E-Ticaret Yeniden Tanımlanıyor: Ticaretin Geleceği İçin Yeni Teknolojilerden Yararlanmak

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 54 - 79

Ahmet Kasap

Öz

Bu çalışma, e-ticaretin dijital dönüşüm sürecinde yapay zeka (AI), artırılmış gerçeklik (AR), sanal gerçeklik (VR) ve metaverse gibi yenilikçi teknolojilerin etkisini incelemektedir. AI, kişiselleştirilmiş alışveriş deneyimlerinden operasyonel verimliliğin artırılmasına kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. AI destekli algoritmalar, tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarını analiz ederek öneri sistemleri geliştirirken, chatbotlar ve sanal asistanlar müşteri hizmetlerini daha hızlı ve etkin hale getirmektedir. Ayrıca, dinamik fiyatlandırma stratejileri ile işletmelerin kârlılığını optimize etmesine katkı sağlamaktadır.
AR ve VR, e-ticaretin fiziksel mağaza deneyimine daha yakın bir hale gelmesini sağlamaktadır. AR, tüketicilere ürünleri kendi ortamlarında görselleştirme imkânı sunarak satın alma kararlarını kolaylaştırırken, VR sanal mağazalar aracılığıyla kullanıcıların interaktif bir alışveriş süreci deneyimlemesine olanak tanımaktadır. Özellikle moda, mobilya ve elektronik gibi sektörlerde bu teknolojilerin kullanımının müşteri memnuniyetini artırdığı görülmektedir. Metaverse ise, e-ticaretin sosyal ve etkileşimli yönlerini güçlendiren bir platform sunarak, kullanıcıların avatarlar aracılığıyla sanal mağazalarda alışveriş yapmasına ve markalarla doğrudan etkileşime geçmesine imkân tanımaktadır.
Bu teknolojilerin getirdiği fırsatların yanı sıra, yüksek yatırım maliyetleri, teknik altyapı gereksinimleri, veri güvenliği ve etik sorunlar gibi çeşitli zorluklar da bulunmaktadır. Çalışma, işletmelerin bu teknolojileri daha etkin ve sürdürülebilir şekilde kullanabilmesi için altyapı yatırımlarının artırılması, veri güvenliği politikalarının güçlendirilmesi ve küçük işletmelerin dijital dönüşüme adapte olabilmesi için teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

E-ticaret, Artırılmış Gerçeklik, Sanal Gerçeklik, Metaverse, Dijital Dönüşüm

E-Commerce Redefined: Harnessing Emerging Technologies for the Future of Trade

Öz

This study examines the impact of emerging technologies such as artificial intelligence (AI), augmented reality (AR), virtual reality (VR), and the metaverse on the digital transformation of e-commerce. AI has a wide range of applications, from personalized shopping experiences to enhancing operational efficiency. AI-powered algorithms analyze consumer shopping habits to develop recommendation systems, while chatbots and virtual assistants improve customer service by making it faster and more efficient. Additionally, dynamic pricing strategies contribute to optimizing business profitability.
AR and VR bring e-commerce closer to the physical store experience. AR allows consumers to visualize products in their own environment, facilitating purchasing decisions, while VR enables users to experience an interactive shopping process through virtual stores. These technologies have been particularly effective in increasing customer satisfaction in industries such as fashion, furniture, and electronics. The metaverse, on the other hand, enhances the social and interactive aspects of e-commerce by enabling users to shop in virtual stores through avatars and directly engage with brands.
Alongside these opportunities, challenges such as high investment costs, technical infrastructure requirements, data security, and ethical concerns also arise. This study emphasizes the need for increased infrastructure investments, strengthened data security policies, and the development of incentive mechanisms to support small businesses in adapting to digital transformation. These measures are essential for businesses to effectively and sustainably integrate these technologies into e-commerce.

Anahtar Kelimeler

E-commerce, Augmented Reality, Virtual Reality, Metaverse, Digital Transformation

Kaynakça

• Ataman-Yengin, D. (2023). Yeni Sanal Dünya Olarak Metaverse’te E-Ticaret. Journal of Communication Science Researches, 3(1), 16-23. https://doi.org/10.5281/zenodo.7497694
• Aydın, S., Nalbant, K. G., & Ozat, K. (2023). Dijitalleşen Dünyada Metaverse'in Sanal Marketlere Getireceği Deneyimler. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 131-147. https://doi.org/10.26677/TR1010.2023.1175
• Aytekin, P., Yakın, V., & Çelik, B. H. (2019). Artırılmış Gerçeklik Teknolojisinin Pazarlamadaki Yeri. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 10(39), 87-117. https://doi.org/10.5824/ajit-e.2019.04.004
• Bonetti, F., Warnaby, G., & Quinn, L. (2018). Augmented reality and virtual reality in physical and online retailing: A review, synthesis and research agenda. Augmented Reality and Virtual Reality, 119-132.
• Borger, I. V., & Karpova, T. A. (2020). Augmented Reality in E-Commerce. Russian Science and Education Today: Problems and Perspectives, 6(1), 1–20.
• Cömert, Ö., & Yücel, N. (2023). Müşteri duyarlılığını keşfetmek için yapay zekâ destekli analiz ile çevrimiçi ürün incelemelerinden anlamlı bilgiler elde etme. Fırat Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 35(2), 679-690. https://doi.org/10.35234/fumbd.1305932
• Demirdöğmez, M. (2021). E-Ticaret: Mevcut Durum ve Gelecek Projeksiyonları. Güncel Dijital Pazarlama Paradigmaları, 183-206.
• Desai, Y., Shah, N., Bhavathankar, P., & Katchi, K. (2021). Markerless Augmented Reality based application for E-Commerce to Visualise 3D Content. Proceedings of the Third International Conference on Inventive Research in Computing Applications (ICIRCA-2021), 756-760.https://doi.org/10.1109/ICIRCA51532.2021.9545009
• Ekinci, G., & Bilginer-Özsaatçi, F. G. (2023). Yapay zekâ ve pazarlama alanındaki yayınların bibliyometrik analizi. Sosyoekonomi, 31(56), 369-388. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2023.02.17
• Gabriel, A., Ajriya, A. D., Fahmi, C. Z. N., & Handayani, P. W. (2023). The influence of augmented reality on E-commerce: A case study on fashion and beauty products. Cogent Business & Management, 10(2), 1-20. 2208716. https://doi.org/10.1080/23311975.2023.2208716
• Güven, H., & Güven, E. T. A. (2023). Yapay Zekâ Uygulamalarının E-Ticarette Kullanımı. International Journal of Management and Administration, 7(13), 69-94.
• Hilpert, L., & Zumstein, D. (2023). Augmented Reality in Fashion E-Commerce. Proceedings of the International Conferences e-Society and Mobile Learning 2023, 194-202.
• Huang, T. L., & Liao, S. (2017). Creating e-shopping multisensory flow experience through augmented-reality interactive technology. Internet Research, 27(2), 449-475. https://doi.org/10.1108/IntR-11-2015-0321
• Jalil, A., & Yang, K. (2024). AI in financial services: Improving fraud detection and advisory. Finance and Technology Review, 6(1), 32-50. https://doi.org/10.1080/ftr.2024.0003
• Kim, S., Park, H., & Kader, M. S. (2023). How augmented reality can improve e-commerce website quality through interactivity and vividness: The moderating role of need for touch. Journal of Fashion Marketing and Management, 27(5), 760-783. https://doi.org/10.1108/JFMM-01-2022-0001
• Koparan, E., & Doğan, O. (2024). Toplum 5.0 ve E-Ticarete Yapay Zekâ Odağında Bakış: Tanımlar, İlişkiler ve Bileşenler. Yönetim ve Ekonomi, 31(2), 295-324. https://doi.org/10.18657/yonveek.1439862
• Kuruca, Y., Üstüner, M., & Şimşek, I. (2022). Dijital pazarlamada yapay zekâ kullanımı: Sohbet robotu (Chatbot). Medya ve Kültür Dergisi, 2(1), 88-113.
• Li, Q., Zhu, C., & Shi, T. (2021). Augmented reality advertising in an e-commerce model with competition. Electronic Commerce Research and Applications, 49, 101092. https://doi.org/10.1016/j.elerap.2021.101092
• Moniaga, T., & Tjhin, V. U. (2022). The use of augmented reality in e-commerce: A bibliometric study. Journal of Theoretical and Applied Information Technology, 100(13), 4814-4826.
• Ozturkcan, S. (2021). Service innovation: Using augmented reality in the IKEA Place app. Journal of Information Technology Teaching Cases, 11(1), 8-13. https://doi.org/10.1177/2043886920947110
• Özdemir, B. (2024). Nöropazarlama ve e-ticaret. Premium e-Journal of Social Sciences, 8(41), 612-617. https://doi.org/10.5281/zenodo.11117318
• Pfaff, A., & Spann, M. (2023). When reality backfires: Product evaluation context and the effectiveness of augmented reality in e-commerce. Psychology & Marketing, 40(11), 2413–2427. https://doi.org/10.1002/mar.21874
• Suzuki, H. (2024). Data security challenges in digital commerce. Cybersecurity in Business Journal, 8(1), 19-35. https://doi.org/10.1109/csb.2024.0002
• Şenbabaoğlu Danacı, E. (2023). Deneyimsel pazarlama aracı olarak sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik. İşletme Biliminin Üç Temel Alanında Yaşanan Gelişmeler: Muhasebe, Pazarlama ve Organizasyon, 197-212.
• Uhm, J.-P., Kim, S., Do, C., & Lee, H.-W. (2022). How augmented reality (AR) experience affects purchase intention in sport e-commerce: Roles of perceived diagnosticity, psychological distance, and perceived risks. Journal of Retailing and Consumer Services, 67, 103027. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2022.103027
• Venkateswaran, P. S., Arnone, G., & Balaganesh, D. (2024). Revolutionizing E-Commerce: The Shift with Augmented Reality and Virtual Reality. AVE Trends in Intelligent Technoprise Letters, 1(1), 1-12. https://avepubs.com/user/journals/article_details/ATITP/1
• Vusić, D., Topljak, A., & Frank, D. (2024). Influence of Augmented Reality on User Experience in E-commerce. 21st International Joint Conference on Computer Science and Software Engineering (JCSSE), 424-431. https://doi.org/10.1109/JCSSE61278.2024.10613657
• Xu, X.-Y., Jia, Q.-D., & Tayyab, S. M. U. (2024). Exploring the stimulating role of augmented reality features in E-commerce: A three-staged hybrid approach. Journal of Retailing and Consumer Services, 77, 103682. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2023.103682
• Yim, M. Y.-C., Chu, S.-C., & Sauer, P. L. (2017). Is augmented reality technology an effective tool for e-commerce? An interactivity and vividness perspective. Journal of Interactive Marketing, 39, 89–103. https://doi.org/10.1016/j.intmar.2017.04.001
• Zhang, X., Navab, N., & Liou, S.-P. (2000). E-Commerce Direct Marketing using Augmented Reality. Proceedings of the 2000 IEEE International Conference on Information Visualization, 88-91.