A Case Study on the Reflection Of Moral Panic In Music: “I am the Mirror of the Universe”

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 326 - 343, 15.10.2024

Göktürk Erdoğan

https://doi.org/10.59445/ijephss.1500657

Öz

Moral panic, which was first theorized by S. Cohen in 1972 and has been the subject of many sociological studies, is one of the most effective tools used by traditional and social media tools. Moral panic is based on the tendency to create morality-based fear, such as panicking certain segments of society, creating evil, manipulating society and forming public opinion. In this study, the concept of moral panic will be analyzed through music, and the debates on social media about the stage performance of Mustafa Ceceli's folk song/saying titled ‘I am the Mirror of the Universe’ at the Golden Butterfly Awards Ceremony in 2015. The case study discussed in the study has been evaluated through the five basic approaches developed by Goode & Ben-Yehuda (1994) on moral panic. This qualitative research article is based on a netnographic research design, also called digital fieldwork. In this context, it includes document review, written literature review and descriptive analysis of open access data. At the end of the study, it has been observed that the performance of the saying is equated with “mocking religious values” by the community, and that the listeners are (almost) in an “effort to build a special sacred space” for the performance of the saying.

Anahtar Kelimeler

Moral panic, popular culture, saying, folk music, Alevism

Etik Beyan

It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.

Destekleyen Kurum

This research received no specific grant from any funding agency in the public, commercial, or not-for-profit sectors.

Ahlâki Paniğin Müzikteki Yansıması Üzerine Bir Örnek Olay İncelemesi: “Kâinatın Aynasıyım”

Öz

İlk kez S. Cohen tarafından 1972 yılında kuramsal temelleri atılmış ve günümüzde sosyolojik bağlamda pek çok araştırmaya konu olan ahlâki panik, geleneksel ve sosyal medya araçlarının kullandığı etkin araçların başında gelmektedir. Ahlaki paniğin temelinde; toplumun belirli kesimlerini paniğe sürüklemek, şeytan yaratmak, toplumu yönlendirmek ve kamuoyu oluşturmak gibi ahlâk temelli korku yaratma eğilimi yatmaktadır. Bu çalışmada ahlâki panik kavramı müzik üzerinden ele alınarak, 2015 yılında Altın Kelebek Ödül Töreninde Mustafa Ceceli’nin ‘Kainatın Aynasıyım’ adlı türkünün/deyişin sahne performansına yönelik sosyal medyada başlayan tartışmalar incelenecektir. Konunun izler kitle tarafından Alevilikle ilgili olarak hangi anlamlarla ne tür bir ahlâki panik ürettiği üzerinde durulacaktır. Çalışmada ele alınan örnek olay, Goode & Ben-Yehuda’nın (1994) ahlâki panik üzerine geliştirdiği beş temel yaklaşım üzerinden değerlendirilecektir. Nitel araştırma kapsamında çalışılan bu makale; dijital saha çalışması olarak da adlandırılan netnografik bir araştırma desenine dayanmaktadır. Bu kapsamda dokuman incelemesi, yazılı literatür taraması ve açık erişim kaynaklı verilerin derlenerek betimsel açıdan incelenmesini içermektedir. Çalışmanın sonunda; söz konusu deyişin seslendirilme biçimi açısından, topluluk tarafından “dini değerlerle alay etmekle” eş değer tutulduğu, dinleyicilerin deyişin icrasına yönelik (adeta) “özel bir alan inşa etme çabası” içinde olunduğunu ve tartışmaların içeriğinin müzik üzerinden belirli kişi veya kişileri “ötekileştirme”ye müsait bir alana dönüştürülmeye çalışıldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ahlâki panik, popüler kültür, deyiş, halk müziği, Alevilik

Etik Beyan

Çalışma, internet üzerinden açık erişim kaynakları ile yürütülmüş olup, isim/soy isim zikredilmeden kodlanmış olduğundan etik açıdan herhangi bir sorun teşkil etmediği düşünülmektedir. Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Çalışma, kamusal, özel, ticari nitelikte ya da kâr amacı gütmeyen herhangi bir kurumdan destek alınmadan hazırlanmıştır.

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2014), Kültür endüstrisi, kültür yönetimi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akkuş, M., ve Aksoy Sugiyama, C. (2020). Popülerleşen alevi deyişlerinde anlamı yakalama ve doğasına dokunma tartışmaları. Antropoloji, (39)87-97. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.712986
• Arslan, Y. (2017), “Türkistan’dan Tunceli’ye Kurban İnancı”, Milli Folklor Dergisi, 29(115), s, 51-62.
• Cohen, S. (2004). Folk devils and moral panics, Routledge.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri, (3. Baskı), (çeviri editörleri; Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Deflem, M. (2020), “Populer culture and social control: the moral panik on music labeling” American Journal Of Criminal Justice, (45)2-24. Doi:10.1007/s12103-01909495-3
• Dönmez, M. B., (2015), Alevi müzik uyanışı, Anakara: Gece Kitaplığı.
• Erdoğan, G., Kara H. ve Mengüş E., (2019), Tunceli aleviliğinde inanç-müzik ilişkisi üzerine bir alan araştırması, Turkish, Studies Social Science Dergisi, 14(3), 2019, p. 501-525 DOI: 10.29228/TurkishStudies.22736 ISSN: 2667-5617
• Flores-Yeffal, N. Y., Vidales, G. & Martinez, G. (2019). WakeUpAmerica,#IllegalsAreCriminals: The role of the cyber public sphere in the perpetuation of the Latino cyber-moral panic in the US. Information, Communication & Society, 22(3), 402-419.
• Goode, E. & Ben-Yehuda, N. (1994). Moral panics: the social construction of deviance. Blackwell.
• Göktürk, I. (2023). Kültürel alanın bir formu olarak ahlaki panik. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(75), 355-372. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1198893
• Hunt, A. (1997). 'Moral panic'and moral language in the media. British Journal of Sociology, 629-648.
• Kohlberg, L. (1981). The philosophy of moral development: moral stages and the ıdea of justice. San Francisco: Harper & Row
• Melikoff, İ. (2012), Uyur idik uyardılar, İstanbul: Domes Yayınları.
• Sayer, A. (2011). Why things matter to people: social science, values and ethical life. Cambridge, UK: Cambridge Univ. Press
• Snyder, I., Jevons, C., Henderson, M., Gabbott, M. & Beale, D. (2011). More than chatting online: children, marketing and the use of digital media. English in Australia, 46(3), 32-40.
• Stets JE, Carter MJ. (2012). A theory of the self for the sociology of morality. Am. Sociol. Rev. 77(1):120–40 Şahin, İ. (2013), Online alevi topluluklar: ritüel desenli bir gruptan mit desenli bir ı̇nanç topluluğuna, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Şeker, M. & Tiryaki, S., (2016). Sigara ile ilgili kamu spotlarında moral panik etkisi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (33), 223-241.
• Turiel, E. (2002). The culture of morality: social development, context, and conflict. New York: Cambridge Univ. Press.
• Yağmur, C. & Akdağ, M. (2022). Medyada ahlaki panik üretilmesi: suriyelilerle ilgili yayınlanan haberler üzerine bir inceleme. İletişim Ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 2(2), 209-223. https://doi.org/10.29228/itamder.8
• Yıldırım, R. (2018), Geleneksel Alevilik: inanç, ibadet, kurumlar, toplumsal yapı, kolektif bellek İstanbul: İletişim Yayınları.
• İnternet Kaynakları https://www.turkudostlari.net/soz.asp?turku=643 [06.05.2024 tarihinde erişildi].
• https://www.youtube.com/watch?v=vqMvMBH6KUY [Erişim tarihi: 01.04.2024]
• https://www.sozcu.com.tr/mustafa-ceceli-alevileri-kizdirdi-wp1003266 [Erişim tarihi: 04.01.2024]
• https://haber.sol.org.tr/medya/mustafa-ceceli-alevi-deyisini-sansurledi-ortalik-karisti-138612 [Erişim tarihi: 04.01.2024]
• https://www.odatv.com/yazarlar/fethi-yilmaz/sarkici-mustafa-ceceliden-alevileri-kizdiracak-hamle-85938 [Erişim tarihi: 04.01.2024]
• https://www.haberler.com/magazin/mustafa-ceceli-alevilerden-ozur-diledi-7960928-haberi/?ref=amp_more [Erişim tarihi: 04.01.2024]
• https://www.yenisafak.com/hayat/alevilerden-mustafa-ceceliye-tepki-2355181 [Erişim tarihi: 04.01.2024]
• https://www.haberturk.com/magazin/muzik/haber/1164138-mustafa-cecelinin-yeni-albumu-alevileri-kizdirdi [Erişim tarihi: 04.01.2024].