Öz

This study aims to discuss the effectiveness problem of Turkish National Police based on public choice theory, and to suggest solutions. Public choice theory, which assumes that public employees can manipulate public policies for their personal benefits, can explain why the Turkish Police does not hire as many civilian staff as the equivalent law enforcement agencies in the world. This policy that leads to inefficient oversizing of public administration, has created a dual structure namely, judicial police and administrative police, by making use of the struggle between executive and judicial powers of state. Legal review analysis, aside from being used for proving assumptions, has been employed as basis for solutions

Anahtar Kelimeler

Security administration, criminal justice effectiveness, civilian staff, Turkish law enforcement, public choice theory

Kaynakça

• 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 5. maddesinde değişiklik yapan kanun, Ka- nun No: 4199, 17/10/1996 tarihli Resmi Gazete.
• 661 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 02/10/2011 tarihli, 28103 sayılı Resmi Gazete.
• Adlî Kolluk Yönetmeliği, Genelge No: 2005/115, 01/06/2005 tarihli, 25832 Resmi Ga- zete.
• Alford, John. – Owen, Hughes (2008) “Public value pragmatism as the next phase of public management”, The American Review of Public Administration, Vol. 38, No: 2, s. 130-148.
• Ana Komuta Kontrol Merkezi (AKKM) Daire Başkanlığı Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği, 31/07/1978 tarihli Bakanlık oluru.
• Aykaç, Burhan (1999) “Türkiye’de Kamu Yönetiminin Küçültülmesi, Yerel Yönetimler ve Yerel Demokrasinin Amaçları”, G.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 1, Sayı 1.
• Aytaç, Kemal (1979) “Suç Kolluğu ve Etkinliği”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt 3, s.44.
• Başoğlu, Ünal (1979) “Savcılık ve Zabıta İlişkisi”, Yargıtay Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, s.15.
• Bilgi Teknolojileri Dairesi Başkanlığı Kuruluş, Görev Ve Çalışma Yönergesi, 04/05/2012 tarihli İçişleri Bakanı oluru.
• Buchanan, James (1984) “Politics without romance: A sketch of positive public choice theory and its normative implications”, Buchanan, James - Tollison, Robert. (Ed), The Theory of Public Choice: II, University of Michigan Press, Michigan, s.11-22.
• Cerniglia, Floriana (2003) “Decentralization in the public sector: quantitative aspects in federal and unitary countries”, Journal of Policy Modeling, Vol. 25, No:8, s.749- 776.
• Ceza Muhakemesi Kanunu, Kanun No: 5271, 17/12/2004 tarihli, 25673 sayılı Resmi Gazete.
• Coşkun, Selim (2011) “Stratejik Yönetim ve Toplam Kalite Yönetimi: Benzerlikler, Farklılıklar ve Kamu Yönetimi İçin Çıkarımlar”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 44, s.43-69.
• Çoban, Ali (2003) Kamu Tercihi Teorisi, Muhittin Acar - Hüseyin. Özgür (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi I, Nobel Yayınları, Ankara.
• Çolak, Hikmet (1998) Kolluk Teşkilatı ve Adli Kolluk, Sayıştay Dergisi, Cilt 28, s.85- 91.
• Denhardt, Robert (1981) “Toward a critical theory of public organization”, Public Ad- ministration Review, Vol. 41, No:6, s.628-635.
• Derdiman, Ramazan (1997) “Belediyelerin Kolluk Fonksiyonlarına İlişkin genel Bir Değerlendirme (II)”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 6, s.4-15.
• Dış İlişkiler Daire Başkanlığı Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği, 26/06/2006 ta- rihli Bakanlık oluru.
• Dick, Gavin - Metcalfe, Beverly (2001) “Managerial factors and organisational com- mitment-A comparative study of police officers and civilian staff”, International Jo- urnal of Public Sector Management, Vol. 14, No:2, s.111-128.
• Dönmezer, Sulhi - Yenisey Feridun (1998) “Ceza Adalet Sisteminde Jandarma ve Poli- sin Rolü ve Etkinliği”, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s.1-34.
• EGM (2012) “Emniyet Genel Müdürlüğü - 2013 Performans Programı”, www.egm.gov.tr/Documents/PERFORMANS2013.pdf (14/04/2013).
• Elazar, David (1997) “Contrasting unitary and federal systems”, International Political Science Review, Vol. 8, No:3, s.237-251.
• Emniyet Teşkilatı Kanunu, Kanun No: 3201, 12/06/1937 tarihli, 3629 sayılı Resmi Ga- zete.
• Eskridge, William (1988) “Politics Without Romance: Implications of Public Choice Theory for Statutory Interpretation”, Faculty Scholarship Series, Paper 3824.
• Evans, Paul (1984) “On the importance of a generalist conception of human resource management: A cross‐national look”, Human resource management, Vol. 23, No:4, s.347-363.
• Ewing, Michael - Caruana, Albert (1999) “An internal marketing approach to public sector management: The marketing and human resources interface”, International Journal of Public Sector Management, Vol. 12, No:1, s.17-29.
• Greenberg, David. - Kessler, Ronald. - Loftin, Colin (1985) “Social inequality and cri- me control”, The Journal of Criminal Law and Criminology, Vol. 76, No:3, s.684- 704.
• HSYK (2011) “Genelge No:7”, Adli kolluğun görev, yetki ve sorumlulukları, Sayı: 163- 2011, (18/10/2011).
• İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Kuruluş ve Görevlerine Dair Yönetmelik, 20/07/2005 tarihli Bakanlık Oluru.
• İkmal ve Bakım Daire Başkanlığı Kuruluş Görev ve Çalışma Yönetmeliği, 02/03/1994 tarihli Bakanlık Oluru.
• İnşaat Emlak Daire Başkanlığı Kuruluş Görev ve Çalışma Yönetmeliği, 08/01/2010 ta- rihli Bakanlık Oluru.
• İnterpol Dairesi Başkanlığının Adının İnterpol–Europol–Sirene Dairesi Başkanlığı Ola- rak Değiştirilmesi Hakkında Karar, 06/03/2005 tarihli 2005/8496 sayılı Resmi Gaze- te.
• Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK’lerde Değişiklik Ya- pılması Hakkında Kanun, Kanun No: 5436, Kabul Tarihi : 22/12/2005.
• Karakılçık Yusuf - Sarıgül, Canan (2010) “Bir “Ekonomik Yönetişim Modeli” Olarak Bölge Kalkınma Ajansları (BKA) Uygulaması: Üniter Yapının ve Sosyal Devletin Tasfiyesi mi Tesviyesi mi ?’’, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kong- resi-I, Küresel Krizler ve Ekonomik Yönetişim Bildiriler Kitabı, Malatya, s.304-408.
• Kunter, Nurullah (1986) Muhakeme Hukuku Dalı olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Kazancı, İstanbul, s.710-720.
• Loveday, Barry (1993) “Civilian staff in the police force”, Studies in Crime, Order and Policing-Research Paper No. 2, Centre for the Study of Pubic Order, University of Leicester.
• Memurlar.net (2007) Atalay: Emniyette masa başı görev yapan 26 bin asayiş polisi tra- fikte görevlendirilecek, http://www.memurlar.net/haber/94303/ (24/03/2013).
• Mutluay, Mustafa (1983) “Daha İyi Bir Adalet İçin Adli Zabıta”, Ankara Barosu Dergi- si, Cilt 2, s.32.
• Osborne, Stephen (2006) “Editorial: The new public governance?”, Public Management Review, Vol. 8, No:3, s.377-387.
• Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun, Kanun No: 5188, 26/06/2004 tarihli, 25504 sayılı Resmî Gazete.
• Polis Vazife Ve Salahiyet Kanunu, Kanun No: 2559, 14/07/1934 tarihli, 2751 sayılı Resmi Gazete.
• Reaves, Brian (2011) “Census of State & Local Law Enforcement Agencies”, Bureau Justice Statistics Bulletin, http://bjs.gov/content/pub/pdf/csllea08.pdf (24/04/2013).
• Reiss Jr, Albert (1992) “Police organization in the twentieth century”, Crime and Justi- ce, Vol. 15, s.51-97.
• Resmi Gazete (1984) Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş Ve Görevleri Hakkında Ka- nun Hükmünde Kararname, 18/6/1984 Tarih ve 18435 (Mükerrer) Sayılı Resmi Ga- zete, KHK No: 217).
• Rosenau, James - Ernst-Otto Czempiel (1992) Governance without government: order and change in world politics, Cambridge University Press, Cambridge.
• Schwartz, Alfred (1975) Employing civilians for police work, US Department of Justice
• Law Enforcement Assistance Administration, National Institute of Law Enfor
• cement and Criminal Justice.
• Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı Kuruluş, Görev Ve Çalışma Yönergesi, 15/07/2011 tarihli, 27995 Sayılı Resmî Gazete.
• Sözen, Süleyman (2002) “Polis Örgüt ve Yönetiminde Reform Politikaları: İngiltere Örneği”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 35, s.119-134.
• Stoker, Gerry (2006) “Public value management: A new narrative for networked gover- nance?”, American Review of Public Administration, Vol. 36, No:1, s.41-57.
• Sükan, Haydar (1978) Anarşi ve iç güvenlik kuvvetleri üzerinde bir araştırma, Milliyet, s.13, (27/11/1978).
• Şahin, Yeşim - Arap, İbrahim. (2010) “Polis Hizmetlerinde Yerelleşme”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 19 Sayı 1, s. 47-65.
• Teclemichael Tessema - Joseph Soeters (2006) “Challenges and prospects of HRM in developing countries: testing the HRM–performance link in the Eritrean civil servi- ce”, The International Journal of Human Resource Management, Vol.17, No:1, s.86-105.
• Tosun, Öztekin (1978) Türkiye’de Savcılık ve Etkin Adalet, Milliyet, s.2, (20/01/1978).
• Tosun, Öztekin (1980) “Suç Kolluğu ve Savcılık”, Yargı Aylık Dergisi, Cilt 14, s.45-54.
• Ulusoy, Ahmet - Tekin Akdemir (2009) “Yerel Yönetimler Ve Mali Özerklik: Türkiye Ve OECD Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü Dergisi, Cilt 12, Sayı 21, s.259-287.
• Vatan (2008) Masa başı çalışan 54 bin polis sokağa çıkıyor, http://haber.gazetevatan.com/Masa_basi_calisan_54_bin_polis_sokaga_cikiyor (14/03/2013).
• Yenisey, Feridun (1987) Hazırlık Soruşturması ve Polis, Beta, İstanbul, s.190-210.