Öz
Sanayileşme ve Dünya
nüfusundaki hızlı artışın sebep olduğu problemlerin başında çevre ve özellikle
hava kirliliği gelmektedir. Öyle ki hava kirliliği her yıl dünya çapında
milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine sebep olmaktadır. Hava kirliliği
bileşenleri biyobozunur özelliğe sahip olmayan ağır metaller, düşük miktarlarda
insan, hayvan ve bitki ihtiyaçları için gerekli olsalar da fazla miktarlarda
bulunduklarında toksik etki oluşturabilmektedir. Bazı ağır metaller düşük
konsantrasyonlarda bile toksik etkiye sahiptir. Özellikle ağır metallerin
atmosferde birikiminin artması insan sağlığı açısından ciddi sorun teşkil
etmektedir. Bundan dolayı ağır metal konsantrasyonlarının değişiminin takip
edilmesi büyük önem taşımaktadır. Ağır metal kirliğinin atmosferdeki
kontrasyonlarının belirlenmesinde en önemli belirteç olarak biyoindikatörlerden
yararlanılmaktadır. Bu çalışmada da ağır metal kontrasyonlarının
belirlenmesinde biyomonitör olarak Dişbudak
(Fraxinus excelsior L.) organellerinin kullanılabilirliği
araştırılmıştır. Dişbudak ağacının trafiğin yoğun olduğu, az yoğun olduğu ve
olmadığı alanlarda yetişen bireylerinden alınan yaprak, tohum ve dal örnekleri
üzerinde çalışma yapılarak ve Ba, Al, B, Ca, Fe, K, Mg ve Mn
konsantrasyonlarının değişimleri belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre
yaprak ve tohumda çalışmaya konu elementlerin konsantrasyonlarının genel olarak
trafik yoğunluğuna bağlı olarak arttığı belirlenmiştir.