Conceptual Analysis of Discrimination

Year 2020, Volume: 4 Issue: 4, 12 - 20, 20.06.2020

Ali Rıza Erdem

Abstract

“Discrimination” is a concept which has been discussed by different sides of the society throughout the history and which still keeps its importance and will do in future, as well. The word “discrimination” originates from the latin word “discriminare” which means “separate” or “divide”. The major thing which is emphasized in definitions concerning discrimination is the negative categorization of the individual or the groups in the society, the negative categorization of the individuals with the reasons which are not found reasonable and discourse and actions that are parallel to the reasons. The conceptual analysis means to indicate its compounds and indicators. The compounds of discrimination are “prejudice”, “dogma” and “benefit”. (i) Prejudice. Prejudice is described as “the negative approach”, which are usually known as unbased, discriminative and intolerant, towards a group of people or singular members of the group as a consequence of missing or mistaken judgment. Therefore, prejudice makes up the fundamentals of discrimination. Individuals may tend to adopt discrimination as spiritual concept without considering the prejudice that sometimes they are not aware to obtain or they are never aware. (ii) Dogma. On the other hand, the term “dogma” is described as the thought whose credibility is absolutely accepted without all kinds of examination and criticize. The dogmas that are based on believing without any examination are one of the major compounds of discrimination. Dogma may also result is not using the logic because it cancels the functioning of human mind and so it may make human beings more prone to acceptations. (ii) Benefit. Meanwhile, the term “benefit” is considered negatively in language and so it is not seen in the first common place in interaction of us and this case is often underlined. Because consideration of benefit is invariably evaluated as a negative factor in interactive relations of people. Individuals or group members may tend to make discriminations because they consider their own benefits and moreover they are aware or not aware of it. The major indicators of discrimination is “hate speech”, “applications of violence” and “favoritism”. (i) Hate speech. Hate speech is the violation of right to life. That’s why, we notice that “the hate speech” points to inequality and rejects the concerned individual or the group and insults some parts or groups in the society and feeds the prejudice. The speech of hate which is a major indicator of discrimination may result in the violence by leading to physically, performance of hate crimes which is mainly based on hate speech. (ii) Applications of violence. In descriptions concerning violence over an individual or the society, physical power, brutal force for bad purposes and the harm of people who are exposed to violence and any kind of morally and financially negative factors concerning the physical and spiritual well-being. One of the major reasons of the violence over an individual or a group is the discrimination. Violence which is also expression of the discrimination may result in irrevocable harm in individuals in terms of emotional and social points as well as being considered a “crime” in law. (iii) Favoritism. The term “favoritism” which also refers to “lookout” backing up refers to supporting someone without considering the law and social rules to give priority unjustly in a subject. Favoritism is also classified in four major groups known as “nepotism”, “kronizm”, “partisanship” and “gender discrimination”. For this reason, favoritism threats the individuals, organizations and the society by means of corruption. Therefore, favoritism with is negative effects and so it seems inevitable that favoritism should be prevented by means of legal measures due to its negative effects over individuals, organizations and the society. Despite the negative effects of favoritism over the individual(s), organization(s) and the society, it has almost become an everyday factor and this assumption has gradually enlarged in the society. One of the major indicators of discrimination is favoritism that the individual(s), right(s) are grasped and it is considered one of the most critical reasons for the social corruption. In this respect, favoritism should be regarded as a major concrete evidence discrimination, as well. In other words, favoritism is that discrimination for individual(s) turns out to be a physically visible factor as back-up or support.

Keywords

Discrimination, conceptual, analysis

AYRIMCILIĞIN KAVRAMSAL ANALİZİ

Abstract

“Ayrımcılık”, insanlık tarihi boyunca toplumun değişik kesimleri tarafından tartışılan ve önemini hala koruyan, gelecekte de önemini koruyacak olan bir olgudur. Ayrımcılık, kelime anlamı olarak ayırmak, bölmek anlamına gelen Latince “discriminare” sözcüğünden gelmektedir. Ayrımcılıkla ilgili yapılan tanımlarda özellikle vurgulanan bireyin veya toplumdaki grupların, bireylerin mantıksal olarak geçerli olmayan nedenlerle olumsuz anlamda kategorize edilmesi, buna göre söylem ve eylem bulunulmasıdır. Ayrımcılığın kavramsal analizini yapmak bileşenlerini ve göstergelerini ortaya koymaktır. Ayrımcılığın bileşenleri “önyargı”, “dogma” ve “menfaat”tir. (i) Önyargı. Önyargı, eksik/hatalı bir yargılama süreci sonucunda oluşmuş, bir insan grubuna veya o grubun tekil üyelerine yönelik, genellikle hoşgörüsüz, haksız ve ayırımcı “olumsuz tutum” olarak tanımlanır. Önyargılar ayrımcılığın temelini oluşturmaktadır. Birey(ler) farkında olmadan edindiği ve bazen de hiçbir zaman farkı var(a)madığı önyargıları aracılığıyla fark etmeksizin ayrımcılığı düşünsel olarak benimsemeye yatkın hale gelebilmektedir. (ii) Dogma. Dogma, her türlü inceleme ve eleştirinin üzerinde tutulan, doğruluğu denemesiz ve tartışmasız kabul edilen ve değişmez sayılan düşüncedir. Sorgulamadan inanmaya dayalı dogma(lar) ayrımcılığın bileşenlerinden biridir. Dogma insan zihnini devreden çıkardığı için zihnin kullanıl(a)mamasına yol açabilmekte ve insanı kabullere daha açık hale getirebilmektedir. (iii) Menfaat. Menfaate günlük dilde genel olarak negatif anlam yüklenmekte ve insanlar arası etkileşimde menfaatin üstün tutulması istenmemekte ve sıklıkla dile getirilmektedir. Menfaatin üstün tutulması insan ilişkileri açısından olumsuz bir faktör olarak değerlendirilmektedir. Birey yâda grup üyeleri kendi menfaat(ler)ini üstün tutarak için diğer insan yâda grup üyeleriyle olan etkileşimlerinde farkında olarak veya olmayarak ayrımcılık yapabilmektedir. Ayrımcılığın göstergeleri “nefret söylemi”, “şiddet uygulama” ve “kayırmacılık”dır. (i) Nefret söylemi. Nefret söylemi bir yaşam hakkı ihlalidir. Nefret söyleminin eşitsizliği vurguladığını, hedef kişi veya grubu reddettiğini, toplumdaki bazı grup ve kesimleri aşağıladığını, önyargıları beslediğini görmekteyiz. Ayrımcılığın önemli bir göstergesi olan nefret söylemi alt yapısını oluşturduğu nefret suçlarının fiilen gerçekleştirilmesine yol açarak şiddet uygulanmasına neden olabilmektedir. (ii) Şiddet uygulama. Şiddete ilişkin tanımlamalarda kaba kuvvet, fiziksel gücün kötü amaçla kullanımı ve şiddet uygulanan kimse veya kimselerin zarara uğratılması; insanın fiziksel ve ruhsal bütünlüğüne yönelik her türlü maddi ve manevi olumsuzluk vurgulanmaktadır. Bir insana veya topluluğa şiddet uygulamanın önemli nedenlerinden biri de ayrımcılıktır. Ayrımcılığın dışa vurumu olan şiddet uygulama birey(ler)in en başta fiziksel olmak üzere duygusal ve sosyal açıdan onarılamaz ve geri döndürülemez, hukuki açıdan da suç olan zararlara uğramasına neden olabilmektedir. (iii) Kayırmacılık. Kollama, iltimas ve torpil gibi kavramlarla eş anlamlı olarak kullanılan kayırma sözlük anlamı olarak birine herhangi bir konuda öncelik ve ayrıcalık tanıma, haksız yere yasa ve kurallara uymaksızın kayırma, arka çıkmadır. Kayırmacılık “akraba kayırmacılığı”, “eş-dost kayırmacılığı”, “siyasi kayırmacılık” ve “cinsel kayırmacılık” olmak üzere dört grupta sınıflandırılmaktadır. Kayırmacılık, daha çok olumsuz etkileriyle bireyleri, örgütleri ve toplumu yozlaştırarak tehdit etmektedir. Kayırmacılığın birey(ler)e, örgütlere ve topluma olumsuz etkilerinden dolayı hukuki tedbirlerle önlenmesi gerektiği görüşü ağırlık kazanmaktadır. Kayırmacılığın birey(ler)e, örgütlere ve topluma olumsuz etkilerine rağmen olağan ve sıradan olduğu görüşü toplumda kabul görebilmektedir. Ayrımcılığın önemli göstergelerinden biri olan kayırmacılık bireyin hakkının/ haklarının gaspı ve haksızlığa uğramasının, toplumunda yozlaşması ve çürümesinin en önemli nedenlerinden biridir. Kayırmacılık ayrımcılık yapıldığının en somut delillerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Birey(ler)e yapılan ayrımcılık kayırmacılık olarak ete ve kemiğe bürünmektedir.

Keywords

Ayrımcılık, kavramsal, analiz

References

• Abay, E. & Tuğlu, C. (2000) Şiddet ve agresyonun nörobiyolojisi, Klinik Psikiyatri, 3, 21-26
• Akyazı, A. (2014) Yeni iletişim ortamı olarak dijital katılımcı sözlüklerde nefret söylemi, Marmara İletişim Dergisi, 22, 183-193, DOI: 10.17829/midr.20152214173
• Alçayır, M. (2015) Türkiye’de haber portallarının içerik yönetiminde azınlıklara yönelik nefret söylemi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Alp, H. (2016) Çingenelere yönelik nefret söyleminin Ekşi Sözlük’te yeniden üretilmesi, İlef Dergisi, 3 (2), 143-172
• Araz, Y. (2016) İslam hukuku açısından menfaat ve menfaat içerikli bazı tasarruflar, İLTED, 46, 81-129
• Argon, T. (2016) Öğretmen görüşlerine göre ilkokullarda yöneticilerin kayırmacılık davranışları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (1), 233-250
• Aydos, S. S. & Aydos, O. S. (2019) Yeni medyada nefret söylemi ve nefret söyleminden doğan hukukî sorumluluk, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XXIII (2), 3-35
• Bal, M. (2011) İmaj ve önyargı faktörünün gazete haberlerine etkisi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, 201-226
• Başar, F. & Demirci, N. (2015) Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve şiddet, KASHED, 2 (1), 41-52
• Büte, M. (2011) Kayırmacılığın çalışanlar üzerine etkileri ile insan kaynakları uygulamaları ilişkisi: Türk kamu bankalarına yönelik bir araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1), 383-404
• Çalık, A. & Naktiyok, A. (2018) Nepotizmin örgütsel sessizliğe etkisinde öz yeterlilik algısının rolü: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma, Ege Akademik Bakış, 18 (3), 343-351, Doi: 10.21121/eab.2018339485
• Çelik, E. (2013) Nefret söylemi ifade özgürlüğünün neresinde?, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), 205-240
• Çelik, K. & Erdem, A. R. (2012) Üniversitede çalışan idari personele göre “kayırmacılık”, Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 23-30
• Çetinkaya, F. F. & Şener, E. & Korkmaz, F. (2017) Aile işletmeleri ve kayırmacılık: nitel bir araştırma, PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (4), 119-133
• Çomu, T. (2012) Video paylaşım ağlarında nefret söylemi: Youtube örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Çubukçu, Z. & Dönmez, A. (2012) İlköğretim okul yöneticilerinin şiddet türlerine yönelik görüşleri ve şiddetle başa çıkma yöntemleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18 (1), 37-64
• Demirbaş, T. (2017) Nefret söylemi ve nefret suçları, D. E. Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 19 (Özel Sayı), 2693-2701
• Dilek, S. & Özdirek, R. & Kesgingöz, H. (2019) Kayırmacılık kavramının İslam ekonomisi bağlamında incelenmesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (4), 3186-3210.
• Dondurucu, Z.B., Uluçay, A.P. (2015) Yeni medya ortamlarında nefret söylemi: Eşcinsellere yönelik nefret söylemi içeren videoların Youtube üzerinden incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1 (3), 875-902
• Dursun, Y. (2011) Şiddetin izini sürmek: Şiddet nedir?, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 12, 1-18
• Ekşi, H. (2004) Dogmatizm ve ahlaki gelişim düzeyi arasındaki ilişki, Sivil Toplum Düşünce ve Araştırma Dergisi, 6-7, 197-205
• Erdem, M. & Meriç, E. (2012) Okul yönetiminde kayırmacılığa ilişkin ölçek geliştirme çalışması, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 141-154
• Erol, C. (2012) Yeni medyada nefret söylemi ve fanatizm: Video paylaşım sitelerinde nefret söylemi analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Gençoğlu, C. & Kumcağız, H. & Ersanlı, K. (2014) Ergenlerin şiddet eğilimine etki eden ailevi faktörler, Turkish Studies, 9 (2), 639-652
• Göregenli, M. (2012a) Temel kavramlar: Önyargı, kalıpyargı ve ayrımcılık, Derleyenler: Kenan Çayır & Müge Ayan Ceyhan, Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (17-28), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, No: 393
• Göregenli, M. (2012b) Önyargı ve ayrımcılığı azaltmak, Derleyenler: Kenan Çayır & Müge Ayan Ceyhan, Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (247-254), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, No: 393
• Günay, Ö. F. (2005) Türkiye'de kamu yöneticisi nasıl yetiştirilmelidir?: Bir model önerisi, Ankara: Turhan Kitabevi
• Hanağası, E. (2007) Davada menfaat, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Haskan, Ö. & Yıldırım, İ. (2012) Şiddet eğilimi ölçeğinin geliştirilmesi, Eğitim ve Bilim, 37 (163), 165-177
• Işıl Gül, İ. (2012) Hukukta ayrımcılık yasağı, Derleyenler: Kenan Çayır & Müge Ayan Ceyhan, Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (ss. 117-134), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, No: 393
• Kahveci, G. & Gülay, S. S. & Bahadır, E. (2019) ortaöğretim öğretmenlerinin kayırmacılık algıları ile psikolojik sermaye düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 167-197
• Karan, U. (2012) Eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağı: Hukuksal çerçeve, Derleyenler: Kenan Çayır & Müge Ayan Ceyhan, Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (ss. 135-146), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, No: 393
• Kaygısız, E. G. & Çelik, A. & Kaplan, M. (2018) Aile işletmelerinde kayırmacılığın bilgi ifşa üzerine etkisi: Konya ilinde bir araştırma, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5 (27), 2997-3005
• Kurt, G. (2019) Yeni medyada nefret söylemi: YouTube’da Suriyeli mültecilere karşı üretilen nefret söylemi üzerine bir araştırma, The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 5(1), 1-20
• Meriç, E. & Erdem, M. (2013) İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul yönetiminde kayırmacılık, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19 (3), 467-498.
• Oktay, Y. E. (2015) Türkiye’nin ve dünyanın ortak sorunu: Kadına şiddet, Akademik Araştırmalar Dergisi, 64, 57-118
• Ozulu, S. (2014) Nefret söyleminin engellenmesinde siyaset kurumu, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (7), 15-29
• Övet, T. (2016) Terörizm, İslamofobi ve nefret suçu ilişkisi, Güvenlik Bilimleri Dergisi, 5(1), 109-140
• Özerkmen, N. & Gölbaşı, H. (2010) Toplumsal bir olgu olarak şiddet, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8 (15), 23-37
• Özgür, G. & Yörükoğlu, G. & Arabacı, L. B. (2011) lise öğrencilerinin şiddet algıları, şiddet eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2 (2), 53-60
• Özkan, H. (2018) Eleştirel yönetim çalışmaları bakış açısıyla insan kaynakları uygulamalarında ayrımcılık ve doğallaştırılması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir
• Özkanan, A. & Erdem, R. (2014) Yönetimde kayırmacı uygulamalar: Kavramsal bir çerçeve, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 179-206
• Özsoy, S. & Yıldız, K. (2013) Türkiye’deki spor basınında nefret söylemi, International Journal Social Science Research, 2 (2), 46-60
• Özkanan, A. & Erdem, R. (2015) Yönetimde kayırmacı uygulamalar üzerine nitel bir çalışma, MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (4), 7-28
• Paker, M. (2012) Psikolojik açıdan önyargı ve ayrımcılık, Derleyenler: Kenan Çayır & Müge Ayan Ceyhan, Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (ss. 41-52), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, No: 393
• Polat, O. (2016) Şiddet, MÜHF – HAD, 22 (1), 15-34
• Polat, S. & Hiçyılmaz, G. (2017) Sınıf öğretmenlerinin maruz kaldıkları ayrımcılık davranışları ve bu davranışların nedenleri, Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – ENAD, 5 (2), 46-65
• Sayan, İ. Ö. (2009) Türkiye'de kamu personel sistemi: İdari, askeri, akademik, adli personel ayrımı, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64 (1), 201-245
• Şahin, G. (2008) ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin demokratik tutumları ile dogmatik düşünce biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul ili Anadolu yakası örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Tabancalı, E. (2018) İlköğretim okullarında kayırmacılık, International Online Journal of Educational Sciences, 10 (2), 1-14, DOI: https://doi.org/10.15345/iojes.2018.02.011
• Tanay, G. (2012) Ayrımcılık suçu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Tuncay, M. (1999) Dogma ve drama, Sanat Dergisi, 1, 11-21
• Uncu, F. & Türeli, N. Ş. (2017) Küçük ve orta büyüklükteki hizmet işletmelerinde kayırmacılık algısı: Isparta ili örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (22), 524-541
• Uyar, L. (2006) Birleşmiş Milletlerde insan hakları yorumları: İnsan hakları komitesi ve ekonomik, sosyal ve kültürel haklar komitesi, 1981-2006, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Uygun, B. (2014) Çağdaş felsefede metafiziğin yeniden yorumlanması: R. G. Collingwood, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın
• Yapıcı, A. & Kayıklık, H. (2005) Dinsel eğilimle ön yargı ve hoşgörüsüzlük arasındaki ilişkiler üzerine psikolojik bir araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 413-426
• Yavuz, A. (2019) Aydın ilinde ortaöğretim kurumlarında şiddet eğiliminin yordayıcıları ve şiddeti önleme eylem planının işlevselliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın
• Yücel, E. (2015) Uluslararası ve Avrupa konseyi belgelerinde, Avrupa birliği ve Türk hukukunda ayrımcılık yasağı ve denetimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Zeytinoğlu, E. (2010) Ayrımcılık yasağına genel bir bakış, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (18), 115 - 134