Gayrimenkul Sertifikalarının İslam İktisadı Perspektifinden Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 125 - 148, 01.07.2017

Salih Ülev , Fatih Savaşan , Mervan Selçuk

https://doi.org/10.25272/j.2149-8407.2017.3.2.06

Öz

Gayrimenkul projelerinin, herkesin ortak olabileceği küçük paylara bölünmesi ile oluşturulan yatırım aracı olarak tanımlanan gayrimenkul sertifikaları Türkiye’de ilk kez 1996 yılında ihraç edildi. 1996 yılında yapılan ilk ihraçtan 17 yıl sonra gayrimenkul sertifikaları yeniden gündeme gelerek 2013 yılında SPK tarafından yeni bir tebliğ hazırlandı. 2016 ve 2017 yılında bu tebliğde bazı değişiklikler yapılarak 2017 yılının Nisan ayında gayrimenkul sertifikaları ikinci kez ihraç edilerek halka arz edildi. Bu ihracın 1996 yılında yapılan ihraçtan bazı önemli farkları vardır. Onlardan bir tanesi bu ürünün ortaklığa dayalı ve İslami esaslara uygun olduğunun lanse edilmesidir. İlgili açıklamalardan yeni bir sermaye piyasası ürünü olarak kabul edebileceğimiz gayrimenkul sertifikalarının İslami esaslara uygun olduğunun lanse edilmesi bu ürünün İslam iktisadı perspektifinden incelenmesini gerekli hale getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, gayrimenkul sertifikalarını İslam iktisadı perspektifinden incelemektir. Bu kapsamda Türkiye için yeni olan bu ürünün nasıl işlediği açıklanarak ürüne ait inşaat projesinin yapımından ürünün ikinci el piyasada tedavülüne kadar olan süreçteki işlemler fıkhi değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gayrimenkul Sertifikaları, İslami Sermaye Piyasası, İslami Finans

Critical Evaluation of The Real Estate Certificates From The Perspective of Islamic Economics

Öz

Real Estate Certificates (REC), which are defined as investment instruments each of which represents small shares of real estate projects, were first issued in 1996 in Turkey. 17 years after the first issuance in 1996, REC came back on the agenda, and a new regulation was introduced by the Capital Markets Board of Turkey in 2013. Only after some changes were made in this regulation in 2016 and 2017, real estate certificates were issued for the second time in April 2017. This issuance has some important differences from the previous one. One of them is that issuing institutions introduce REC as an instrument based on partnership and adhering Islamic principles. This claim calls for careful discussion from the perspective of Islamic economics to see whether the real estate certificates, which can be regarded as a new capital market product, indeed meet Islamic principles. This paper first explains how this product works and then puts the transactions from the birth of the construction project upon which the certificates are created to the circulation of RECs in the secondary market under critical judicial (fıqh) evaluation. 

Anahtar Kelimeler

Real Estate Certificates, Islamic Capital Market, Islamic Finance

Kaynakça

• AAOIFI, (2012). Faizsiz Bankacılık Standartları (Shari’a Standards- AAOIFI). İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği. Akçay, B. (2006). Avrupa Birliği Finansal Entegrasyon Sürecinde İpotekli Piyasalar: Aday Ülke Statüsünde Olan Türkiye'ye Bir Bakış. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 6(1), 19-47. Aktan, Hamza. (1997). İstisna’. İslam Ansiklopedisi (Diyanet), 22. Döndüren, H. (2012). Delilleriyle ticaret ve iktisat ilmihali. Gayrimenkul Sertifikaları Gayrimenkul Projelerine Yatırım Aracı. (2017). Erişim adresi: http://www.borsaistanbul.com/docs/default- source/duyuru-dosyalari/gayrimenkul-sertifikalari- brosuru.pdf?sfvrsn=5. Erişim tarihi: 08.05.2017 Gayrimenkul Sertifikaları Gayrimenkul Projelerine Yatırım Aracı. (2017). Erişim adresi: http://www.borsaistanbul.com/docs/default- source/duyuru-dosyalari/gayrimenkul-sertifikalari- brosuru.pdf?sfvrsn=5. Erişim tarihi: 08.05.2017 Gayrimenkul Sertifikaları Tebliği (2013,5 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 28698). Erişim Adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigaz ete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130705.htm&main=http://www.resmiga zete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130705.htm Gayrimenkul sertifikası nedir?. (2017). Erişim adresi: http://gayrimenkuldesertifika.com/sorular/gayrimenkul-sertifikasi- nedir. Erişim tarihi: 08.05.2017 Gayrimenkul sertifikası nedir?. (2017). Erişim adresi: http://gayrimenkuldesertifika.com/sorular/gayrimenkul-sertifikasi- nedir. Erişim tarihi: 08.05.2017 Gayrimenkul Sertifikasının İşleyişi. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/gayrimenkul-sertifikasinin-isleyisi. Erişim tarihi: 08.05.2017 Gayrimenkul Sertifikasının İşleyişi. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/gayrimenkul-sertifikasinin-isleyisi. Erişim tarihi: 08.05.2017 Gelir Paylaşımı Sözleşmesi. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/haber/gayrimenkul-sertifikasi-ihrac-duyurusu. Erişim tarihi: 08.05.2017 Gelir Paylaşımı Sözleşmesi. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/haber/gayrimenkul-sertifikasi-ihrac-duyurusu. Erişim tarihi: 08.05.2017 Gözübenli, B. (1997). İnan. İslam Ansiklopedisi (Diyanet), 22. Günay, H.M., Görmüş, Ş., Koç, İ., Çekin, Ö. (Ed.). (2017). Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sistemi. (Basılmamış Kitap) Halka Arz Sonuçları. (2017). http://www.ntv.com.tr/ekonomi/turkiyenin- ilk-gayrimenkul-sertifikasi-halka-arz- sonuclari,tcRDIdCZHUWgICsA4H6woA. Erişim tarihi: 30.05.2017 İhraççı Bilgi Dökümanı. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/haber/gayrimenkul-sertifikasi-ihrac-duyurusu. Erişim tarihi: 08.05.2017 İhraççı Bilgi Dökümanı. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/haber/gayrimenkul-sertifikasi-ihrac-duyurusu. Erişim tarihi: 08.05.2017 İslami Finans, Gayrimenkul Sektörü ve Yatırımcı Perspektifinden Gayrimenkul Sertifikaları. (2017). https://www.youtube.com/watch?v=3WY1QZeZ26s. Erişim Tarihi: 31.05.2017 Köroğlu, A. (2016). Gayrimenkul Sertifikası Modeli Ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 2(1). Mutabakat Metni. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/haber/gayrimenkul-sertifikasi-ihrac-duyurusu. Erişim tarihi: 08.05.2017 Mutabakat Metni. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/haber/gayrimenkul-sertifikasi-ihrac-duyurusu. Erişim tarihi: 08.05.2017 Sermaye Piyasası Aracı Notu. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/haber/gayrimenkul-sertifikasi-ihrac-duyurusu. Erişim tarihi: 08.05.2017 Sermaye Piyasası Aracı Notu. (2017). Erişim Adresi: http://www.toki.gov.tr/haber/gayrimenkul-sertifikasi-ihrac-duyurusu. Erişim tarihi: 08.05.2017 Sertifika nedir nasıl alınır?. (t.y). Erişim Adresi: http://gayrimenkuldesertifika.com/sertifika-nedir-nasil-alinir. Erişim tarihi: 08.05.2017 Sertifika nedir nasıl alınır?. (t.y). Erişim Adresi: http://gayrimenkuldesertifika.com/sertifika-nedir-nasil-alinir. Erişim tarihi: 08.05.2017 Sertifikanın amacı nedir?. (2017). Erişim Adresi: http://gayrimenkuldesertifika.com/sorular/sertifikanin-amaci-nedir- metrekare-ile-daire-satmak-mi. Erişim tarihi: 08.05.2017 Sertifikanın amacı nedir?. (2017). Erişim Adresi: http://gayrimenkuldesertifika.com/sorular/sertifikanin-amaci-nedir- metrekare-ile-daire-satmak-mi. Erişim tarihi: 08.05.2017 Sistem Nasıl Çalışıyor?. (2017). https://www.youtube.com/watch?v=fpgOD0im0IU&list=PLi79jKVm TucTVZ6yl8m7L2rwmJeJEKleG&index=3 [video]. Erişim tarihi: 08.05.2017 Sistem Nasıl Çalışıyor?. (2017). Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=fpgOD0im0IU&list=PLi79jKVm TucTVZ6yl8m7L2rwmJeJEKleG&index=3 [video]. Erişim tarihi: 08.05.2017 Usmani, T. (2004). An introduction to Islamic finance. Retrieved from https://www.google.com/books?hl=tr&lr=&id=0aDStX- qUAgC&oi=fnd&pg=PA1&dq=usmani+an+intoduction+to+islami+& ots=0lckRZRs38&sig=EBumlmqWwqK4pFqUyY_ThsfbtSs Konut Fiyat Endeksi. (2017). TCMB. Erişim Adresi: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/8c36f435-ef59-47e6-af02- 9f20b9e613e7/KFE- KFE.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE8c 36f435-ef59-47e6-af02-9f20b9e613e7. Erişim Tarihi: 13.06.2017