Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dil Becerilerine Yönelik Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 203 - 222, 31.12.2023

Zeynep Taşdemir , Müzahir Kılıç , Selvi Demir

Öz

Bu çalışmanın amacı, yabancılara Türkçe öğretimi alanında dil becerilerine dönük hazırlanan lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Doküman analizi yöntemine göre yürütülen çalışmanın örneklemini, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi web sitesinde erişime açık bulunan 50 lisansüstü tez oluşturmaktadır. Her bir tezin incelenmesi sonucu elde edilen veriler, Maxqda 12 programı aracılığıyla analiz edilerek yüzdelik ve frekans değerleriyle birlikte tablolar halinde görselleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda bahsi geçen konuda ilk çalışmanın 2004 yılında yapıldığı tespit edilmiştir. Takip eden yedi yıl boyunca bu konu ile ilgili herhangi bir çalışmanın yapılmadığı belirlenmiştir. 2011 yılı itibarıyla yabancılara Türkçe öğretiminde dil becerileri konusu ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerde benzer çalışmaların yapıldığı ve özellikle 2015 yılı itibarıyla ilgili tezlerde artış olduğu tespit edilmiştir. Yüksek lisans türünde yapılan tez sayısının doktora tez sayısının iki katından fazla olduğu tespit edilmiştir. Yabancılara Türkçe öğretiminde dil becerileriyle ilgili neredeyse bütün lisansüstü tezlerin devlet üniversitelerinde yapıldığı, bu üniversiteler arasında en fazla paya Gazi Üniversitesi’nin sahip olduğu buna ek olarak mevcut tezlerin en fazla İstanbul ve Ankara’da bulunan üniversitelerde hazırlandığı belirlenmiştir. Yabancılara Türkçe öğretiminde dil becerileri ile ilgili yapılan çalışmaların konu alanının genellikle eğitim ve öğretimden seçildiği, örneklemin ise en çok TÖMER’lerdeki öğrencilerden oluştuğu tespit edilmiştir. Ek olarak yayınlanan tezlerin çoğunun nitel araştırma yöntemleriyle hazırlandığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, dil becerileri, lisansüstü, tez.

Kaynakça

• Aksoy, H. (2020). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenlerin Dil Bilgisi ve Kelime Bilgisi Düzeyleri ile Yazma Becerileri Arasındaki İlişki. (Doktora tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Alan, Y. (2019). 4+1 Planlı Yazma ve Değerlendirme Modelinin Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Yazma Becerilerine ve Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma Düzeylerine Etkisi. (Doktora tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Alkayış, A. (2017). Dil ve Zihin Üzerine Felsefi Bir Değerlendirme. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 16-35.
• Altınörs, A. (2012). Dile Davranışçı Yaklaşımlara Chomsky’nin İtirazı Üzerine. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 14, 65-90.
• Altunkaya, H. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Okuma Kaygıları ile Okuduğunu Anlama Becerileri Arasındaki İlişki. (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Arıcı, A. F. (2008). Okuma Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Armut, M. (2021). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Öğrenicilerin Grafikli Sorulardaki Okuma Becerilerinin Göz İzleme Tekniği İle Araştırılması. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, E. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dijital Hikâye Anlatımının Yaratıcı Yazma Becerisine Etkisi. (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Bağcı Ayrancı, B. (2019). Türkiye’de Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kültür Aktarımı Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Analizi ve Değerlendirilmesi. Söylem Filoloji Dergisi, 4(2), 446-454.
• Bakır, S. (2015). Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Öğrenme Yaklaşımlarının, Yazma Becerisi Öz Yeterliklerinin ve Türkçe Yazma Becerilerinin İncelenmesi. (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Baş, H. Z. (2002). Drama Yöntemiyle Türkçe Eğitimi. Ankara: Uzerler Matbaacılık
• Bekdaş, M. (2022). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Türk Efsaneleri: Okuma ve Yazma Becerileri Üzerine Etkisi. (Doktora tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Boyacı, S. ve Demirkol, S. (2018). Türkçe Eğitimi Alanında Yapılan Doktora Tezlerinin İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 512-531.
• Büyükikiz, K. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Alanında Hazırlanan Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İnceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,11(25), 203-213.
• Büyükikiz, K. K. (2011). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenlerin Yazma Becerileriyle Öz Yeterlilik Algıları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cin Şeker, Z. (2020). Dinleme ve Konuşma Becerilerine Yönelik Lisansüstü Tezlerin Anahtar Kelimeleri Üzerine Bir İnceleme: Betimsel Analiz. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 19, 128-140.
• Cömert, R. (2018). İzmir Yabancılar İçin Türkçe Setinin (A1/A2/B1/B2/C1) Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi Anlatma Becerileri Bakımından Uygunluğunun İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Çağdaş, H. Y. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenicilerinin Yazma Becerilerinde Açımlama Teknikleri. (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Çangal, Ö. (2020). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Sosyal Medya Kullanımının Yazma Becerisine Etkisi. (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, B. (2017). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Öğretmenin Dili Kullanma Becerisi İçinde Konuşma. (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Çiftçi, E. (2015). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrenicilerin Okuma Becerilerini Tekrarlı Okuma Yöntemi İle Geliştirme Süreci: Bir Durum Çalışması. (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Demir, S. (2021). Türkiye’de Söylem Çözümlemesi Yöntemiyle Hazırlanan Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İnceleme. International Scientific Conference «Global Scope of Innovative Science» Bildirileri, 21 Ekim, Budapeşte, Macaristan.
• Demircan, B. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Türk Kültürüne Ait Değerlerin Aktarılması Amacına Yönelik Yazma ve Okuma Becerilerine Dayalı Materyal Tasarımı. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demirel, Ö. (1999). İlköğretimde Okullarında Türkçe Öğretimi. İstanbul: M.E.B Basımevi.
• Dincel, Ö. (2016). Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Yazma Becerilerinin Geliştirilmesi (Bir Aksiyon Araştırması). (Yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
• Dincer, M. (2020). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Konuşma ve Dinleme Becerilerinin Gelişimi Açısından İletişimsel Yöntemin Kullanımı. (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Dursun, B. (2017). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Film Kullanımının Öğrencilerin Anlama Becerisine Etkisi. (Yüksek lisans tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Dündar, Ş. N. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dinleme Becerisinin Bir Web Uygulaması Aracılığıyla Geliştirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ekinci, Z. (2018). İşbirlikli Yazma Etkinliklerinin Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenlerin Yazma Becerilerini Geliştirmeye Etkisi. (Yüksek lisans tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Ercan Güven, A. N. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Çeşitli Değişkenler Açısından Analizi. 7. Uluslararası Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Kurultayı Bildirileri, 19-21 Haziran, Muğla, Türkiye.
• Ersoy, E. (2021). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Yazma Özerkliği ile Yazma Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Eyüp, B. (2020). Türkçe Öğretmenleri ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin Eğilimleri: Bir İçerik Analizi (2000-2019). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 536-558.
• Gordeladze, İ. (2017). Gürcü Öğrencilerin Yazma Becerileri. (Yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Göçer, A., Çaylı, C. ve Çavuş, S. (2016). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimiyle İlgili Kaynakça Denemelerine Kesitsel Bir Katkı: 2013-2015 Yılları. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Dergisi, 1(1), 19-85.
• Hamaratlı, E. (2015). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kelime Ağı Oluşturma Yönteminin Öğrencilerin Yazma Becerisi ve Motivasyonuna Etkisi (Mısır Örneği). (Yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• İpek, S. (2020). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Somalili Öğrencilerin Yazma Becerileri ve Yazma Kaygıları Üzerine Bir İnceleme. (Yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• İskender, M. E. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Çoklu Ortam Materyalleri ile Desteklenmiş Halk Anlatılarının Kültür Öğrenimi ve Dil Becerileri Gelişimi Üzerindeki Etkisi. (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kadan, Ö. F. (2020). 5e Öğrenme Modelinin Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Yazmaya Yönelik Tutum ve Yazma Becerilerine Etkisi. (Doktora tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Kaplan, T. (2018). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Otantik Yazma Çalışmalarının Öğrencilerin Yazma Becerisi ve Tutumuna Etkisi. (Doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Karadağ, B. F. (2017). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Anlama-Anlatma Becerilerine Yönelik Bir Eylem Araştırması. (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Kardaş, D. M. (2021). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Geribildirimin Dört Temel Dil Becerisinin Geliştirilmesine Etkisi. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, S. E. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Eğitici Oyunlarla Dil Becerilerinin Geliştirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Köksal, Y. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde B2 ( Sınırlı Bağımsız Kullanıcısı) Düzey Yaratıcı Yazma Becerilerine Yönelik Bir İzlence Önerisi. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara.
• Kurshumliu, S. (2021). Türkçe Öğrenen Kosovalı Öğrencilerin Konuşma Becerilerindeki Biçim Bilgisi Yanlışları Üzerine Bir İnceleme. (Yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Küçük, F. (2017). Assessing Academic Writing Skills In Turkish As A Foreign Language. (Yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mattıussı, R. G. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dinleme Becerisinin Geliştirilmesine Yönelik Görsel-İşitsel Materyal Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mufleh, S. (2017). Türkçe Öğrenen Arap Öğrencilerin Yazma Becerilerinde Karşılaşılan Sorunlar, Bunlara Yönelik Öğrenci Görüşleri ve Öneriler. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Müldür, F. (2016). Noam Chomsky’de Üretici Dilbilgisi: Derin Yapı ve Yüzey Yapı Ayrımı. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 27, 59-72.
• Özarslan, A. (2018). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Suriyelilerin Yazma Becerileri Üzerine Bir Araştırma. (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Özer, H. ve Turhan Tuna, S. (2020). Yabancılara Türkçe Öğretimi Konusunda Yayımlanmış Bilimsel Çalışmalar Üzerine Bir İnceleme. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi [MSKU Journal of Education], 7(2), 81-98.
• Özyalçın, K. E. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretenlerin Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Metin Altı Soru Yazma Becerileri Üzerine Bir Değerlendirme. (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Saılıbıya, Y. (2020). Uygur Türkü Öğrencilerin Türkçe Metinleri Okumaya Yönelik Tutumları ve Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Seyhan B. (2021). İletişim Oyunlarının Yabancılara Türkçe Öğretiminde Konuşma Becerisine Etkisi. (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şengül, K. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Dil Öğrenme Stratejilerine Dayalı Etkinliklerin Anlama Becerileri ile Dil Bilgisine Yönelik Başarıya, Kalıcılığa ve Türkçeye Yönelik Tutuma Etkisi (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Şentürk, C. ve Yazar, İ. (2021). Türkçe Öğretimi Üzerine Yapılan Lisansüstü Çalışmaların Analizi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 10(4), 258-276.
• Şimşek, E. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeyleri Açısından İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Şimşek, R. (2016). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Temel Dil Becerileri Bağlamında Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Taşdemir, O. (2017). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Özel Yazmanın Yazma Kaygısına ve Yazma Eğilimine Etkisinin İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Temizkan, M. (2009). Metin Türlerine Göre Okuma Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tok, M. (2012). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Akademik Yazma Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Uygulamalı Bir Çalışma. (Doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Tulumcu, F. M. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Anlama Becerilerine Yönelik Öz Yeterlikleri. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Türkben, T. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Alanında Yapılan Lisansüstü Çalışmaların Değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2464-2479.
• Türker, A. (2019). Yaratıcı Yazma Tekniklerinin Yabancı Dil Olarak Türkçe Yazma Becerilerine Etkisi: Somali Örneği. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uçak, S. (2015). Dil Öğrenimi ve Edinimi Üzerine Bir Tartışma. İstanbul Aydın Üniversitesi Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu, 12-13 Kasım, İstanbul, Türkiye, 65-80.
• Uzun, A. (2015). Yaratıcı Yazma Etkinliklerinin Çinli Öğrencilerin Yabancı Dil Olarak Türkçe Yazma Becerilerine Etkisi. (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yaşar, R. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Suriyeli Sığınmacı Öğrencilerin Temel Seviye Yazma Becerilerinin İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yazıcı, E. (2014). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Anlama ve Anlatma Becerilerine İlişkin Stratejiler. (Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı). Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, M. (2020). İzmir Yabancılar İçin Türkçe Setinin (A1/A2/B1/B2/C1) Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi Anlama Becerileri Bakımından Uygunluğunun İncelemesi. (Yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Yılmaz, V. (2004). Yabancı Dil Türkçe Öğretiminde Okuma Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Görev Odaklı Bir Yordam Oluşturumu ve Gereç Hazırlamaya Yönelik Bir Çalışma. (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.