The Effect of Social Capital on Tax Compliance: The Example of Çanakkale Province

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 385 - 412, 25.12.2024

İlknur Kaynar , Selçuk İpek

https://doi.org/10.30927/ijpf.1479861

Cited By: 1

Abstract

Social capital is a type of capital that emphasizes the importance of relationships, is accepted as a prerequisite for economic growth and development, and must also be produced to ensure tax compliance. Trust, social networks and social norms, which are among the elements of social capital, are important arguments in establishing social cooperation. One of the most important indicators of social cooperation is tax compliance. In addition, tax justice, tax awareness and tax expenditures, which are among the tax compliance elements, are other components that play an active role in ensuring tax compliance.
The aim of the study is to reveal the effects of tax justice, tax awareness and tax expenditures, which are among the elements of social capital and tax compliance, on tax compliance. In the study, it was aimed to reach the taxpayer group that felt the tax burden the most, therefore taxpayers who earned commercial income and self-employment income within the scope of income tax were determined as a sample. The necessary data for the analyzes were obtained by conducting a survey with 446 taxpayers residing in the central district of Çanakkale, and the Structural Equation Model was established after the Factor Analyzes. IBM SPSS 27 and SmartPLS ready-made software were used in data analysis. As a result of the model, it was determined that generalized trust did not have an effect on tax compliance, but strategic trust, institutional trust and social norms increased tax compliance. While tax justice and tax awareness increase tax compliance, tax expenditures negatively affect tax compliance are other findings.

Keywords

Social Capital, Tax Compliance, Factor Analysis, SEM

Sosyal Sermayenin Vergi Uyumuna Etkisi: Çanakkale İli Örneği

Abstract

Sosyal sermaye, ekonomik gelişme ve kalkınmanın ön koşulu olarak kabul edilen ayrıca vergi uyumunun sağlanması için de üretilmesi gereken bir sermaye türüdür. Sosyal sermayenin unsurları arasında yer alan güven, sosyal ağlar ve sosyal normlar toplumsal işbirliğinin oluşturulmasında önemli argümanlardır. Toplumsal işbirliğinin en önemli göstergelerinden biri de vergi uyumudur. Ayrıca vergi uyumu unsurları arasında yer alan vergi adaleti, vergi bilinci ve vergi harcamaları vergi uyumunun sağlanmasında etkin rol üstlenen diğer bileşenlerdir.
Çalışma ile amaçlanan sosyal sermaye ve vergi uyumu unsurları arasında yer alan vergi adaleti, vergi bilinci ve vergi harcamalarının vergi uyumu üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Çalışmada vergi yükünü en fazla hisseden mükellef grubuna ulaşmak amaçlanmış, bu nedenle gelir vergisi kapsamında yer alan ticari kazanç ve serbest meslek kazancı elde eden mükellefler örneklem olarak belirlenmiştir. Çanakkale merkez ilçede ikamet eden 446 mükellef ile anket yapılarak analizler için gereken veriler elde edilmiş, Faktör Analizlerinin ardından Yapısal Eşitlik Modeli kurulmuştur. Veri analizlerinde IBM SPSS 27 ile SmartPLS hazır yazılımları kullanılmıştır. Model sonucunda genelleştirilmiş güvenin vergi uyumu üzerinde etkili olmadığı ancak stratejik güven, kurumsal güven ve sosyal normların vergi uyumunu artırdığı belirlenmiştir. Vergi adaleti ve vergi bilinci, vergi uyumunu artırırken vergi harcamalarının vergi uyumunu olumsuz etkilediği elde edilen diğer bulgulardır.

Keywords

Sosyal Sermaye, Vergi Uyumu, Faktör Analizi, YEM

References

• Agustine, A. A., Ayodele, A. L.,Babatunde, L. A. (2022). “Trust Relationship and Tax Compliance in Developing Countries-Informal Sector Perspectives”. International Journal of Economics, Commerce and Management. 10(6), 309-332.
• Akbelen, Z., Aydın, Z. B. (2019). “Vergi Afları ve Vergilemede Adalet Algısının Vergi Uyumuna Etkisi: Bursa İli Örneği”. International Journal of Social Inquiry. 12(2), 409-437.
• Akbelen, Z., Arlı, N. B., Leba, R. Aydemir, M. (2021). “Sosyal Normlar ve Dağıtım Adaleti Algısının Vergi Uyumu Üzerindeki Etkileri”. International Journal of Social Inquiry. 14(1), 1-25.
• Akdoğan, A. (2019). Kamu Maliyesi (20. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Alm, J., Clark, J., Leibel, K. (2011). Socio-Economic Diversity, Social Capital, and Tax Filing Compliance in the United States. Department of Economıcs and Finance College of Business and Economics Unıversity of Canterbury Christchurch, Working Paper Series (No: 35/2011).
• Alm, J., Gomez, J. L. (2008). “Social Capital and Tax Morale in Spain”. Economic Analysis & Policy. 38(1), 73-87.
• Alm, J., McKee, M., Beck, W. (1990). “Amazing Grace: Tax Amnesties and Compliance”. National Tax Journal. 43(1), 23-37.
• Ardahan, F. (2012). “Sosyal Sermaye Ölçeği Geçerlilik, Güvenirlilik Çalışması”. International Journal of Human Sciences. 9(2), 773-789.
• Asrinanda, Y. D. (2018). “The Effect of Tax Knowledge, Self Assessment System, and Tax Awareness on Taxpayer Compliance”. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences. 8 (10), 540-550.
• Batrancea, L., Nichita, A., Olsen, J., Kogler, C. vd. (2019). “Trust and Power as Determinants of Tax Compliance Across 44 Nations”. Journal of Economic Psychology. 74, 1-15.
• Bilgin, H. K. (2011). “Türkiye’de Vergi Ahlakının Belirleyicileri”. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Gelişme Dergisi. 38, 167-190.
• Bobek, D., Hageman, A. M., Kelliher, C. F. (2013). “Analyzing the Role of Social Norms in Tax Compliance Behavior”. Journal of Business Ethics. 115(3), 451-468.
• Borgne, E. Le. (2005). Economic and Political Determinants of Tax Amnesties. Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association. 98, 443-449.
• Bjornskov, C. (2006). “The Multiple Facets of Social Capital”. European Journal of Political Economy. 22, 22-40.
• Bourdieu, P. (1986). “Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education”. İçinde Richardson J. G. (Ed.), The Forms of Capital (s.241-258). New York: Greenwood Press.
• Coleman, J. J. (1988a). “Social Capital in the Creation of Human Capital”. The American Journal of Sociology. 94, 95-120.
• Coleman, J. J. (1988b). “The Creation and Destruction of Social Capital: Implications for the Law”. Notre Dame Journal of Law, Ethics & Public Policy. 3, 375-404.
• Coleman, J. J. (1990). Foundations of Social Theory. Cambridge: Harvard University Press.
• Çetin, G. (2007). “Vergi Aflarının Vergi Mükelleflerinin Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi”. Yönetim ve Ekonomi. 14(2), 1771-187.
• Çoban, H., Deyneli, F. (2013). “Vergi Ahlakı ve Sosyal Sermaye”. Finans, Politik ve Ekonomik Yorumlar. 50(584), 109-118.
• Dharmapala, D.(1998). “Tax Expenditures Versus Direct Subsidies: A Review of the Issues Proceedings. Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association. 91, 211-217.
• Doerrenberg, P., Peichl, A. (2018). Tax Morale and the Role of Social Norms and Reciprocity: Evidence from a Randomized Survey Experiment. IZA Institute of Labor Economic Discussion Paper Series. 11714, 1-37.
• Edlund, J., Abeg, R. (2002). “Social Norms and Tax Compliance.” Swedish Economic Policy Review. 9, 201-228.
• Eroğlu, E. (2015). “Geçmişten Günümüze Sosyal Normlar”. Akademik Bakış Dergisi. 50, 299-308.
• Faizal, S. M., Palil, M. Maelah, R. (2017). “Perception on Justice, Trust and Tax Compliance Behavior in Malaysia”. Kasetsart Journal of Social Sciences. 38, 226-232.
• Fukuyama, F. (2001). “Social Capital, Civil Society and Development”. Third World Quarterly. 22(1), 7-20.
• Fukuyama, F. (2002). “Social Capital and Development: The Coming Agenda”. SAIS Review. 22(1), 23-37.
• Fukuyama, F. (2005). Güven, Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması. Ahmet B. (Çev.), İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Graha, M., V., S. (2018). “The Effect of Tax Fairness on Tax Compliance With Trust as an Intervening Variable”. Accounting and Financial Review, 1(2): 78-85.
• Grootaert, C. (1998). Social Capital: The Missing Link?. The World Bank Social Development Family Environmentally and Socially. Sustainable Development Network: Washington.
• Gündüz, M., Yılmaz, G. (2021). “Ekonomik Kalkınma ve Sosyal Sermaye Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modellemesi Yöntemi İle Analizi”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14(1), 239-261.
• Iyer, S., Kitson, M., Toh, B. (2005). “Social Capital, Economic Growth and Regional Development”. Regional Studies. 39(8), 1015–1040.
• İpek, S. (2009). “Sosyal Sermaye ve Vergi Uyumu Üzerine”. Vergi Dünyası Dergisi, 339, 137-142.
• İpek, S. ve Kaynar, İ. (2009a). “Vergiye Gönüllü Uyum Konusunda Çanakkale İline Yönelik Ampirik Bir Çalışma”. Yönetim ve Ekonomi. 16(1), 173-190.
• İpek, S., ve Kaynar, İ. (2009b). “Demografik faktörlerin vergi uyumuna etkisi: Bir anket çalışmasının sonuçları”. Maliye Dergisi, 157, 116-130.
• İşler, İ. (2020). “Bireylerin Vergi ve Bağış Konusundaki Tutumlarının Güven Kapsamında Değerlendirilmesi: Pamukkale Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 40, 333-345.
• Job, J., Reinhart, M. (2003). “Trusting The Tax Office: Does Putnam’s Thesis Relate To Tax?”. Australian Journal Of Social Issues, 38, 299-322.
• Kanyılmaz P., E., Ayas, S. ve Hamarat, B. (2021). “Mesleki Sonuç Beklentisinin Sendikal Farkındalık ve Sendikal Tutuma Olan Etkisi: İİBF öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Sosyal Politika Konferansları Dergisi, 80, 139-174.
• Kaynar, İ. (2024). Sosyal Sermayenin Vergi Uyumu Üzerindeki Etkisinin Analizi: Çanakkale İli Mükellefleri Özelinde Yapılan Bir Araştırma (Doktora Tezi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi).
• Kirchler, E., Wahl, I. (2010). “Tax Compliance Inventory TAX-I: Designing an Inventory for Surveys of Tax Compliance.” Journal of Economic Psychology. 31, 331–346.
• Kitapçı, İ. (2017). “Bir Sosyal Sermaye Bileşeni Olarak Güven Kavramı ve Vergi Etiğine Etkisi”. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar. 54(626), 43-58.
• Knack, S., Keefer, P. (1997). “Does Social Capital Have an Economic Payoff? A Cross-Country Investigation”. The Quarterly Journal of Economics. 112(4), 1251-1288.
• Kostritsa, M., Sittler, I. (2017). “The Impact of Social Norms, Trust, and Fairness on Voluntary Tax Compliance in Austria”. Management. 12(4), 333–353.
• Lopez J., Rodrigo, F. (2003). “Tax Amnesties and Income Tax Compliance: The Case of Spain”. Fiscal Studies. 24(1), 73-96.
• Luitel, H. S. ve Sobel, R. S. (2007). The Revenue Impact of Repeated Tax Amnesties. Public Budgeting and Finance. 2(1), 19-38.
• Ma’sud, H., H. Pfeil, S. Agarwal ve G. A. Briseno (2017). International Practices to Promote Budget Literacy Key Findings and Lessons Learned. International Bank for Reconstruction and Development, The World Bank.
• Narayan; D., and Cassidy M. F. (2001). “A Dimensional Approach to Measuring Social Capital: Development and Validation of a Social Capital Inventory”. Current Sociology, 49 (2). 59-102.
• Narayan, D., Pritchett, L. (1999). Cents and Sociability: Household Income and Social Capital in Rural Tanzania”. Economic Development and Cultural Change. 47(4), 871-897.
• Neira, I., Vázquez, E., Portela, M. (2008). “An Empirical Analysis of Social Capital and Economic Growth in Europe (1980-2000)”. Social Indicators Research. 92(1), 111-129.
• Nurkhin, A., Muhsin, M. (2018). “The Influence of Tax Understanding, Tax Awarenessand Tax Amnesty toward Taxpayer Compliance”. Jurnal Keuangan dan Perbankan. 22(2), 240-255.
• OECD (2001). The Well-Being of Nations, The Role of Human and Social Capital. Centre for Educational Research and Innovation.
• Onyx, J., Bullen P. (2000). “Measuring Social Capital in Five Communities”. Journal of Applied Behavioral Science. 36(1), 23-42.
• Özen, E., Grima, S., Hamarat, B. (2021). “Teleworking and Emotional Experience and Wellbeing: The Case in the Turkish Financial Services Industry During COVID-19” Scientific Annals of Economics and Business, 68 (3), 345-360.
• Putnam, R. D. (2001). “Social Capital: Measurement and Consequences”. https://www.oecd.org/innovation/research/1825848.pdf. (Erişim:06.02.2022).
• Putnam, R. D., Leonardi, R., Nonett, R. Y. (1993). Making Democracy Work, Civic Traditions in Modern İtaly. New Jersey: Princeton University Press.
• Rianti, R. Hidayat, N. (2021). “The Influence of Tax Knowledge, Tax Justice, and Tax Sanctions on the Tax Compliance in Msme Taxpayers in West Bandung District”. South East Asia Journal of Contemporary Business, Economics and Law. 24(1), 27-32.
• Saad, N. (2011). Fairness Perceptions and Compliance Behaviour: Taxpayers Judgments in Self Assessment Environments. A Thesis Submitted in Fulfilment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in Taxation in the University of Canterbury.
• Seligman, A. B. (1997). The Problem of Trust. Princeton: Princeton University Press: New Jersey.
• Slemrod, J. (2002). Trust In Public Fınance. National Bureau Of Economıc Research Working Paper Series (No. 9187).
• Şanver, C. (2018). “Türkiye’de 1980 Sonrası Vergi Afları ve Kamu Gelirleri Açısından Etkinliği”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 18(2), 35-63.
• Taing ve Chang (2020). “Determinants of Tax Compliance Intention: Focus on the Theory of Planned Behavior”. International Journal of Public Administration, 1-13.
• Torgler, B. (2003a). “Tax Morale, Rule-Governed Behaviour and Trust”. Constitutional Political Economy. 14(2), 119-140.
• Torgler, B. (2003b). “Tax Morale in Transition Countries”. Post-Communist Economies. 15(3), 357-381.
• Torgler, B., Demir, I. C., Macintyre, A., Schaffner, M. (2008). “Causes and Consequences of Tax Morale: An Empirical Investigation”. Economic Analysis and Policy. 38(2), 313-339.
• Tosuner, M., Demir, İ. C. ( 2008). “Ege Bölgesi’nin Vergi Ahlâk Düzeyi”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 10 (2), 355-373.
• Tüzün, İ. K. (2007). “Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 93-118.
• Uçar, E. (2016) “Sosyal Sermaye Ölçeğinin Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması”. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi. 1(1), 1-23.
• Uğuz, H. E., Örselli, E., Sipahi, E. B. (2011). “Sosyal Sermayenin Ölçümü: Türkiye Deneyimi”. Akademik İncelemeler Dergisi. 6(1), 8-40.
• Uslaner, E. M. (2001). Trust as a Moral Value, Prepared for the Conference, Social Capital: Interdisciplinary Perspectives,” University of Exeter, United Kingdom, September, 5-20.
• Uyanık, A. (2019). “Vergi Bilinci ve Vergiye Gönüllü Uyumun Vergi Gelirlerine Etkilerinin Değerlendirilmesi”. Maliye Dergisi. 177, 354-386.
• Yay, S. (2019). “Mali Kurumlara Güven ve Sosyal Sermaye İlişkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Analizi”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(19), 276-293.
• Yeşilyurt, Ş. (2015). “Vergi Bilincinin Vergi Ahlakı Üzerindeki Etkisi: Maliye ve İlahiyat Bölümü Öğrencileri Örneği”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12(32) 35-56.
• Whiteley P. F. (2000). “Economic Growth and Social Capital”. Political Studies. 48, 443-466.
• World Values Survey Wave (2024, 1 Ocak). Erişim adresi: https://www.worldvaluessurvey.org/WVSDocumentationWV7.jsp