YAT İÇ MEKÂN TASARIMINDA TEK GÖVDELİ İLE ÇİFT GÖVDELİ (KATAMARAN) YATLARIN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 11, 59 - 84, 31.12.2020

Hakkı Tokol

Öz

Yatlar; gezi, eğlence ve dinlence gibi keyfi amaçlarla kullanılan deniz araçlarıdır ve kendi aralarında
sınıflara ayrılmaktadırlar. Bu sınıflandırma öncelikle deniz araçlarının hareketini sağlayan donanımı
üzerinden; yelkenli yatlar ve motoryatlar şeklinde yapılmaktadır. Ayrıca yatlar, yelkenli yatlar ve
motoryatlar olarak iki ana sınıf altında toplanmakla birlikte, boyutlarına, yapım malzemelerine ve
gövde yapım yöntemlerine göre de sınıflandırılabilmektedirler.
Bütün deniz araçlarında olduğu gibi yat sınıfı deniz araçlarının da yapımında kullanılan yöntemler ve
malzemeler gelişen teknolojinin paralelinde bir ilerleme göstermiştir. Bu bağlamda gövde tasarımları
üzerinde de alternatif yapım yöntemleri geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden biri de çok gövdeli deniz
aracı tasarımlarıdır. Çok gövdeli deniz araçları kendi aralarında katamaran (çift gövdeli), trimaran
(üç gövdeli) ve pentamaran (beş gövdeli) olarak ayrılmaktadır. Günümüz çok gövdeli deniz aracı
tasarımlarına okyanus ülkelerinde yaşayan yerlilerin kullandıkları yelkenli ya da kürekli kayıklar
ilham vermiştir. Polinezya yerlilerinin kullandığı çok gövdeli tekneler bugünkü katamaranların atası
olarak görülmektedir.
Tek gövdeli yat tasarımlarıyla çok gövdeli yat tasarımları arasında hem kullanım hem de performans
açısından farklılıklar bulunmaktadır. Kullanıcının tercihini de doğrudan etkileyen bu farklılıklar her
iki sınıf için de avantajlı veya dezavantajlı durumlar oluşturmaktadır. Bu çalışmada önce tek gövdeli
ile çift gövdeli (katamaran) yatlar arasındaki farklılıklar ortaya koyulmaktadır. Daha sonra her iki
gövde yapısının özellikleri irdelenerek iç mekân tasarımı ve yaşam alanlarına olan etkileri analiz
edilmektedir. Yat sınıfı deniz araçları arasında katamaran gövde yapısına sahip yelkenli yatlar ve
motoryatlar bulunmakla beraber bu çalışmada yapılan karşılaştırma, daha fazla teferruat içerdikleri
için yelkenli yatlar arasında yapılmaktadır. Bununla birlikte karşılaştırma için verilen örneklerin 12-
14 metre aralığındaki yatlar arasından seçilmesinin nedeni, bu boyutlardaki tasarımların seri üretime
uygun olmaları ve pazarda en büyük yere sahip olan grubun içinde bulunmalarıdır. Amaç; farklı
gövde yapılarına sahip olan yat sınıfı deniz araçlarının iç mekân tasarım kriterlerinin seçilen örnekler
üzerindeki karşılaştırmalarla belirlenmesidir

Anahtar Kelimeler

İç Mimarlık, İç Mekân Tasarımı, Yat Tasarımı, Yelkenli Yatlar, Katamaranlar

A COMPARISON OF MONOHULL AND TWIN-HULLED (CATAMARAN) INTERIOR YACHT DESIGNS

Öz

A yacht, in essence, is a type of watercraft mainly used for leisure activities such as travel, recreation, and relaxation and can be divided into its sub-categories. The first of the characteristics to determine this categorization is the yacht's means of propulsion, which leaves us broadly classifying them as sailing yachts and motoryachts. Whilst all yachts fall into these two types, they can also be categorized more specifically based on their sizes, manufacturing materials and hull design. As is the case with all watercraft, the materials and techniques used in the manufacturing of yachts were refined concurrently with the advancement of technology. Consequently, new methods of manufacturing hulls were developed, and one of these innovations included the design of multi-hulled watercraft. Multihulls can be divided into three categories; catamaran (twin-hulled), trimaran (triple-hulled) and pentamaran (quintuple-hulled). Most of today's multihull designs were inspired by the sailboats and rowboats used by the indigenous peoples of maritime nations. As such, the multihull boats used by Polynesian natives are seen as the predecessors of today's catamarans. Monohull and multihull designs differ in terms of their handling and performance, which can be an advantage or a disadvantage depending on the personal preferences of their users. The first subject of discussion in this study is the differences between monohull and twin-hulled yachts, followed by a thorough investigation of the properties of both designs and the analysis of their effects on interior yacht design and living spaces. As sailing yachts provided more room for scrutiny, the comparisons conducted in this study are based on sailing yachts. The reasoning behind this specific sample size of 12 to 14 meter yachts is because the designs in this category are fit for mass production and are among the classification of watercraft with the largest market share. The goal of the study is to determine the criteria of the interior design of yacht type vessels with differing hull designs through a comparison of selected samples.

Anahtar Kelimeler

Interior Architecture, Interior Design, Yacht Design, Sailing Yachts, Catamarans

Kaynakça

• Arslan, B. (2010). Motoryatlarda İç Mekân Tasarım Süreç ve Kriterleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, M. (2015). Ülkemizde Yat ve Gezinti Teknesi Dizaynı, Üretimi ve Kullanımı - 1. Boatbuilder Türkiye. 8 (48). 42-54.
• Benson, B. (1978). Gemiler, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çiçek, F. (2007). Kısa Mesafeli Yoğun Yolcu Taşımaya Yönelik Deniz Aracı Konsept Tasarımı ve İşlevsellik Yönünden Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Dear, I., Kemp, P. (2005).A’dan Z’ye Yelkende Denizcilik Terimleri Sözlüğü,İstanbul: Kropi Yayınları.
• Hamlin, C. (1996). Preliminary Design of Boats and Ships, Maryland: Cornell Maritime Press.
• Howard, J. (2000). Handbook of Offshore Cruising, New York: Sherihan House Inc.
• Göksel, M. A. (2006). Deniz Aracı Tasarımında İç Mimarlık Disiplininin Sınır Geçişleri ve İnterdisipliner Görünümlerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi. MSGSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Koçoğlu, H. ve Helvacıoğlu, Ş. (2016). Yat Tasarımında Ergonomi ve Örnek Bir Motoryat Tasarımına Uygulanması. GiDB|DERGi. (6). 23-39.
• Köseoğlu, Y. M. (2018). 10 Metre Boyunda Yarış/Gezi Sınıfı Yelkenli Yatların Formunun Prizmatik Katsayıya Göre Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Larsson, L. & Eliasson, R. E. (2000). Principles of Yacht Design. London: Adlard Coles Nautical.
• Motor Boat & Yachting, (Aralık, 2011). Bazıları Katamaran Sever, ISSN 1307-9506 İstanbul: Oşino Tanıtım ve Yayıncılık.
• SailboatData.Com, Hallberg Rassy 40, (2020). https://sailboatdata.com/sailboat/hallberg-rassy-40 (E.T. 25.03.2020
• SailboatData.Com, Dufour 460, (2020). https://sailboatdata.com/sailboat/dufour-460-grand-large (E.T. 25.03.2020) SailboatData.Com, X-Yachts 46
• , (2020). https://sailboatdata.com/sailboat/x46 (E.T. 25.03.2020) SailboatData.Com, Nautitech Open 40, (2020). https://sailboatdata.com/sailboat/nautitech-open-40 (E.T. 25.03.2020)
• SailboatData.Com, Helia 44, (2020). https://sailboatdata.com/sailboat/helia-44 (E.T. 25.03.2020)
• SailboatData.Com, Lagoon 450’nin, (2020). https://sailboatdata.com/sailboat/lagoon-450 (E.T. 25.03.2020)
• Sorensen, E. W. (2007). Sorensen’in Motorlu Tekne Rehberi, İstanbul: Marintek Kitap Serisi.
• Tarjan, G. (2008). Catamarans, Complete Guide for Cruising Sailors, New York: International Marine/McGraw-Hill.
• Tokol, T. (2010). Yat İç Mekân Tasarımı - 4. TMMOB İçmimarlar Odası İçmimar Dergisi. Ağustos/ Eylül. 92-96.
• Tokol, T. (2013). Çağdaş Yat Tasarımında Geleneksel Biçim, Malzeme ve Yöntem Uygulamasının Kullanıcı Üzerindeki Etkileri. 3. Ulusal İç Mimarlık Sempozyumu Bildirileri Kitabı içinde (232-236). İstanbul: MSGSÜ Mimarlık Fakültesi İç Mimarlık Bölümü Yayınları.
• Tokol, T. (2015a). Yatlarda İç Mekân Tasarımı ve İç Mimarın Tasarım Sarmalındaki Yeri. 4. Ulusal İç Mimarlık Sempozyumu Bildirileri Kitabı içinde (171-179). İstanbul: MSGSÜ Mimarlık Fakültesi İç Mimarlık Bölümü Yayınları.
• Tokol, T. (2015b). Yatlarda Mekân Tasarımına Denizcilik Temelli Yaklaşımın Önemi. 2. Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyum ve Çalıştayı Bildirileri Kitabı içinde (94-100). Ankara: Başkent Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Yayınları.
• Tokol, T. (2015c). Yatlarda İç Mekân Tasarımının Geçmişten Günümüze Değişim Süreci. IFAS Uluslararası Güzel Sanatlar Sempozyumu Bildirileri Kitabı içinde (1202-1225). Konya: Selçuk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi – Sanat ve Tasarım Fakültesi Yayınları.
• Tokol, T. (2018). Yüzen Mekânlarda Hareketlilik Unsurunun İç Mekân Donatıları Üzerindeki Etkileri. 5. Uluslararası Mobilya Kongresi Sempozyum Bildirileri Kitabı içinde (373-382). Eskişehir: Eskişehir Teknik Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Yayınları.