TÜRKİYE’DE ALTMIŞ SEKİZ KUŞAĞI DÜNYA ALGISININ POPÜLER MÜZİĞE YANSIMASI / REFLECTION OF SIXTY EIGHT GENERATION WORLD PERCEPTION TO POPULAR MUSIC IN TURKEY

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 45 - 75, 25.08.2016

Banu Mustan Dönmez

Öz

Bu çalışmada, 68 Dönemi’nin Dünya’da ve Türkiye’de açtığı çığırın, Türk popüler müziğine ne şekilde yansıdığı üzerinde durulmuştur. Çalışmada öncelikle 68 Dönemi olaylarının kaynaklandığı nedenler ve Dünya’da ve Türkiye’de sosyo-politik açıdan nelere yol açtığı üzerinde durulmuştur. Ardından Dünya ve Türkiye’de cereyan eden bir takım olayların Türkiye’de Popüler Müziğe ne şekilde yansıdığı, 68 Olaylarının Türkiye’de hangi popüler müzik türlerini oluşturduğu ve  68’lilerin hangi geleneksel müziklerden  ilham aldığı üzerinde durulmuştur.

 

68 Olayları,  protest bir duruşu içermektedir. İlkin üniversitelerde başlayan, ardından sivil halkı da içine alan olaylar, halkı yönetim ve sistemle karşı karşıya getirmiştir. Dolayısıyla on yıllarca süren bu politik olayların etkisi, kültüre ve müziğe yansımıştır.

 

68 Kuşağı’nın öğrenci hareketleriyle başlayıp Dünya’nın dört bir yanına hızla yayılması, genel olarak o dönemin dünya müziklerini etkilemiş, Dünya’da Protest/Muhalif Müzik ya da Devrim Müziği denilen türlerin doğmasını sağlamıştır. Türkiye’de ise Protest Müzik, ağırlıklı olarak Özgün Müzik adıyla anılmaya başlanmıştır. Ayrıca Türkiye’de Anadolu Pop ya da Anadolu Rock olarak adlandırılan müzik türleri de 68’liler tarafından üretilmiş ya da beğenilmiştir. Bu türlerin (Özgün Müzik, Anadolu Pop, Anadolu Rock) oluşumunda ve olgunlaşmasında ise, içerisinde tarihten bugüne protest öğeler barındıran Türk Yöresel Müziği’nin Ozanlık Geleneği’ne bağlı Pir Sultan Abdal gibi protest duruşlu ozanlar büyük ölçüde esin kaynağı olmuştur. Çalışmada, ozanlık geleneğinden etkilenerek müzik yapan protest duruşlu Özgün Müzik grup ve sanatçılarından ve müziklerinden örnekler verilerek analizler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

68 Kuşağı, Türkiye, Protest/Muhalif Müzik, Özgün Müzik, Anadolu Pop/Rock

Kaynakça

• BAŞGÖZ, İlhan 2014. İzahlı Türk Halk Şiiri Antolojisi, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• BİRAND, Mehmet Ali 2000. 12 Mart İhtilali’nin Gölgesinde Demokrasi, Ankara: İmge Kitabevi.
• BULUT, Feryat 2011. “68 Kuşağı Gençlik Olaylarının Uluslararası Boyutu ve Türkiye’de 68 Kuşağına Göre Atatürk ve Atatürkçülük Anlayışı”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XI/23, 2011/Güz: 123-149.
• CANBAZOĞLU, Cumhur 2009. Kentin Türküsü: Anadolu Pop-Rock, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• DEMİR, Ömer-ACAR, Mustafa 2002. Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ankara: Vadi Yayınları.
• DİLMENER, Naim 2014. Bak Bir Varmış Bir Yokmuş: Hafif Türk Pop Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• DOĞAN, Mehmet 2008. Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Pınar Yayınları.
• DUNAWAY, David King 2000. ABD’de Politik İletişim Olarak Müzik.Popüler Müzik ve İletişim, Çev. T. İblağ, Ed. J. Lull, İstanbul: Çiviyazıları Yayınevi.
• GÜNDOĞAR, Sinan 2005. Muhalif Müzik: Halk Şiirindeki Protesto Geleneğinden Günümüz Politik Şarkılarına, İstanbul: Devin Yayıncılık.
• KAHYALIOĞLU, Orhan 2003. And Dağları’ndan Anadolu’ya ‘Devrimci Müzik’ Geleneği: Sıyrılıp Gelen Grup Yorum, İstanbul: Nekitaplar Yayıncılık.
• KAPLAN, Ayten 2008. Kültürel Müzikoloji, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• KARAMAN, Şafak 2004. İmajıma Dokunma, İstanbul: Neden Kitap.
• KILINÇ, Erol 2008. İhtilal, İhtiras ve İdeal: 68 Kuşağı Hakkında, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• KIZIK, Mete 2008. Küresel İsyan 68, İstanbul: Günizi Yayıncılık.
• MERRIAM, Alan P. 1964. The Anthropology of Music, Northwestern University Press.
• MILLER, James 2005. Çöpteki Çiçekler, (Çev. P. Sıral-G. Ç. Güven-B. C. Şekerciler), İstanbul: Agora Kitaplığı.
• MUSTAN DÖNMEZ, Banu 2011. “Psiko-Etik Bir Fenomen Olan Katarsis’in Arabesk Özelindeki Görünümü”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi: 2011/8, 228-249.
• O'HARA, Craig 2003. Punk Felsefesi: Gürültünün Ötesinde, Çev. A. Spangler, İstanbul: Çitlembik Yayınları.
• OK, Akın 1994. 68 Çığlıkları: Anadolu Rock-Anadolu Protest-Anadolu Pop, İstanbul: Broy Yayınları.
• ÖZ, Baki 2003. Osmanlı’da Alevi Ayaklanmaları, İstanbul: Can Yayınları.
• RIVERA, Guillermo Rodriguez 2013. Biz Kübalılar: Küba’da Şiir, Müzik, Edebiyat, Tarih, Kültür, İnsan ve Direniş, Çev. Ü. Şensoy, İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• SAY, Ahmet 2002. Müzik Sözlüğü, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• SAY, Ahmet 2005. Müzik Ansiklopedisi, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• SOLMAZ, Metin 1996. Türkiye'de Pop Müzik: Dünü ve Bugünüyle Bir İnfilak Masalı, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• SÖZER, Vural 2005. Müzik/Ansiklopedik Sözlük, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• STOKES, Martin 2009. Türkiye'de Arabesk Olayı, Çev. H. Eryılmaz, İstanbul: İletişim Yayınları.
• TİRELİ, Münir 2007. Türkiye'de Grup Müziği: 1980'ler, İstanbul: Arka Plan Müzik Yayınları.
• TOPUZ, Hıfzı 2008. Paris 68 Bir Devrim Denemesi, İstanbul: Agora Yayınları.
• TÜRKÖNE, Mümtazer 2008. Darbe Peşinde Koşan Bir Nesil: 68 Kuşağı, İstanbul: Nesil Yayınları.
• WOODALL, James 2000. John Lennon-Yoko Ono: Aşklar ve Çiftler, Ed. B. Siber, O. Yeter, Çev. A. Işığan, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• YURGA, Cemal 2002. 20. Yüzyılda Türkiye'de Popüler Müzikler, Ankara: Pegem Yayıncılık.