BAĞLAMA ÖĞRETİMİ/ÖĞRENİMİNDE PARMAK BASKILARINI GÖSTERMEYE YÖNELİK BİR İŞARETLENDİRME YÖNTEMİ ÖNERİSİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 33 - 62, 26.07.2021

Recep Yeşilyurt , Sinan Haşhaş , Ünal İmik

https://doi.org/10.22252/ijca.870087

Cited By: 1

Öz

Bağlama, ulusal ölçekte hem yayıldığı alan hem de yöreden-yöreye geliştirdiği farklı icra dinamikleriyle Türk halk çalgıları arasında ayrı bir öneme sahiptir. Geçmiş dönemlerde genellikle ustadan-çırağa veya kulaktan-kulağa aktarılarak varlığını sürdüren bağlama, günümüzde müzik eğitimi verilen kurumlarda etkin bir şekilde yer almasıyla birlikte icra dinamikleri açısından daha da gelişmektedir. Bağlamanın bilimsel platforma taşınmasıyla birlikte, hem icra dinamikleri hem de terminolojisine yönelik birçok bilimsel çalışma yapılmış ve sonuç olarak birbirinden birçok açıdan farklılıklar gösteren eğitim/öğretim materyalleri ortaya çıkmıştır. Bu araştırmanın ilk aşamasında; bağlama öğretiminde kullanılan pozisyonlardaki (parmak baskıları) işaretlendirme yöntemlerinin belirlenmesi, ikinci aşamasında ise konuya yönelik yeni bir işaretlendirme yöntemi önerisi sunmak amaçlanmıştır. Araştırma doğrultusunda bağlama öğretimine yönelik hazırlanmış -ulaşılabilen- on adet metot incelenmiş ve bu metotlardaki pozisyonlandırma yöntemlerinin ne şekilde olduğu belirlenerek çeşitli açılardan yorumlanmıştır. İncelenen metotlardaki pozisyonlandırma yöntemlerinin birbirlerinden farklılıklar gösterdiği, ulusal ölçekte tam anlamıyla standart bir model oluşturulamadığı ve bu durumun bağlama öğretiminde çeşitli aksaklıklar ortaya çıkardığı sonuçlarına ulaşılmış ardından konuya yönelik yenilikçi bir işaretlendirme yöntemi önerisi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bağlama, Bağlama Metotları, Bağlama Öğretimi, Parmak Posizyonları

PROPOSAL FOR A MARKING METHOD TO SHOW FINGER POSITIONS IN “BAĞLAMA” TEACHING AND LEARNING

Öz

Bağlama has a distinct importance between Turkish folk instruments both in the area in which it is spread and with the different performance dynamics it develops from region to region. Bağlama, which in the past periods usually existed by transferring from master to apprentice or from ear to ear, is developing further in terms of performance dynamics with its effective participation in institutions where music education is given today. With the transfer of the instrument to the scientific platform, many scientific studies have been conducted on both the performance dynamics and terminology, and as a result, educational/training materials have emerged that differ from each other in many ways. In the first phase of this research, it is aimed to determine the marking methods in the positions used in the teaching of this instrument, and in the second phase, to propose a new marking method for the subject. In the study, ten methods prepared for binding teaching were examined and interpreted from various angles by determining how the positioning methods in these methods are. It was concluded that the signs in the methods studied differ from each other, that a fully standard model could not be created on a national scale, and that this caused various failures in the teaching of this instrument, and an innovative marking method proposal was presented for the subject.

Anahtar Kelimeler

Bağlama, Bağlama Methods, Bağlama Teaching, Finger Positions

Kaynakça

• AÇIN, Cafer (1994). Enstruman Bilimi (organoloji). İstanbul: Yenidoğan Basımevi Ltd. Şti.
• AKÇALI, Cemali (2016), Bağlama Metotlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Online Journal of Music Sciences, 1 (1) s.59-96
• AKMAZ, Hakan (2009), Modern Bağlama Metodu, Yelin Müzik, İzmir.
• AKSÜT, Sadun; 1. Müzik Kongresi, Türk Musikisi Çalgı Eğitiminde Metod İhtiyacı, Kültür Bakanlığı, ANKARA, 1998.
• ATAMAN, Sadi. Y. (1970). Bağlamacılık ve Bağlama Geleneği, Musiki Mecmuası Aylık Müzikoloji Dergisi, No 10. İstanbul: Yörük Matbaası.
• ATALAY, M. Aydın, ALİM, Yaşar Kemal (2004), “Bağlama Metodu”, Aktüel Basım Yayın, İstanbul.
• BAŞBUĞ, Çağrı (2020), Bağlama Metotlarında/Kitaplarında Görülen Farklı Terim Ve Simgelerin Bağlama Eğitiminde Kullanılma Durumları (Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• BÖREKÇİ, Alper (2016), Bağlamada Yöresel İcra Teknikleri Eğitimine Yönelik Etüt, Egzersiz ve Ön Alıştırmalar” (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• BULGAN, Murat (2001). Bağlamanın Tarihi Gelişimi. (Bitirme Çalışması), İstanbul: İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Temel Bilimler THM Anasanat Dalı.
• ÇİÇEKOĞLU, Ümit (2006), Kısa Sap Bağlama (Çöğür) Metodu, Deniz Matbaacılık, İzmir.
• DAŞ, Ozan (2018), “Müzik Kurslarında Verilen Bağlama Eğitimi Durumunun İncelenmesi (Ankara İli Örneği)” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstütüsü. Ankara.
• DALAK, Hüseyin Cem (2018), Savaş Ekici’nin ‘Bağlama Eğitimi Yöntem Ve Teknikleri’ Metodunun Hedef ve Hedef Davranışlar Yönünden İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• DEMİR, Bilal (2008), Bağlama Düzeninde İcra Edilen Ezgilerde Değişik Çalma Tekniklerinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• DEMİRSİPAHİ, Cemil (1975). Türk Halk Oyunları. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları:148.
• DURUL, Kenan (2007), Bağlama Metodu, Bemol Müzik Yayınları, İstanbul.
• GÖKTAŞ, Uğur (2016), Toplu Bağlama İcralarının Estetik Uyum ve İcra Birlikteliği Açısından Değerlendirilmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Bilimleri Anasanat Dalı.
• GÖKTAŞ, Uğur (2020), Bağlama Çalgısında Nota-İcra Farklılıklarına Sebep Olan Etkenler, İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Cilt-6, Sayı-1.
• GÜLER, Emirhan (2017), Uzun Sap Bağlama ve Tanburun Organolojik ve İcra Özellikleri Açısından Karşılaştırılması, (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Bilimleri Anasanat Dalı.
• GÜNEŞ, İbrahim (2017), 2000-2015 Yılları Arasında Yayınlanmış Bağlama Metotlarının Lisans Düzeyinde Bağlama Öğretimine Uygunluğunun İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• EKİCİ, Savaş (2012), Bağlama Eğitimi Yöntem ve Teknikleri, Yurtrenkleri Yayınevi, Ankara.
• EKİCİ, Savaş (2006), Bağlama Eğitimi Yöntem ve Teknikleri, Denizyıldızı Matbaacılık Ankara.
• ELMALI, Doğan (2017), Kara Düzen Bağlama Metodu, Beste Yayınları, Ankara.
• GEREKTEN, Sami Emrah (2020), Bağlamada/Sazda Misket Düzeni İçin Egzersiz Ve Etütlere Dayalı Öğretim Modeli Önerisi Ve Öğrenci Başarısına Etkisi (Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• HAŞHAŞ, Sinan (2013), Bağlama Eğitiminde Bağlama Tutuş Mızrap (Tezene) Tutuş-Vuruş Yönlerinin Yeri ve Önemi Üzerine Bir İnceleme, (Yüksek Lisans Tezi) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Bilimleri Anasanat Dalı.
• HAŞHAŞ, Sinan (2017), Uzun Sap Bağlama Metodu (Bozuk Düzeni), Gece Kitaplığı, Ankara.
• HAŞHAŞ, Sinan, İMİK, Ünal (2015), Bağlama Öğretiminde Tezene Tutuş/Vuruş Yönlerinin Yeri ve Önemi, İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Cilt-1, Sayı-2.
• HAŞHAŞ, Sinan, YEŞİLYURT Recep (2019), Bağlama İcrasına Özgü Çeşitli Nüansların Adlandırılması ve Nota Üzerinde Gösterilmesine Yönelik Öneriler, 4. Uluslararası GAP Sosyal Bilimler Kongresi, İksad, Şanlıurfa.
• IŞILDAR, Zafer (2004), Bağlama Metotlarının Çalgı Eğitimi Bakımından Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• İKİZ, Fuat (2010), İstanbul’da Yaygın Eğitimde Görülen Bağlama Öğretim Problemleri” (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• KARAHAN, Can (2010), Bağlama Öğretiminde Yeni Bir Yöntem, Okutman Yayıncılık, Ankara.
• KURUBAŞ, Burak (2015), Mesleki Müzik Eğitimi Verilen Kurumlarda Yöresel Bağlama Tavırlarının Öğretimine Yönelik Değerlendirmeler, (Yüksek Lisans Tezi) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Bilimleri Anasanat Dalı.
• PARLAK, Erol (2000). Türkiye’de El İle (Şelpe) Bağlama Çalma Geleneği ve Çalış Teknikleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• SAĞ, Arif, ERZİNCAN, Erdal (2013) “Bağlama Metodu (Bağlama Düzeni)” Pan Yayıncılık. İstanbul.
• SAÇAN, Mehmet (2000) “Bağlama Öğrenim ve Eğitim Metodu (Uzun Saplı)”, Bornova Can Ofset Ltd. Şti., İzmir.
• ŞUNGUR, İbrahim Şamil (2019), Bağlama/Saz İçin Yazılmış Eğitim-Öğretim Materyallerinde Nüans Ve Dinamik İşaretlerinin Kullanımı Üzerine Bir İçerik Analizi (Yüksek Lisans Tezi) Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• TERZİOĞLU, Ahmet Mutlu (2020), Bağlama Öğretiminde Kullanılan Metotların Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi Ve Bir Çerçeve Program Önerisi (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• YENER, Sabri (1987), “Bağlama Öğrenim Metodu 1” Kuzey Gazetecilik Matbaacılık ve Ambalaj Sanayii A.Ş., Trabzon