THE SUITABILITY OF TANBURI İSAK'S TAHİR PEŞREV WITH THE TAHİR MAQAM IN AREL THEORY

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 115 - 120, 05.01.2024

Emre Akgün , Mehmet Zeki Giray

https://doi.org/10.22252/ijca.1385100

Öz

Tanburi İsak, one of the most important composers and performers of the eighteenth century, represents the classical tanbur style, as well as the works he composed and the works he composed, especially III. He made a great contribution to classical music with the students he trained to become Selim. Examining the works of the composer, who is one of the important links in the meşk chain, is of great importance in understanding the change of makams throughout the historical process. In this context, the aim of the research is to analyze Tahir Peşrev, whose composition belongs to Tanburi İsak, in mode, thus to see the composer's theoretical approach towards the Tahir maqam and to reveal the theoretical similarities and differences with the Tahir maqam in Arel theory. Qualitative research method was used in the study, and the data obtained was analyzed by content analysis and document review method. The research is limited to a work by Tanburi İsak in Tahir maqam. At the end of the study, it was stated by Saadeddin Arel that the Hicaz quadruplets and quintets are frequently heard in the Neva, which is not included in the Tahir maqam series, and this situation is named "Baba Tahir" with the transitions made by the Tahir maqam to the Bayati maqam, and as the maqam is descending, it follows in the high regions, as well as descending to the Hüseyni Aşiran pitch. It was determined that it was done.

Anahtar Kelimeler

Tanburi İsak, Maqam, Tahir Maqam, Makam Analysis, Composer

TANBURİ İSAK’IN TAHİR PEŞREVİNİN AREL NAZARİYATINDAKİ TAHİR MAKAMINA UYGUNLUĞU

Öz

On sekizinci yüzyılın en önemli bestekâr ve icracılarından olan Tanburi İsak klşâsik tanbur üslubunu temsil etmesinin yanı sıra bestelemiş olduğu eserler ve başta III. Selim olmak üzere yetiştirdiği öğrencileriyle klâsik mûsikîye büyük katkıda bulunmuştur. Meşk zincirinin de önemli halkalarından olan bestekârın eserlerinin incelenmesi makamların tarihi süreç içerisindeki değişiminin anlaşılmasında büyük öneme sahiptir. Bu bağlamda araştırmanın amacı bestesi Tanburi İsak’a ait olan Tahir Peşrev’in makamsal olarak analizini yapmak, bu sayede bestekârın Tahir makamına yönelik kuramsal yaklaşımını görmek ayrıca Arel nazariyatındaki Tahir makamı ile kuramsal benzerlik ve farklılıkları ortaya çıkarmaktır. Çalışmada Nitel araştırma metodu kullanılmış, ulaşılan veriler içerik analizi ve doküman incelemesi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma Tanburi İsak’ın Tahir makamındaki bir peşrevi ile sınırlandırılmıştır. Çalışmanın sonunda Saadeddin Arel’in belirtmiş olduğu Tahir makamı dizisinde yer almayan Neva’da Hicaz dörtlü ve beşlisinin çok sıkça duyurulduğu bu durumun Tahir makamının Bayati makamına yaptığı geçkilerle “Baba Tahir” isimlendirildiği, makam inici olması itibarıyla tiz bölgelerde seyretmesinin yanında Hüseyni Aşiran perdesine kadar iniş yapıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tanburi İsak, Makam, Tahir Makamı, Makam Analizi, Bestekâr

Kaynakça

• Ak, A. Ş. (2003). Türk Musikîsi Tarihi (1. Baskı b.). Ankara: Akçağ Yayınları. Akdoğu, O. (1996). Türk Müziği'nde Türler ve Biçimler. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2017). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (25 b.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Karadeniz, E. (2013). Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları (1. baskı b.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Körükçü, Ç. (1998). Türk Sanat Müziği İstanbul: Khalkedon Yayınları.