PATRICK SÜSKİND’İN “AMNESİE İN LİTTERİS” ADLI METNİNİN POSTMODERN YAZIN BAĞLAMINDA ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 4, 226 - 243, 15.10.2019

Funda Kızıler Emer

Öz

Bu
makalede 20. yüzyıl postmodern Alman yazınının önde gelen temsilcilerinden
Patrick Süskind’in Drei Geschichten und
eine Betrachtung adlı öykü kitabında “…Ve Bir İnceleme” üst başlığı altında
yer alan “Amnesie in litteris” (“Yazınsal Bellek Kaybı”) adlı metni postmodern
yazın bağlamında analiz edilecektir. Bu makalenin amacı; Patrick Süskind’in bu
metninin postmodern yazınla bağlantılarını açığa çıkarmaktır. Bu amaç
doğrultusunda makalede öncelikli olarak metnin türü ve öykü kitabındaki
işleviyle rolü sorgulanacaktır. Bu çalışmada, incelenen metnin çoğul okumalara
açık yapısını göz önüne alarak metin, yazar ve okur odaklı eleştiri gibi farklı
yöntemlerini dengeli biçimde birbirine harmanlayan eklektik bir yöntemden
yararlanılacaktır.Çalışma kapsamında; postmodern bir yazın evreninde yazar,
metin, okur, okuma edimi, yazınsal üretim, gerçek, kurmaca vb. yazınbilimsel
kavramlara değinilecek ve bunların incelenen bu metinde nasıl anlamlandırıldığı
saptanacak ve özellikle ironi, metakurmaca ve metinlerarasılık gibi postmodern
anlatı tekniklerinin Süskind tarafından metinde nasıl alımlanıp kullanıldığı
ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Patrick Süskind, Amnesie in litteris, postmodern, ironi, metakurmaca, metinlerarasılık

Kaynakça

• Süskind, P. (1984). Der Kontrabaß. Diogenes Verlag, Zürich.
• Süskind, P. (1985). Das Parfum. Die Geschichte eines Mörders. Diogenes Verlag, Zürich.
• Süskind, P. (1986): “Amnesie in litteris”, L’ 80. Zeitschrift für die Literatur und Politik 37.
• Süskind, P. (1987). Die Taube. Diogenes Verlag, Zürich.
• Süskind, P. (1987). Koku. (Çev. T. Turan), Can Yay., İstanbul.
• Süskind, P. (1991). Die Geschichte von Herrn Sommer. Diogenes Verlag, Zürich.
• Süskind, P. (1995). “Amnesie litteris”, Drei Geschichten und eine Betrachtung. Diogenes Verlag, Zürich, s. 109-129.
• Süskind, P. (1998). “…Ve Bir Görüş. Amnesie in litteris”, Üç Buçuk Öykü. (Çev. İ. Özdemir), Can Yay., İstanbul, s. 77-88.
• Aktulum, K. (2014). Metinlerarası İlişkiler. Kanguru Yayınevi, İstanbul.
• Appignanesi, R. ve Garratt, C. (1998). Postmodernizm Yeni Başlayanlar İçin. (Çev. D. Şahiner), Milliyet Yay., İstanbul.
• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan Romana. (Çev. C. Soydemir), Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Barthes, R. (1977). “The Death of the Author” ve “Writers, Intellectuals, Teachers”, Image-Music-Text, New York: Hill and Wang. (İçinde: Rosenau, P. M. (1998). Post-Modernizm ve Toplum Bilimleri. (Çev. T. Birkan), Ark Yay., İstanbul, s. 62).
• Baudrillard, J. (1988). “Simulacra and Simulations”, Selected Writings, (ed.) M. Poster, Cambridge: Polity Press, s. 166-182. (İçinde: Kumar, K. (1999). Sanayi Sonrası Toplumdan Postmodern Topluma. (Çev. M. Küçük). Dost Yay., Ankara, s. 150).
• Baudrillard, J. (2002). “İlüzyon, Yitirilen İlüzyon ve Estetik”, çev. O. Adanır, Doğu Batı Dergisi, Sayı 19, Mayıs-Haziran-Temmuz, s. 9-25.
• Bauman, Z. (1987). Legislators and Interpreters: Modernity, Postmodernity and Intellectuals, Cornell Uni. Press, Ithaca, N. Y. (İçinde: Rosenau, P. M. (1998). Post-Modernizm ve Toplum Bilimleri. (Çev. T. Birkan), Ark Yay., İstanbul, s. 58).
• Calvino, İ. (2000). Amerika Dersleri. (Çev. K. Atakay), Can Yay., İstanbul.
• Degler, F. (2003). Aisthetische Reduktionen: Analysen zu Patrick Süskinds 'Der Kontrabaß', 'Das Parfum’ und ‘Rossini’. Walter de Gruyter, Berlin-New York.
• Derrida, J. (1973). Speech and Phenomena, Evanston: Northwestern Uni. Press, s. 58 (İçinde: Best, S. ve Kellner, D. (1998). Postmodern Teori. (Çev. M. Küçük), Ayrıntı Yay., İstanbul, s. 37).
• Derrida, J. (1976). Of Grammatology, İng. çev. Gavatri Spivak, John Hopkins University Press, Baltimore, s. 158. (İçinde: Rosenau, Pauline M. (1998). Post-Modernizm ve Toplum Bilimleri. (Çev. T. Birkan), Ark Yay., İstanbul, s. 70).
• Doltaş, D. (1999). Postmodernizm, Tartışmalar ve Uygulamalar. Telos Yay., İstanbul. Dostoyevski, F. M. (1996). Ecinniler-2. (Çev. R. Pınar), Öteki Yay., Ankara.
• Ecevit, Y. (2006). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İletişim Yay., İstanbul.
• Eco, U. (1999). Gülün Adı Üstüne Umberto Eco’nun Açıklaması. (Çev. Ş. Karadeniz), Can Yay., İstanbul, s. 565-601.
• Eco, U. (1996). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. (Çev. K. Atakay), Can Yay., İstanbul.
• Eco, U. (2001). Açık Yapıt, çev. P. Savaş. Can Yay., İstanbul.Eagleton, T. (2014). Edebiyat Kuramı, çev. E. Tarım. Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Erhat, Azra (1972). Mitoloji Sözlüğü. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Federman, R. (1992). Surfiction: Der Weg der Literatur. Hamburger Poetik-Lektionen: Frankfurt am Main, s. 96. (İçinde: Hofmann, F. (1994). Postmodernes Erzählen ?-Postmodernes Erzählen!, Hofmann Verlag, Rüsselsheim, s. 45).
• Fiedler, L.A. (1994). “Überquert die Grenze. Schliesst den Graben! Über die Postmoderne”, Roman oder Leben, (Hg.) Uwe Wittstock, (Nr. 1516), Reclam Ver., Leipzig, s. 14-39.
• Franke, E. (1992). "Patrick Süskind”, Kritisches Lexikon zur Gegenwartsliteratur, 42. NLG, s. 1-8.
• Freud, S. (1920-1924). “Das Ich und Das Es”, Gesammelte Werke, Bd. 13, (Hg.) A. Freud, E. Bibring, W. Hoffer, E. Kris, O. Isakower. S. Fischer Verlag, Frankfurt am Main, s. 236-289.
• Fricke, H. (2000). Gesetz und Freiheit: Eine Philosophie der Kunst. C.H.Beck, München.
• Frye, N. (2015). Eleştirinin Anatomisi. (Çev. H. Koçak), Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Hassan, Ihab (1994). “Postmoderne heute”, Wege aus der Moderne. Schlüsseltexte der Postmoderne -Diskussion, (Hg.) Wolfgang Welsch. Akademie Ver., Berlin, s. 47-56.
• Hitler, A. (1943). Mein Kampf. Eher Verlag, München.
• Hofmann, F. (1994). Postmodernes Erzählen ?-Postmodernes Erzählen!, Hofmann Verlag, Rüsselsheim.
• Huyssen, A. (1999). Alacakaranlık Anıları. (Çev. K. Atakay), Metis Yay., İstanbul.
• Kızıler, F. (2006a). Moderniteden Postmoderniteye Kavramsal Bir Yolculuk. Patrick Süskind’in Parfüm Adlı Romanında Postmodernist Açılımlar. Salkımsöğüt Yayınevi, Erzurum.
• Kızıler, F. (2006b). "Süskind'in Postmodern Anlatı Evreninde Bir Paradigma Olarak Kültleşen ve Sinemaya Uyarlanan Metni: Das Parfum", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (1): 33-45.
• Kızıler, F. (2007). “Postmodernist İroni”, Hece Dergisi, Sayı:124: 125-134.
• Kristeva, J. (1969). Sémiotiké. Recherches pour une Sémananalyse, Paris-Seuil. (İçinde: Aktulum, K. (2014). Metinlerarası İlişkiler. Kanguru Yay., İstanbul, s. 35).
• Leppmann, W. (2005). Rilke. Sein Leben, Seine Welt, Sein Werk. VMA Ver.: Wiesbaden.
• Lucy, N. (2003). Postmodern Edebiyat Kuramı, çev. A. Aksoy. Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Luhan, M. Mc (1994). Die magischen Kanäle. Verlag der Kunst, Dresden-Basel.
• Lyotard, J.F. (1984). Condition: A Report on Konowledge, trans. Geoff Bennington a. Brian Massumi. Manchester University Press, Manchester.
• Lyotard J.F. (1986-1987). ”Rules and Paradoxes or Svelte Appendix”, Cultural Critique, 5., s. 209. (İçinde: Featherstone, M. (1996). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. (Çev. M. Küçük), Ayrıntı Yay., İstanbul, s. 22).
• Lyotard, J.F. (1998). “Postmoderne Dönüş”, Modernizmin Serüveni, (Yay. Haz.) Enis Batur. YKY, İstanbul, s. 20-21.
• Mann, G. (1987). Wallenstein: Sein Leben erzählt von Golo Mann, Fischer Verlag. Frankfurt a.
• M.Matzkowski, B. (1998). Patrick Süskind. Das Parfum, (Band. 386), C. Bange Ver., Hollfeld.
• Megill, A. (1998). Aşırılığın Peygamberleri . (Çev. T. Birkan), Bilim ve Sanat Yay., Ankara.
• Nietzsche, F. (1966). Nachlaß, Werke in drei Bänden, (Hg.) Karl Schlechta, Bd. 3. Europäischer Buchklub, München, s. 415-917.
• Parla, J. (2000). Don Kişot’tan Bugüne Roman. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Pfister, A. (2005). Der Autor in der Postmoderne. Mit einer Fallstudie zu Patrick Süskind, (Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde). Die Philosophische Fakultät der Universität Freiburg, Freiburg.
• Pfister, M. (1985). “Von Bachtins “Dialogizität” zu Kristevas “Intertextualität”, Intertextualität. Formen, Funktionen, anglistische Fallstudien, (Hg.) Ulrich Broich, Manfred Pfister,
• Max Niemeyer Ver., Tübingen, s. 1-30.
• Raab A. u. Oswald Dr. E. (2002). Patrick Süskind. Das Parfum, (Band 323). Mentor Verlag, München.
• Rilke, R. M. (1978). “Archaischer Torso Apollos”, Werke in drei Bänden, Bd. 1, (Hg.) Horst Nalewski, Insel Verlag, Leipzig, s. 467.
• Rilke, R. M. (2002). “Apollon’a Ait Arkaik Torso”, Cumhuriyet Kitap Eki. (Çev. A.O.Öztürk), 31.01.2002, s. 19.
• Rosenau, P. M. (1998). Post-Modernizm ve Toplum Bilimleri. (Çev. T. Birkan), Ark Yay., İstanbul.
• Stuart, S. (2006). “İroni”, Postmodern Düşüncenin Eleştirel Sözlüğü. (Çev. M. Erkan, A. Utku), E- Babil, Ankara, s. 299.
• Wassmann, E. (2009). Die Novelle als Gegenwartsliteratur: Intertextualität, Intermedialität und Selbstreferentialität bei Martin Walser, Friedrich Dürrenmatt, Patrick Süskind und Günter Grass, Mannheimer Studien Zur Literatur und Kulturwissenschaft (Bd. 46). Röhrig Universitätsverlag, St. Ingberg.
• Welsch, W. (2002). Unsere Postmoderne Moderne. Akademie Verlag, Berlin.
• Yalçın, C. (2016). Kuantum. Tanrı’nın Nefesi mi? Aklın Sesi mi? Neyin Nesi?, Akılçelen Kitaplar, Ankara.
• Das Moderne Hand-Lexikon. Wissen von A-Z (1978). Knaur Ver., Stuttgart. Hamburg. München.
• Duden. Redewendungen und sprichwörtliche Redensarten (1992). Bd. 11. Duden Ver., Mannheim-Leipzig-Wien-Zürich.
• https://www.duden.de/suchen/dudenonline/amnesie (Erişim Tarihi: 22.08.2019, 12: 03: 53).
• https://www.duden.de/rechtschreibung/post_(Erişim Tarihi: 24.08.2019, 01: 16: 35).
• https://www.duden.de/rechtschreibung/modern-neu-modisch_(Erişim Tarihi: 28.08.2019, 12: 45: 33).
• https://www.duden.de/suchen/dudenonline/Kuhaugen (Erişim Tarihi: 26.08.2019, 22:07:02).
• https://www.duden.de/suchen/dudenonline/Schnauzbart (Erişim Tarihi: 23.08.2019, 00: 10: 55).
• https://de.langenscheidt.com/latein-deutsch/littera (Erişim Tarihi: 20.08.2019, 19: 10: 11).Wedgwood, Cicely Veronica 1910-1997,
• https://www.thebritishacademy.ac.uk/publications/wedgwood-cicely-veronica-1910-1997 (Erişim Tarihi: 24.07.2019, 20: 43: 37).