Waqf System: Comprative of In The Ottoman And In The West

Yıl 2021, , 141 - 162, 31.07.2021

Nihal Cihan Temizer

https://doi.org/10.25272/ijisef.895830

Öz

The waqf institution is one of the basic institutions of the Ottoman, even the Islamic world. In the study, the foundation system, types of waqfs, establishment conditions were examined in detail. The gap between the waqf institution and the rich and the poor has decreased, employment has been provided, and resources from rich to poor have been reallocated. Public service has been provided through foundations, thus the state has been supported in this regard. The number of women who established waqf in the Ottoman Empire is also significant. In addition, non-Muslims have also established foundations, subject to certain conditions. In the West, trusts, corporations and foundation institutions are similar to waqfs. Foundation institutions have been examined and compared in the West and the Ottoman Empire. In the literature; Similarities have also been established between waqfs and the gift economy. In addition, the economic dimension of the waqfs have been examined.

Anahtar Kelimeler

foundation, trust, korporasyon, waqf, economy

Vakıf Sistemi: Osmanlı ve Batı Karşılaştırması

Öz

Vakıf kurumu, Osmanlı’nın hatta İslam dünyasının temel kurumlarındandır. Çalışmada vakıf sistemi, vakıf çeşitleri, kuruluş şartları detaylı şekilde incelenmiştir. Vakıf kurumu ile zengin-fakir arasındaki uçurum azalmış, istihdam sağlanmış, zenginden fakire olmak üzere kaynaklar yeniden tahsis edilmiştir. Vakıflarla kamu hizmeti verilmiş, böylece bu konuda devlete destek olunmuştur. Osmanlı’da vakıf kuran kadınların sayısı da ciddi miktardadır. Ayrıca gayrimüslimler de belirli şartlara tabii olmak şartıyla vakıf kurmuşlardır. Batı’da trustlar, korporasyonlar ve foundation kurumları da vakıflara benzerlik göstermektedir. Batı’da ve Osmanlı’da vakıf kurumları incelenip kıyaslanmıştır. Literatürde; vakıflar ve armağan ekonomisi arasında benzerlik de kurulmuştur. Ayrıca vakıfların iktisadi boyutu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vakıf, Foundation, Trust, Korporasyon, Ekonomi

Kaynakça

• Akif,M. “Deyn” TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/deyn [01.11.2020] Akgündüz,A. (2014), İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf
• Müessesi. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı, Akgündüz, A. Öztürk,S. Baş,Y. (2005)Üç Devirde Bir Mabed Ayasofya, Ortak yayın, 1 Cilt, İstanbul: OSAV,
• Akgündüz,A. “İstibdal”, TDV. İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/istibdal [07.10.2020 , Akyıldız, H.(2008). "Tartışılan Boyutlarıyla" Homo
• Economıcus"." Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences 13.2 , 29-40., Alkan, M.(2006) Tanzimattan Sonra
• Vakıfların İdaresinde Yeniden Yapılanmaya Dair Bir Örnek: Adana Evkaf Müdürlüğü, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 13-31.,Aliyu, Shehu
• Usman Rano.(2018). "A treatise on socioeconomic roles of waqf.", Bayero University Kano, Munich Personal RePEc Archive, Apaydın,Y.H. “Muhayyerlik”, TDV
• İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/muhayyerlik [01.11.2020],Assi, E. (2008). Islamic waqf and management of cultural heritage in Palestine.
• International Journal of Heritage Studies, 14 (4) 380-384., Aydın, M.A. (2019). Türk Hukuk Tarihi, İstanbul: Beta Yayınevi, Barkan, Ö.L. (1962). Ayasofya Cami'i
• ve Eyüb Türbesinin 1489-1491 Yıllarına Ait Muhasebe Bilançoları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 23.1-2 : 342-379., Berki, Ş.(1962) "Vakfın
• Lüzumu, Faydaları ve Vakıfları Teşvik." Vakıflar Dergisi, (5):19-21, Buluş , A.“Sivil Toplum Kuruluşlarına Tarihsel Bir Örnek: Osmanlı Vakıfları”, Sosyal Ekonomik
• Araştırmalar Dergisi, (2009), 20-36., Çağatay,N. (1994), Güncel Konular Üzerine Makaleler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, Çizakça,M. (2017) İslam
• Dünyasında Vakıflar, Konya: Karatay Üniversitesi Yayınları, Deckers, T., Falk, A., Kosse, F., & Szech, N. (2016). Homo moralis: Personal characteristics,institutions,
• and moral decision-making. CESifo Working Paper No. 5800, 2., https://www.econstor.eu/bitstream/10419/128641/1/848620968.pdf [01.08.2020]
• Güler, M. (2002). Osmanlı Devleti’nde Haremeyn Vakıfları (16-17.yüzyıllar) , İstanbul, Çamlıca Basım Yayın, Gaudiosi, M. "Influence of the Islamic Law of Waqf
• on the Development of the Trust in England: the Case of Merton College." U. Pa. L. Rev. 136 (1987): 1231., 1240-1246., Isin, Engin F. and Alexandre Lefebvre.
• (2005) "The gift of law: Greek euergetism and Ottoman waqf." European Journal of Social Theory 8.1 , İmam Gazâli, (2019). İhyâu Ulûmi’d-Din, İstanbul: Bedir
• Yayınevi, İmam Malik,(1994). Muvatta 3. Cilt, İstanbul: Beyan Yayınları, Kar, A. (2005). Arkaik Topluluklardan Günümüze Armağanın Toplumsal İlişkiler İçindeki
• Yeri ve İşlevleri. Türk Kültüründe Hediye Uluslararası Sempozyumu, Marmara Üniversitesi TÜRKİYAT Araştırma ve Uygulama Merkezi, Karaman,H. “Ayn”, Tdv
• İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ayn--fikih [ 01.11.2020], Kazıcı,Ziya. (1985), İslami ve Sosyal Açıdan Vakıflar. İstanbul: Milli Eğitim
• Basımevi, Khan, D. M. T. (2013) Contribution of Islamic waqf in poverty reduction., Köhler,B. (2016). Erken İslam ve Kapitalizmin Doğuşu. , Ankara: Liberte
• Yayınları, Kuran, T. (2012). Yollar Ayrılırken- Ortadoğu’nun Geri Kalma Sürecinde İslam Hukuku’nun Rolü, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, Koyunoğlu, H. (2002)
• Sosyal Politika Açısından Vakıflar: 17. Yüzyıl İstanbul Örneği, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Kozak ,E. (1985). Bir Sosyal Siyaset
• Müessesesi Olarak Vakıf, İstanbul: Akabe Yayınları, Kütükoğlu ,M.S. (2018) Osmanlı’nın Sosyo-Kültürel ve İktisâdi Yapısı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları,
• Maydaer, S. (2019). “Osmanlı Toplumunda Vakıf Kuran Kadınlar ve Mal Varlıklarının Kaynakları”, Vakıf Kuran Kadınlar, Ed. Fahameddin Başar, Ankara:Vakıflar
• Genel Müdürlüğü Yayınları., Mauss,M. (2018) Armağan Üzerine Deneme , İstanbul:Alfa Yayıncılık, Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Araştırma Merkezi, (1985) “Batı
• Dünyası ve Özellikle ABD’de Vakıfların Gelişimi: Sanayi Toplumu ve Gelecek Açısından Vakıflar ve Sorunları”, Vakıflar, 3.Vakıflar Haftası Armağanı, İstanbul
• Vakıflar Müdürlüğü, Özdemir, R. (2005). Osmanlı Vakıfların Kurulması ve Yaşatılmasında Devlet Kurumlarının İşleyişi, Ankara: Ankara Üniversitesi Osmanlı
• Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No:6, Öztürk,N. (1995), Elmalılı M. Hamdi Yazır Gözüyle Vakıflar, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları,Öztürk, N.
• (1995). Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları,Öztürk, S. (2019). Osmanlı Su Yapılarında Vakıfların Rolü:
• Tesis, Onarım ve Hizmet Giderlerinin Finansmanı. Vakıflar Dergisi, 135-157.,Şeker, M. (1987). İslamda Sosyal Dayanışma Müesseleri , Ankara: Diyanet İşleri
• Başkanlığı Yayınları,Tabakoğlu, A.(2003). “Klâsik Dönem Osmanlı Vakıf Sistemi”, Ed. Mehmet Narince, Cumhuriyetin 80. Yılında Uluslararası Vakıf
• Sempozyumu, Ankara.:Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları,Tomar, C. “Müsadere”, TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/musadere#2-
• osmanlilarda [24.09.2019], Yağcı, M. Gürsoy, Ç. Osmanlı Devleti’nde İktisadi Zihniyet, Kurumlar ve Para Vakıfları, Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, (9 (1),
• 2019), 37-67.,Yediyıldız,B. "Türk Kültür Sistemi İçinde Vakfın Yeri." Vakıflar Dergisi, (20, 1988), 403-408.,Yıldız, K. (2919), Aykırı Vakıflar: Osmanlıda Fukarâ-yı
• Müslimîni de Gözeten Gayrimüslim Vakıfları. Osmanlı Araştırmaları 54.54 (2019): 141-198.,Zaim, S. (2013). İslam Ekonomisinin Temelleri, İstanbul: İstanbul
• Sabahattin Zaim Üniversitesi, Elektronik Kaynaklar:,http://www.hukukmedeniyeti.org/vakfi-muneccez/nedir
• [01.11.2020],https://www.vgm.gov.tr/vakiflarimiz/vakiflarimiz/genel-bilgi [01.12.2020]