Bâhisetulbâdiye Ve Kadın Hakları Bağlamında ‘En-Nisâiyyât’ Adlı Eseri

Yıl 2021, Sayı: 10, 6 - 33, 15.12.2021

Hacı Çiçek

Öz

Kadın hakları konusu, tarihte en çok konuşulan konular arasında yer almaktadır. Buna dair birçok görüş ileri sürülmüş, tartışmalar yapılmıştır. Bu tartışmalar, son iki çağda daha artmıştır. Bütün yerlerde ilgiyle takip edilen bu tartışmalar, Müslüman ülkelerde de taraftar bulmuştur. Müslüman ülkelerden biri de Mısır’dır. Mısır’da birçok kadın olaya ilgi duymuş, yazılar yazmıştır. O kadınlardan birisi de Mısır’ın tanınmış bilginlerinden Hifnî Nâsıf’ın (ö.1919) kızı Bâhisetulbâdiye (ö.1918)’dir. Onun asıl adı Melek Hifnî Nâsıf’tır. O, genç yaşta ölmesine rağmen birçok makale yazmış, konferans vermiştir. Bütün gayretini kadın haklarına yoğunlaştıran Bâhisetulbâdiye, olayı İslâmî öğretiler çerçevesinde ele almayı tercih etmiştir. Onun bu metodu, yazılarından ve konferanslarından anlaşılmaktadır. Kendisi, yazılarını “en-Nisâiyyât” adlı eserinde toplamıştır. “en-Nisâiyyât”, birçok kimse tarafından takdirle karşılanmıştır. Bâhisetulbâdiye hakkında biyografik bir kitap yazan Mısırlı feminist kadın yazar Mey Ziyâde (ö.1941), Bâhisetulbadiye’yi sahip olduğu düşünce dünyasına göre tanıtmaya çalışmıştır. Hâlbuki Bâhisetulbadiye, İslamî öğretileri dışlamamış, daha çok, Doğulu erkeklerin, kadınlara olumlu bakmaları gerektiği üzerinde durmuştur. Bâhisetulbâdiye, Avrupa’dan fen bilimlerinin alınmasından yanadır ama Mısır kültürüne aykırı adetlerin alınmasına karşıdır. Onun yazılarını dikkatlice okuyan, bu noktayı kolaylıkla anlayacaktır. Bu çalışmada Bâhisetulbâdiye’nin biyografisi hakkında bilgi verilecek ve “en-Nisâiyyât” eserindeki konular analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Bâhisetulbâdiye, Nisâiyyât, Kadın, Kadın Hakları, Mısır

The Work Titled ‘an-Nisâiyyât’ In The Context Of Bahithat Al-Bâdiya And Women's Rights

Öz

The issue of women's rights is among the most talked about topics in history. Many opinions have been put forward and discussions have been made regarding this. These discussions have increased in the last two ages.
These discussions, which are followed with interest in all places, have also found support in Muslim countries.
One of the Muslim countries is Egypt. Many women in Egypt were interested in the event and wrote articles. One of those women is Bahithat al-Bâdiya (d.1918), the daughter of Hifni Nâsıf (d.1919), one of the well-known Egyptian scholars. Her real name is Malak Hifnî Nâsıf. Although she died young, she wrote many articles and gave lectures. Bahithat al-Bâdiya, who concentrated all her efforts on women's rights, preferred to handle the event within the framework of Islamic teachings. This method is evident from her writings and lectures. She collected her writings in her work named “an-Nisâiyyât”. “an-Nisâiyyât” has been appreciated by many. Egyptian feminist female writer Mayy Ziyâda (d.1941), who wrote a biographical book about Bahithat al-Bâdiya, tried to introduce Bahithat al-Bâdiya according to her world of thought. However, the Bahithat al-Bâdiya did not exclude Islamic teachings, but rather emphasized that Eastern man should look favorably on women. Bahithat al-Bâdiya is in favor of taking natural sciences from Europe, but against the customs that are contrary to Egyptian culture. Those who read her writings carefully will understand this point easily. In this study, information will be given about the biography of Bahithat al-Bâdiya and the subjects in the work “en-Nisâiyyât” will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Bahithat al-Bâdiya, Nisaiyyat, Woman, Woman's Rights, Egypt

Kaynakça

• Abdulbâkî, Muhammed Fuâd. el-Lu'luu ve’l-Mercân Fîmâ İttefekâ Aleyhi’ş-Şeyhân. İstanbul: Temel Neşriyat, 1985.
• Âl Cundî, Edhem. A’lâmu’l-Edeb ve’l-Fenn. Dımaşk: Matbaatu İttihâd, 1958.
• Ayyıldız, Erol. “Mey Ziyâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 498-499. Ankara: 2004.
• Bâhisetulbâdiye. ‘en-Nisâiyyât’. Kahire: Muessesetu Hindâvî li’t-Ta’lim ve’s Sekâfe, 2013.
• Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail. Sahihu’l-Buhârî. İstanbul: el-Mektebetu’l İslâmî, 1979.
• Celâl, Dua. Melek Hifnî Nâsıf “Bâhisetulbâdiye”. el-Ehrâm Gazetesi. 16 Mart 2021, sayı: 49043.
• Cundî, Ahmed Enver Seyyid Ahmed. Târîhu’l-Gazv ve’l-Fikrî ve’t-Ta’rîb Hilâl Merhale mâ Beyne’l-Harbeyn el-Alemeteyn. Kâhire: Dâru’l-İ’tisâm, ts.
• Diyâb, Abdu’l-Hayy. Abbâs el-Akkâd Nâkiden. Dâru’l-Kavmiyye, Kahire: 1966.
• Ergin, Ali Şakir. “Bâhisetülbadiye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4: 488. İstanbul: 1991.
• Eroğlu, Muhammed. “Abdülaziz Çâvîş”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1: 187-188. İstanbul: 1988.
• Fevvâz el-Amilî, Zeyneb bint Yusuf. ed-Durru'l-Mensûr fi Tabakati Rabbati'l-Hudûr. Kâhire: el-Matbaatu’l-Kubrâ el-Emiriyye, 1312.
• Ezherî, Ebu Mansûr Muhammed b. Ahmed el-Herevî. Tehzîbu’l-Luğa. thk. Muhammed Avd Mu‘rib. Beyrût: Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, 2001.
• Goldschmidt, Arthur. Kâmusu Terâcimi Mısri’l-Hadise (Biographical Dictionary of Modern Egypt). çev.Abdulvehhâb Bekr, Kâhire: el-Meclisu’l-A’la li’s-Sekâfe, 2003.
• Hafâcî, Muhammed Abdulmun’im b. Suleymân. el-Ezher fî Elfi ‘Âm. Beyrût: Alemu’l-Kutub, ts.
• Hafız İbrahim. Divânu Hâfız. Beyrût: Dâru’l-Avde, ts.
• Kehhâle, Ömer Rızâ. Mu‘cemu’l-Mu’ellifîn. Beyrût: Mektebetu’l-Musennâ, ts.
• Kırbıyık, Kasım. “Havle bint Ezver”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16: 538. İstanbul: 1997.
• Korkmaz, Bülent. Modern Arap Edebiyatında Kadın Yazarların Doğuşu, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 54, 1 (2014): 61-80.
• Kürd Ali, Muhammed b. Abdurrezzak b. Muhammed. Hutatu’ş-Şâm. Dımaşk: Mektebetu Nurî, 1983.
• Mukaddem, Muhammed Ahmed İsmail. Avdetu’l-Hicâb. İskenderiye: Dâru’l-Kımme, 2004.
• Musa, Nebeviye. Divan. Kâhire: Matbaatu Mecelle, 1938.
• Muslim, Ebu’l-Huseyin Muhammed b. Haccâc. Sahîhu Muslim. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. Beyrût: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
• Nedvî, Ebu’l-Hasen Ali el-Hasenî. es-Sırâu Beyne’l-Fikreti’l-İslâmiyye ve’l-Fikreti’l-Garbiyye fî Aktâri’l-İslâmiyye. Kuveyt: Dâru’l-Kalem, 1983.
• Okiç, Tayyib. İslamiyet’te Kadın Öğretimi. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1981.
• Ömer, Ahmed Muhtâr Abdulhamîd. Mu‘cemu’l-Lugati’l-Arabiyye el-Mu‘âsıra. Kâhire: Alemu’l-Kutub, 2008.
• Sa’dâvî, Nevâl. Kadâyâ el-Mer’e ve’l-Fikru ve’s-Siyâse. Kahire: Müessestu Hindâvî li’t-Ta’lim ve’s Sekâfe, 2017.
• Saraç, Mehmet Ali Yekta, Türk Edebiyatının Mısır’da Unuttuğu Bir Şair: Aişe İsmet Teymur, İlmi Araştırmalar Dergisi, 0/1 (Ocak 2014): 131-140.
• Selâm, Muhammed Mustafa. Mavsûatu A’lâmi’l-Fikri’l-İslâmî, Kâhire: 2004.
• Şeref, Abdulaziz. Fennu’l-Mekâl es-Sahafî fî Edebi Tâhâ Huseyin. Kâhire: el-Hey’etu’l-Mısriyye el-Amme li’l-Kuttâb, ts.
• Şevkî, Ahmed. eş-Şevkiyyât. Kâhire: Muessesetu Hindâvî li’t-Ta’lim ve’s Sekâfe, 2011.
• Tammâm, Ahmed. http://www.syrianstory.com/m.nassiffe.htm Erişim: 4 Mayıs 2021.
• Uzun, Mustafa - Arslan Ahmet Turan. “Takriz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39:472-474. İstanbul, 2010.
• Timurtaş, Abdulhadi. Bir Şehir Mersiyesi Örneği: Ebu’l-Bekâ er-Rundî’nin Endülüs Mersiyesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2015), cilt: VIII, sayı: 36.
• el-Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer el-Eslemî el-Medenî. Futûhu’ş-Şâm. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1997.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd. el-Fâik fî Gârîbi’l-Hadîs ve’l-Eser. thk. Ali Muhammed el-Becavî-Muhammed Ebu’l-Fazl İbrâhîm. Beyrût: Dâru’l-Marife, ts.
• Ziyâde, Mey. Bâhisetulbâdiye. Kâhire: Muessesetu Hindâvî li’t-Ta’lim ve’s Sekâfe, 2017.
• https://www.marefa.org (Erişim: 27.06.2019).
• https://www.hindawi.org/books (Erişim: 10 Mayıs 2021).