Uluslararası Göç Hareketlerinin Karanlık Yüzü: İnsan Ticareti Olaylarının Değerlendirilmesi

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 94 - 126, 24.04.2025

Murat Koçanlı

Abstract

Son yıllarda Orta Doğu, Afrika ve Güney Doğu Asya bölgelerinde bulunan ülkelerde meydana gelen siyasi,
güvenlik ve ekonomik gelişmelerin etkisiyle geçmişe kıyasla uluslararası göç hareketleri artmış ve küreselleşme
nedeniyle bölge ülkelerini daha fazla etkilemeye başlamıştır. Göç hareketlerinin önemli bir sonucu olarak
kabul edilen insan ticareti vakaları da bu doğrultuda etkisini ve yaygınlığını artırmıştır. İnsan ticareti olgusu,
göçmen kaçakçılığı ve insan tacirliği kavramları ile yakından ilişkilidir. Her üç konunun birlikte değerlendirilmesi,
konunun daha kapsamlı ve ayrıntılı analizini ortaya koymaktadır. Bu temel yaklaşım çerçevesinde, 2012-2021
yılları arasında Jandarma Genel Komutanlığı’nın sorumluluk bölgesinde meydana gelen insan ticareti olayları
ile göçmen kaçakçılığı ve insan tacirlerine yönelik temin edilen veriler analiz edilmiştir. Yapılan analizde, her üç
verinin birbiriyle uyumlu ve doğru orantılı olduğu belirlenmiştir. Özellikle Türkiye’nin Suriye kökenli göçmenlere
yönelik uyguladığı açık kapı politikasının, göçmen kaçakçıları ve insan tacirleri tarafından suiistimal edildiği ve
bireylerin cinsel ve emek sömürüsü yoluyla insan ticaretine maruz kaldıkları tespit edilmiştir.

Keywords

Uluslararası göç hareketleri, insan ticareti, cinsel sömürü, emek sömürüsü, Jandarma.

References

• Abadinsky, H. (1997). Organized crime. 5th edn, Nelson-Hall.
• Akçadağ, E. (2012). Yasadışı göç ve Türkiye. Ankara: Bilge Adamlar Stratejik Araştırma Merkezi Yayınları, Rapor No: 42.
• Akpınar, A. (2001). Uluslararası göç bağlamında kimlik krizleri ve kimlik kurgulamaları. Toplumbilim, 14, Cilt Kültürel Çalışmalar Özel Sayısı, 91-104.
• Aktel, M. & Kaygısız, Ü. (2018). Türkiye’de göç yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 579-604. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1005847
• Alpman, P. S. & Yarcı, S. (2018). Suç, göç ve kimlik: Suç teorilerinde göç olgusu. Turkish Studies, 13(18), 143-158. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14098
• Atasü Topçuoğlu, R. (2015). Ideology and the fight against human trafficking. Routledge.
• Bakar, N. (2010). Düzensiz göç ve fuhuş amaçlı kadın ticareti: Türkiye örneği ve İsveç modeli üzerine tartışmalar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Bilim Dalı.
• Belser, P. (2005). Forced labour and human trafficking: Estimating the profits. International Labour Organization Press. Birleşmiş Milletler, (2000). Sınır Aşan Örgütlü Suçlarla Mücadele Sözleşmesine Ek İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol, Viyana.
• https://www.unodc.org/documents/treaties/Special/2000_Protocol_to_Prevent_2C_Suppress_and_ Punish_Trafficking_in_Persons.pdf
• Buz, S. (2008). Türkiye sığınma sisteminin sosyal boyutu. TBB Dergisi, 76(0), 120-130. https://tbbdergisi. barobirlik.org.tr/m2008-77-434
• Council of Europe, (2005). Convention on action against trafficking in human beings. Council of Europe Treaty Series-No. 197. https://rm.coe.int/168008371d
• Counter Trafficking Data Collaborative, (2020). https://www.ctdatacollaborative.org/
• Counter Trafficking Data Collaborative, (2024). Global data hub. https://www.ctdatacollaborative.org/#no-back Çağlar, T. (2018). Göç çalışmaları için kavramsal bir çerçeve. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 26-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iisbf/issue/37674/413560
• Delice, M. & Yaşar, M. (2014). Göç ve siddet suçları ilişkisinin incelenmesi. Akademik Barış Dergisi, 44(2), 115-144. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/382858
• Deniz, O. (2009). Uluslararası göçler ve Türkiye’ye yansıması (sığınmacılar, mülteciler ve yasadışı göçmenler). Çantay Yayınevi.
• Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM), (2001). Dünyada ve Türkiye’de yasa dışı göç. EGM Yabancılar Hudut İltica Dairesi Başkanlığı.
• Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM), (2019). Hudut kapıları. http://www.hudutkapilari.pol.tr/Sayfalar/Deniz-Yolu- Hudut-Kap%C4%B1lar%C4%B1.aspx,
• Erdentuğ, A. S. (1977). Suç kavramının kültür farklılığı açısından değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi DTCF Antropoloji Dergisi, 10(1), 75-84. https://doi.org/10.1501/antro_0000000150
• Erder, S. & Kaşka, S. (2003). Düzensiz göç ve kadın ticareti: Türkiye örneği. IOM Yayınları.
• Erder, S., İçduygu, A. & Gençkaya, Ö. F. (2014). Türkiye’nin uluslararası göç politikaları, 1923-2023: Ulus-devlet oluşumundan ulus-ötesi dönüşümlere. Mirekoç Proje Raporları 1/2014 TÜBİTAK 1001_106k291, Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Merkezi.
• European Union Agency for Law Enforcement Cooperation (Europol), (2016). Migrant smuggling in the EU. https://www.europol.europa.eu/publications-documents/migrant-smuggling-in-eu.
• Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti ile Mücadele Daire Başkanlığı (2017). Düzensiz göç ve insan ticareti ile mücadele. Jandarma Dergisi, 147, 26-31. https://www. DERGI%CC%87SI%CC%87_147.pdf
• Güneş, Ö. (2004). Türkiye ile bağlantılı yasa dışı göç ve insan kaçakçılığının analizi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü.
• Hollifield, J. F. (2000). The politics of international migration: How can we bring the state back. in Caroline B. Brettell, James, F. Hollified. Migration Theory, Talking Across Disciplines, Routledge.
• International Organization for Migration -IOM- (Uluslararası Göç Örgütü), (2009). Göç yönetiminin esasları Cilt 2, Göç Politikaların Geliştirilmesi. IOM Yayınları.
• International Organization for Migration -IOM- (Uluslararası Göç Örgütü), (2013). Göç terimleri sözlüğü 2’nci baskı No:31. (Ed. Richard Perruchoud ve Jillyanne Redpath). Uluslararası Göç Örgütü Yayınları.
• International Organization for Migration -IOM- (Uluslararası Göç Örgütü), (2015). Adressing complex migration flows in the mediterranean: IOM response plan spotlight on South-Eastern Europe.
• İçduygu, A. & Toktaş, Ş. (2002). How do smuggling and trafficking operate via irregular border crossings in the Middle East? Evidence from fieldwork in Turkey. International Migration, 40(6), 25-52. https://library. fes.de/libalt/journals/swetsfulltext/15990797.pdf
• İçduygu, A. (2004). Türkiye’de kaçak göç. İstanbul Ticaret Odası Yayınları No, 2004-65.
• İçduygu, A. (2006). The labour dimensions of irregular migration in Turkey. Research Reports 2006/05, European University Institute RSCAS.
• Jandarma Genel Komutanlığı Olaylar Veri Tabanı, (2023). Olaylar bilgi sistemi. Ankara. (Alınan izin üzerine intranet sistemle çalışan asayiş verileri elden temin edilmiştir.)
• Jandl, M. (2004). The estimation of illegal migration in Europe. Studi Emigrazione/Migration Studies, XLI(153): 141– 155. https://formacaompr.wordpress.com/wp-content/uploads/2010/04/estimation-2004-jandl.pdf
• Kaizen, J., & Nonneman, W. (2007). Irregular migration in Belgium and organized crime: An overview. Blackwell Publishing.
• Kaşka, S. (2009). Land of diverse migrations: Challenges of emigration and immigration in Turkey, The new international migration and migrant women in Turkey: The case of Moldovan domestic workers içinde, İçduygu A ve Kirişçi K (der), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Keleş, R. (1998). Kentbilim terimleri sözlüğü. İmge Yayınevi.
• Koçanlı, M. (2024). Düzensiz göçmenler ile geçici koruma altında bulunan bireyler tarafından jandarma sorumluluk bölgesinde işlenen asayiş suçlarına ilişkin bir analiz. (Yayımlanmamış doktora tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kofman, E., Phizacklea, A., Raghuram, P. & Sales, R. (2000). Gender and international migration in Europe: Employment, welfare and politics. Routledge.
• Koser, K. (2007). International migration: A very short introduction. Oxford: Oxford University Press.
• Lee, E. S. (1969). A theory of migration. J.A. Jackson (der.) Cambridge University Press.
• Mangalam, J. J. (1968). Human migration: A guide to migration literature in English 1955-1962. The University of Kentucky Press. Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay, D. Kömürcü, Çev.) Bilim-Sanat Yayınları.
• Memişoğlu, F. (2019). Uluslararası ilişkiler ve uluslararası göç bağlamında insan ticareti. Güvenlik Stratejileri, 15(30), 239-287. https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.620943
• Migration Data Portal, (2024). International data. https://www.migrationdataportal.org/themes/humantrafficking Miller, E., Decker, M., Silverman, J. & Raj., A. (2007). Migration, sexual exploitation, and women’s health: A case report from a community health center. Violence Against Women, 13(5), 486-497. DOI: 10.1177/1077801207301614
• O’Neill, R. A. (1999). International trafficking in women to the United States: A contemporary manifestation of slavery and organized crime. http://www.cia.gov/csi/monograph/women/trafficking.pdf
• Our Rescue, (2024). Human trafficking statistics and facts in 2024. https://ourrescue.org/education/researchand- trends/human-trafficking-statistics
• Özer, E. (2012). Kimse Duymaz, Türkiye’de insan ticareti mağdurları üzerine bir araştırma. Ayizi Yayınları.
• Resmî Gazete, (2003). 25014 sayılı karar. https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/ kanuntbmmc087/kanuntbmmc087/kanuntbmmc08704803.pdf
• Salt, J. (2000). Trafficking and human smuggling: A European perspective. International Migration, 38(1), 31-56. https://doi.org/10.1111/1468-2435.00114
• Sever, M., Demir, O. Ö. & Kahya, Y. (2012). Türkiye’de insan ticareti mağduru tespit süreçlerinin değerlendirilmesi. Polis Akademisi Uluslararası Terörizm ve Sınıraşan Suçlar Araştırma Merkezi (UTSAM) Yayınları.
• Tepealtı, F. (2019). Avrupa Birliği’ne yönelik Türkiye gecişli (Transit) göç hareketleri ve Türkiye’nin düzensiz göçle mücadelesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 24(41), 125-140. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.548941
• Türk Ceza Kanunu, (2005). 25611 Sayılı ve 5237 Numaralı Kanun. https://www.mevzuat.gov.tr/ mevzuatmetin/1.5.5237.pdf
• Türkiye Cumhuriyeti, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı, (2020). Ulusal mevzuat. https://www.goc.gov.tr/ ulusal-mevzuat
• Türkiye Cumhuriyeti, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı, (2023). İstatistikler. https://www.goc.gov.tr/ duzensiz-goc-istatistikler
• Türkiye Cumhuriyeti, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı, (2023). İstatistikler. https://www.goc.gov.tr/insanticareti- ile-mucadele-istatistik
• Türkiye Cumhuriyeti, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı, (2025). İstatistikler. https://www.goc.gov.tr/insanticareti- ile-mucadele-istatistik
• Türk Dil Kurumu (TDK), (2023). Türk Dil Kurumu sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/
• UN Global Report on Trafficking in Persons, (2016). UNODC publication. https://www.unodc.org/documents/ data-and-analysis/glotip/2016_Global
• United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC), (2018). Human trafficking. https://www.unodc.org/unodc/ en/human-trafficking/what-is-human-trafficking.html
• Van der Erf, R., Jandl, M., & Reeger, U. (2005). International migration: Concepts and measurement. Heinz Fassmann, Josef Kohlbacher, Ursula Reeger, Wiebke Sievers (Ed.), International migration and its regulation (ss.3-17). https://orbi.uliege.be/bitstream/2268/189920/1/SAO%20IMISCOE%20report2005. pdf
• Yiğittepe, L. & Çaykara, Y. H. (2019). Göç ve göçmen kaçakçılığı suçları: Türkiye ve İtalya örneği. Selçuk Ü niversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 83-92. https://dergipark.org.tr/en/ download/article-file/678182