CANCER, SIDE EFFECTS OF CHEMOTHERAPY AND NURSİNG CARE

Year 2020, , 51 - 63, 25.04.2020

Çiçek Saruhan

https://doi.org/10.33457/ijhsrp.670942

Abstract

Cancer is a complex disease that emerges from uncontrolled cell growth as a result of genetic and environmental factors. Although there are various types of cancer and standard procedures are applied to specific types of cancers, it is also a personal disease. Cancer treatment varies depending on the cancer type, placement, stage, general health of the individual and other factors. Furthermore, cancer treatment is complex, costly and requires a long time. As the prevalence of cancer increased in societies, the application of systemic chemotherapy and the occurrence of associated side effects also increased. Early monitoring and assessment has become important for early diagnosis of side effect symptoms and reduction and prevention of complications through symptom control. Social environments and families should be taken into consideration during patient assessment. Monitoring and assessment of cancer patients by all healthcare professionals and nurses during chemotherapy is at least as important as the follow-up of disease.
In this review, we aim to assess the factors leading to cancer, chemotherapy used to treat cancer and side effects associated with chemotherapy and to examine the applicable nursing care practices.

Keywords

cancer, chemotherapy, nursing care, side effect

References

• [1] Baykara, O., ̋ Kanser Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar ̏, Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 154-65, 2016.
• [2] Bakar, C.,̋ Dünyada ve Türkiye'de Kanser Epidemiyoloji ̏, Türkiye Klinikleri J Med Genet-Special Topics, 2(2), 49-59, 2017.
• [3] Clare C., ̋ Kanser ̏, Uygulamalı Patofizyolojinin Esasları (Ed. M Naır ve I Peate (Çev Ed. M. Yılmaz ve Z. Seki), 1.Baskı, İstanbul Tıp Kitabevi, 2018.
• [4] Can, G., ̋ Kanser ̏, Fizyopatoloji (Ed. F. Eti Aslan, N. Olgun), Akademisyen Tıp Kitabevi, 2017.
• [5] Hacıkamiloğlu, E., Gültekin, M. Ve ark. Türkiye Kanser İstatistikleri (İ. Şencan, B. Keskinkılıç), T.C. sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Ankara, 2017.
• [6] Forman, D., Ferlay, J., ̋ The Global and Regional Burden of Canceȑ, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 16-80, WHO, Lyon, France: 2014.
• [7] Saatçı, E., ̋ Dünya’da ve Türkiye’de Kanser Epidemiyolojisi ̏ Turkiye Klinikleri J Fam Med-special Topics. 5(2), 1-8, 2014.
• [8] Thun, J.M., Nilson, J.R., at al. ̋ The Global Tobacco Epidemic ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 81-87, WHO, Lyon, France: 2014.
• [9] Samet, J.M., Gupta P.C., Ray C.S., ̋ Tobacco Smoking and Smokeless Tobacco Use ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 88-95, WHO, Lyon, France: 2014.
• [10] Akkoçlu, A., ̋ Akciğer Kanseri Epidemiyolojisi ̏. (Ed. N.M. Mandel, T. Ece), Ulusal Akciğer Kongresi Kitabı, Türk Akciğer Kanseri Derneği, Nevşehir, Kapadokya, 1-2, 2013.
• [11] Rehm, J., Shield, K., ̋Alcohol consumption ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 96-104, WHO, Lyon, France: 2014.
• [12] Hopancı Bıçaklı D., Yılmaz M., ̋ Kemoterapi Alan Onkoloji Hastalarında Yaşam Biçimi Davranışları, Besin Tüketim Sıklıkları ve Riskli Beslenme Alışkanlıkları ̏ Bes Diy Derg, 46(3), 230-239, 2018.
• [13] Pehlivan, S., Yıldırım, Y., Fadıloğlu, Ç., ̋ Kanser, Kültür ve Hemşirelik ̏. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(4), 168-174, 2013.
• [14] Franceschi, S., Herrero, R., ̋ İnfections ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 105-114, WHO, Lyon, France: 2014.
• [15] Brinton, LA., ̋ Reproductive and Hormonal Factors ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 116-123, WHO, Lyon, France: 2014.
• [16] Pınar, G., Algıer, L., Kaya N., ̋ Jinekolojik Kanserli Bireylerde Risk Faktörlerinin Belirlenmesi ̏, Uluslararası Hematoloji ve Onkoloji Dergisi, 4(18), 208-216, 2008.
• [17] Eroğlu, K., Koç, G., ̋ Jinekolojik Kanser Kontrolü ve Hemşirelik ̏, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 77-90, 2014.
• [18] Çelik, S., Bozkurt, Ö., ve ark. ̋ Prostat İğne Biyopsisi Öncesi Hormonal Değerlendirme ile Lokal İleri Prostat Kanseri Arasındaki İlişki ̏, Bulten in Urooncology, 15, 52-56, 2016.
• [19] Atabilen, B., Akbulut, G., ̋ Kolorektal Kanser Oluşumunda Farklı Mekanizmalar ve Beslenmenin Rolü ̏, Turkiye Klinikleri J Med Sci, 39(1), 89-107, 2019.
• [20] Willett, WC., Key, T., Romieu, I., ̋ Diet, Obesity and Physical Activity ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 124-133, WHO, Lyon, France: 2014.
• [21] Tayar, M., Süngü Bulut, D., ̋ Beslenme ve Kanser ̏, Gıda, Beslenme ve Kanser İlişkisi (Ed. U.T. Şireli), 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri,1-7, 2019.
• [22] Siemiatycki, J., ̋ Occupation ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 134-150, WHO, Lyon, France: 2014.
• [23] Sandal, A., Kılıçkap, S., Yıldız A.N., ̋ Mesleki Kanserlere Genel Bakış ̏, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül, 41-47, 2017.
• [24] Arslan, N., ̋ Radyasyonun Biyolojik Sistemler Üzerindeki Etkileri ̏, Nucl Med Semin, 3, 178-183, 2017.
• [25] Seven Uzun, A., ̋ Günlük Hayatta Maruz Kalınan Doğal ve Yapay Radyasyon Kaynaklarının Öğrencilerin Yaşam Kalitesi Üzerindeki Olumsuz Etkileri Ve Korunma Önerileri ̏, Kesit Akademi Dergisi, 2(4), 322-335, 2016.
• [26] Cohen, AJ., Cantor, KP., ̋ Pollution of Air, Water and Soil ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 151-160, WHO, Lyon, France: 2014.
• [27] Friis, S., Olsen, J.H., ̋ Pharmaceutical Drugs ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 161-168, WHO, Lyon, France: 2014.
• [28] Riley, RT., ̋ Naturally Occurring Chemical Carcinogens ̏, World Cancer Report 2014 (Ed. B.W. Stewart, P.C. Wild ), 169-176, WHO, Lyon, France: 2014.
• [29] Lopez, B.C., ̋Oral Toxicity Produced by Chemotherapy: A Systemetic Review ̏, Journal of Clinical Experimental Dentistry, 6(1), 81-90, 2014.
• [30] Çıtlak, K., Kapucu S., ̋ Kemoterapi Alan Hastalarda Görülen Oral Mukozitin Önlenmesi ve Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar: Kanıta Dayalı Uygulamalar ̏, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 70-75, 2015.
• [31] Gür Ceylan, S., ̋ Kanserli Hastalara Bakım Veren Bireylerin Bakım Yükü, Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi ̏, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• [32] Hintistan, S., Çilingir, D. ve ark., ̋ Hematolojik Kanserli Hastaların Kemoterapiye Bağlı Yaşadıkları Semptomlara Yönelik Uygulamaları ̏, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 153-164, 2012.
• [33] Lopez, B.C.,Bagan Sebastian, J.V., ̋ Treatment of Oral Mucositis due to Chemotherapy ̏, Journal of Clinical Experimental Dentistry, 8(2): 201-209, 2016.
• [34] Çubukçu, N.Ü., Çınar, S., ̋ Kemoterapi Alan Kanserli Hastalarda Oral Mukozitler Önlenebilir mi? ̏, MÜSBED, 2 (4), 155-163, 2012.
• [35] Eti Aslan, F., Olgun, N., Uzun, Ö., ̋ Onkoloji ̏, Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım (A. Karadakovan, F. Eti Aslan), 4. Baskı, 1.cilt, Akademisyen Kitabevi, 185-211, 2017.
• [36] Güngörmüş, Z., Erdem Bulut, Ö., ̋ Kanser Hastalarında Yaşam Kalitesi ve Oral Mukozit ̏,. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 24-30, 2014.
• [37] Navari R.M., ̋ Introduction ̏. Management of Chemotherapy-Induced Nausea and Vomiting (Ed. Rudolp M.N.), 1-4, Adis, (2016).
• [38] Andrews P.L.R., Rudd J.A.,̋ The Physiology and Pharmacology of Nausea and Vomiting Induced by Anticancer Chemotherapy in Humans ̏, Management of Chemotherapy-Induced Nausea and Vomiting (Ed. Rudolp M.N.), 5-44, Adis, (2016).
• [39] Arslan, M., Özdemir, L.,̋ Kemoterapiye Bağlı Gelişen Bulantı-KusmanınYönetiminde Kullanılan Tamamlayıcı Tedavi Yöntemleri ̏, Türk Onkoloji Dergisi, 30(2), 82-89, 2015.
• [40] Uğur, Ö.,̋ Kanser Hastasının Semptom Yönetimi ̏, Türk Onkoloji Dergisi, 29(3), 125-135, 2014.
• [41] Bennett, M.I., Stein, K., at al. ̋ The IASP classification of chronic pain for ICD-11: chronic cancer-related pain ̏, Pain, 160(1), 38-44, 2019.
• [42] Yu, Y., Zhou, J., at all. ̋ The preliminary application of assessment system for cancer pain management ̏, European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 19, 1164-1169, 2015.
• [43] Arslan, M., Albaş, S., ve ark.̋ Vizüel Analog Skala ile Kanser Hastalarında Palyatif Ağrı Tedavisinin Etkinliğinin Değerlendirilmesi ̏, Fam Pract palliat Care, 1(1), 5-8, 2016.
• [44] O’Brien, T., Kane C.M., ̋ Pain services and palliative medicine-an integrated approach to pain management in the cancer patient ̏, British Journal of Pain, 8(4), 163-171, 2014.
• [45] Arslan, D., Tatlı, A.M., Üyetürk, Ü., ̋ Kansere Bağlı Ağrı ve Tedavisi ̏, Abant Medikal Journal, 2(3), 256-260, 2013.
• [46] Aydoğan, F., Uygun, K., ̋ Kanser Hastalarında Palyatif Tedaviler ̏, Klinik Gelişim, 24, 4-9, 2011.
• [47] Kapucu, S., ̋ Palyatif Bakım Alan Kanser Hastalarında Enfeksiyon ve Yönetimi ̏, ACU Sağlık Bil Derg, 9(4), 366-370, 2018.
• [48] Ören, B., ̋ Yoğun Bakım Hastalarında Konstipasyon ve Diyare ̏, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 20(1), 37-43, 2016.
• [49] Bilsin, E., Özalp Gerçeker G.,̋ Çocukluk Çağı Kanserlerinde Uyku Bozukluğu ̏, DEUHFED, 11 (1), 61-64, 2018.
• [50] Baykal, D., Can, G., ve ark.̋ Uyku sorunları ̏, Kanser Hastasında Kanıta Dayalı Palyatif Bakım (Ed. G. Can), Nobel Tıp Kitabevleri, 125-139, 2017.
• [51] Baykal, D., Can G., ve ark. ̋Yorgunluk ̏, Kanser Hastasında Kanıta Dayalı Palyatif Bakım (Ed. G. Can), Nobel Tıp Kitabevleri, 103-124, 2017.
• [52] Doğan, I., ̋ Kemoterapi Alan Hastalarda Semptom Kontrolü ve Hemşirelik Bakımından Memnuniyet ̏, T.C. Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı ,Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• [53] Roe, H., Lennan, E., ̋ Role of Nurses in the Assesment and Management of Chemotherapy-Related Side Effects in Cancer Patients ̏, Nursing: Research and Reviews, 4, 103-115, 2014.
• [54] Arslan, D., Aysever U., ve ark. ̋ Kemoterapi Tedavi Merkezine İlaç Tedavisi İçin Gelen Hastalarda Ekstravazasyon İnsidansı ve Nedenleri ̏, DEUHFED, 11(2), 113-119, 2018.
• [55] Kavradım Turan, S., Özer Canlı, Z., ̋ Kanser Tanısı Alan Hastalarda Umut ̏, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(2), 154-164, 2014.
• [56] Kaya, F., Daştan Bostancı, N., Buzlu, S., ̋ Distres ̏. Kanser Hastasında Kanıta Dayalı Palyatif Bakım (Ed. G. Can), Nobel Tıp Kitabevleri, 157-175, 2017.
• [57] Karabulutlu Yılmaz, E., Karaman, S., ̋ Kanser Hastalarında Hastalık Algısının Değerlendirilmesi ̏, HSP, 2(3), 271-284, 2015.
• [58] Temiz, G., ̋ Kemoterapi Uygulanan Kanserli Hastalarda Yaşam Kalitesinin ve Sağlık Bakım Gereksinimlerinin Değerlendirilmesi ̏, T.C. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 2016.
• [59] Coşkun, A., Özerdoğan, N.,̋ Palyatif Bakımda Cinsel Sağlık ̏, ACU Sağlık Bil Derg, 9(4), 371-377, 2018.
• [60] Geyikçi, R., Çakmak, S., ve ark. ̋ Meme Kanseri Tanısı Olan Hastalarda Anksiyete ve Depresyon Düzeylerinin Hastalıkla Başa Çıkma Tutumları ve Sosoyodemografik Özellikleri İle İlişkisi ̏, Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 31, 246-257, 2018.