HZ. MUSA VE SALİH KUL KISSASINDAN HAREKETLE NECMUDDİN-İ KUBRA’NIN MÜRŞİD-MÜRİD İLİŞKİSİ ANLAYIŞI ÜZERİNE

Yıl 2019, Sayı: 5, 117 - 129, 01.04.2019

Enes Rençber

Öz

Kur‟ân-ı Kerim insanların, kendisinden dersler çıkarmasını ve çıkaracağı bu derslerden hareketle
hayatlarını Allah‟ın razı olacağı bir şekilde sürdürmelerini istemektedir. Kur‟ân-ı Kerim‟in birçok ders verme
yöntemi vardır. Bu yöntemlerden bir tanesi de kıssalardır. Kıssalar öğüt ve nasihat verme bakımından çok etkili
bir yoldur. Hz. Musa ve Salih Kul kıssası da içerisinde barındırdığı mesajlar bakımından Kur‟ân-ı Kerimde
bahsedilen kıssalardan sadece bir tanesidir. Bu kıssa genellikle tasavvuf çevreleri tarafından ele alınmış ve
öğretilerine kaynak olarak gösterilmiştir. Bu kıssayı ele alan ve öğretisine kaynak olarak gösterenlerden biri de
kubreviyye tarikatının kurucusu olan Necmuddin-i Kubra‟dır. O‟nun yorumlarında, ilim talebesi olan bir
öğrencinin, kendisini hakikat bilgisine ulaştırmaya çalışan hocasına karşı, tasavvuf diliyle söyleyecek olursak;
müridin mürşidine karşı olan münasebeti ve mürşidin hakikat bilgisini arayan müridine karşı olan tutumunun ön
plana çıktığını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Hz.Musa, Salih Kul, Kıssa, Necmuddin-i Kubra, Mürşid, Mürid

NAJMUDDIN KUBRA’S UNDERSTANDING OF THE FOLLOWER-MURSHID RELATIONSHIP WITH REFERENCE TO THE PROPHET MOSES AND ALKHIDR PARABLE

Öz

The Qur‟an invites persons to learn lessons from the Qur‟an and lead a life in line with those lessons so as
to satisfy the wish of God. The Qur‟an makes use of many ways to teach a lesson, one of which is the parable.
The parable constitutes an effective way to provide the persons with advice and counselling. The Prophet Moses
and Al-Khidr parable is just one of those parables containing various messages. This parable has been
intensively covered by the Islamic Sufism communities and used as a reference for their teachings. Najmuddin
Kubra, who was the founder of the Kubreviyye cult, was one of those covering the parable and using it as a
reference for his teachings. It can be stated with reference to the comments of Najmuddin Kubra that the relation
of a disciple of the wisdom world to his hodja, who is helping the student to reach the real truth, and the attitude
of the hodja to his disciple take the center stage.

Anahtar Kelimeler

Hz.Moses, Righteous, Parable, Najmuddin Kubra, Murshid, Follower

Kaynakça

• Abay, Ahmet, Kur‟an‟a Göre Mü‟minlerin EleĢtirilebilirliği Meselesi, KSÜİFD, Yıl: 2018, c. XVI, sayı: 32
• Algar, Hamid, “Necmeddîn-i Kübrâ”, DİA, c. XXXII, TDV. Yayınları, İstanbul 2006.
• Altıparmak, Ömer Faruk, Tarikat Geleneğinde Mürit-Mürşit İlişkisi, HÜİFD, Yıl: 10, Sayı: 14 Asım Efendi, Kamusu‟l- Muhit Tercemesi, İstanbul 2014.
• Ateş, Süleyman, Üç Müfessir Bir Tefsir, AÜİFD, Yıl: 1970, Sayı: 18
• el- Firuzabadi, Muhammed b. Yakub, el-Kâmûsu‟l-Muhît, Müessesetu‟r-Risale, Beyrut H. 1426/ M. 2005.
• el- Isfahâni, Rağıb, Müfredat fi Fî Ğarîbi‟l-Kur‟ân, Daru‟l- Marife, Beyrut Ts.
• el- Kattân, Mennâ‟, Mebâhis fî Ulûmi‟l-Kur‟ân, Mektebetu Vehbe, Kahire Ts.
• ez- Zebidi, Muhammed B. Abdurrezzak, Tacu‟l-Arus, Tab‟atu‟l- Kuveyt, Kuveyt H. 1399/ M. 1979.
• Gökbulut, Süleyman, “Necmeddîn Kübrâ ve Kübrevîlik”, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2009.
• Halîl b. Ahmed, Ebû „Abdirrahmân, Kitâbü‟l-‟Ayn, Daru‟l- Kutubi‟l- İlmiyye, Beyrut H. 1424/ M. 2003.
• İbn Fâris, Ebü‟l-Hüseyin Ahmed b. Faris b. Zekeriyyâ, Mu‟cemü Mekâyisi‟l-Luga, Dâru‟lFikr, Beyrut 1979.
• İbn Manzur, Lisanu‟l- Arab, Daru‟s-Sadr, Beyrut 1955.
• Kübrâ, Necmuddîn, Fevâihu‟l-Cemâl ve Fevatihu‟l- Celâl, Hazırlayan: Yusuf Zeydan, Dâru Saâdi‟s-Sabâh, Kahire 1993.
• Kübrâ, Necmuddîn, Te‟vilatu‟n-Necmiyye, Daru‟l- Kutubi‟l- İlmiyye, Beyrut 2009.
• Öngören, Reşat, “Şeyh”, DİA, c. XXXIX, TDV. Yayınları, İstanbul 2010.
• Şengül, İdris, “Kıssa”, DİA, c. XXV, TDV. Yayınları, Ankara 2002.
• ----------------, Kur‟an Kıssaları Üzerine, Işık Yayınları, İzmir 1994.
• Uludağ, Süleyman, “Mürid”, DİA, c. XXXII, TDV. Yayınları, İstanbul 2006.
• ----------------,Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yayınları, İstanbul 1991.
• Yılmaz, Hasan Kamil, Ana Hatlarıyla Tasavvuf Ve Tarikatlar, Ensar Neşriyat, İstanbul 2004.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Osmân, Siyeru E„lâmi‟n-Nubelâ, Tahkik: Memûn esSâğercî, Beyrût, 1982