SPATIAL IMAGES EFFECT ON THE NARRATIVE ON CINEMATIC SPACES

Yıl 2021, , 77 - 86, 29.12.2021

Yasemin Hekimoğlu

https://doi.org/10.22252/ijca.960629

Öz

Space design and its power to transfer the designed spaces with its users construct the cinema intertwined with architecture. In cinematic spaces where the transfer of emotions is important as well as the transfer of events, it is inevitable to use the perceptual features of the architecture together with the physical features. For this reason, spatial images used together with the physical parameters of the space also have an important place for the narrative in cinematic spaces.
This study examines the interaction of architecture and cinema through traditional and contemporary structures used in the cinematic space. Rhapsody in August (Hachi-Gatsu no Rapusodî, 1991), selected as a case study, deals with the adaptation process of characters representing three generations after the Nagasaki atomic bomb event. In this paper, How the users in question use and transform the space are discussed and the what type of period of change they are going through with the structural and architectural features of the spaces is interpreted. At the same time, the images used in these spaces are analyzed and their effect on the narrative is discussed.
The main purpose of the study is to make an architectural reading on the spaces used in the movie Rhapsody in August and to examine the effects of traditional and contemporary structures on characters and narration. The spaces examined in the film and the images revealed by the spatial elements correspond to the temporal expressions in the space and the case study reveals a discussion on this situation.

Anahtar Kelimeler

Spatial image, architecture-cinema interaction, representation, Akira Kurosawa, Rhapsody in August.

SİNEMASAL MEKÂNLARDA KULLANILAN MEKÂNSAL İMGELERİN ANLATI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz

Mekân tasarlama ve tasarlanan mekânları kullanıcılarıyla aktarma gücü, sinema sanatını mimarlık ile iç içe kurgulamaktadır. Olayların aktarımının yanı sıra duyguların aktarımının da önemli olduğu sinemasal mekânlarda, mimarinin fiziksel özellikleriyle birlikte algısal özelliklerinin de kullanılması kaçınılmazdır. Bu sebeple mekâna ait fiziksel parametrelerin beraberinde kullanılan mekânsal imgeler de sinemasal mekânlarda anlatı için önemli bir yere sahip olmaktadır.
Mimarlık ve Sinema etkileşimini kavramsal çerçevede ele almak için anlatı mekanlarını geleneksel ve çağdaş yapılar üzerinden incelemek mümkündür. Karakterlerin mekanları nasıl kullandıkları ve nasıl dönüştürdükleri, mekânın yapısal ve mimari özellikleri ile bir değişim sürecinden geçebilmektedir. Çalışma üç nesli temsil eden karakterleri üzerinden Nagazaki atom bombası olayından sonra adaptasyon sürecini ele alan Ağustos’ta Rapsodi (Hachi-Gatsu no Rapusodî, 1991), filmi üzerinden sinematik mekânlarda kullanılan imgelerin anlatıya etkisi tartışılmaktadır.
Çalışmanın temel amacı, Ağustos’ta Rapsodi filminde kullandığı mekânlar üzerine mimari bir okuma yapmak ve geleneksel-çağdaş yapıların karakterlere ve anlatıma etkilerini irdelemektir. Filmde incelenen mekânlar ve mekânsal ögelerin ortaya çıkardığı imgeler, mekânda zamansal ifadelere karşılık gelmekte ve yapılan çalışma bu durum üzerine bir tartışma ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mekânsal imge, mimarlık-sinema etkileşimi, temsiliyet, Akira Kurosawa, Ağustos’ta Rapsodi.

Kaynakça

• Adanır, O. (2003) Sinemada Anlam ve Anlatım, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Adiloğlu, F. (2005) Sinemada Mimari Açılımlar: Halit Refiğ Filmleri, Es Yayınları, İstanbul.
• Akgün, B. (2001) Mekânsal İmge-Mekânsal Pratik İlişki/İlişkisizliğin Bursa’da 1950-1951 ve 1989 Bulgaristan Göçmenleri Üzerinde İncelenmesi, yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Mimarlık Bölümü, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alemdar, Z.Y. (2010) Mimarlıkta Anlatı Olarak İmge, yayınlanmamış Doktora Tezi, İTÜ, Mimarlık Bölümü, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Altan, İ. (2005) Mimarlıkta Mekân Kavramı, Ofis Yayınları, İstanbul.
• Bachelard, G. (1958) La poétique de l'espace, Mekânın Poetikası, çev. A. Tümertekin (2008) İthaki Yayınları, İstanbul.
• Benjamin, W. (1982) Das Passagenwerk, Pasajlar, çev. A. Cemal (2018) Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Berger, J. (1980) Looking About, Görme Biçimleri, çev: Y. Salman (2016) Metis Yayıncılık, İstanbul.
• Bergson, H. (1896) Matter and Memory, Madde ve Bellek, çev. I. Ergüden (2015) Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Botz-Bornztein, T. (2007) Films and Dreams: Tarkovsky, Bergman, Sokurov, Kubrick and Wong Kar-wai, Filmler ve Rüyalar Tarkovski, Bergman, Sokurov, Kubrick and Wong Kar-wai, çev. C. Soydemir (2009) Metis Yayıncılık, İstanbul.
• Boudon, P. (1971) Sur l’espace architectural, Mimari Mekân Üzerine, Mimarlık Epistemolojisi Üzerine Deneme, çev. A. Tümertekin (2018) Janus Yayıncılık, İstanbul.
• Deleuze, G. (1989) Cinema II: The Time Image, çev. H. Tomlinson ve R. Galeta, University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Deleuze, G. (1986) Cinema I: The Movement Image, Sinema I: Hareket-İmge, çev. S. Özdemir (2014) Norgunk Yayıncılık, İstanbul.
• Gombrich, E. H. (1982) The Image and the Eye/Further Studies in the Psychology of Pictorial Representation, İmge ve Göz/ Görsel Temsil Psikolojisi Üzerine Yeni İncelemeler, çev. K. Atakay (2015) YKY Yayıncılık, İstanbul.
• Hacıömeroğlu, T. N., 2017, A Model For Reading Architectural Narrative in Different, Aurum Mühendislik Sistemleri ve Mimarlık Dergisi, 1, 2, 49-58.
• İskenderoğlu, L. (2009) Jean-Paul Sartre’ın “İmgelem”i, Sanatta İmge ve İmge Kökleri, Fırat Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14(2) 157-166.
• Kurosawa, A. (1981) Kurbağa Yağı Satıcısı, çev. D. Egemen (2006) Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Küçüköner, M. (2010) Sanatta İmge, Simge ve Gösterge İlişkilerine Bir Bakış, Atatürk Üniversitesi, Sanat Dergisi, (0)7 76-82.
• Lefebvre, H. (1974) La production de l'espace, Mekânın Üretimi, çev. I. Ergüden (2015) Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Norberg- Schulz, C. (1968) Intentions in Architecture, MIT Press, Cambridge.
• Penz, F., Thomas, M. (1997) Cinema and Architecture: Melies, Mallet-Stevens, Multimedia, BFI, Londra. Pallasmaa, J. (2001) The Architecture of Image: Existential Space in Cinema, Building Information Limited, Rakennustieto, Helsinki.
• Pallasmaa, J. (2005) The Eyes of the Skin: Architecture and the Senses, Tenin Gözleri: Mimarlık ve Duyular, çev. Aziz Ufuk Kılıç (2019), YEM Yayın, İstanbul.
• Sartre, J. P. (1940) L’imagination, İmgelem, çev. A. Tümertekin (2006) İthaki Yayınları, İstanbul.
• Siza, A. (1998) Immaginare l’evidenza, Apaçıklığı İmgelemek, çev. A. Tümertekin (2019) Janus Yayıncılık, İstanbul.
• Sütçü, Ö. Y. (2015) Gilles Deleuze’de İmge Hareketi Olarak Sinemanın Felsefesi, Sentez Yayınları, İstanbul.
• Şen, F. N. (2017) Sinemasal Mekân Olanrak Yuva ve Sembolleri, Gece Kitaplığı, Ankara.
• Tarkovsky, A. (1985) Die Versiegelte Zeit, Mühürlenmiş Zaman, çev. F. Ant (2008) Agora Yayınları, İstanbul.
• Tunçok Sarıberberoğlu, M., 2020, Sinematik Kurgunun Bilinçaltı Mekânları-Tekinsiz Mekânlar, Mimarlık ve Yaşam, 5, 1, 27-39.
• Wollen, P. (1969) Signs and Meaning in the Cinema, Sinemada Göstergeler ve Anlam, çev. Z. Aracagök ve B. Doğan (2014) Metis Yayıncılık, İstanbul.