The effect of quality of worklife on social loafing behavior: A research on nurses

Year 2022, Volume: 8 Issue: 3, 243 - 258, 31.07.2022

Abdullah Soysal Zuhal Kurtoğlu

https://doi.org/10.24289/ijsser.1084509

Abstract

In this study, it was aimed to determine the effect of worklife quality of nurses working in health institutions on social loafing behavior. For this purpose, a questionnaire was applied to 224 nurses working in Kahramanmaraş Sütçü İmam University Health Practice and Research Hospital in Kahramanmaraş. In this study, frequency analysis, t-test, ANOVA test, correlation and regression analysis were performed. As a result, it has been determined that the quality of worklife in nurses has a statistically significant and negative effect on the perception of social loafing. It was determined that the job perception sub-dimension, which is one of the sub-dimensions of worklife quality, significantly and negatively affected the perception of social loafing.

Keywords

Quality of worklife, social loafing, nurses

İş yaşamı kalitesinin sosyal kaytarma davranışı üzerindeki etkisi: Hemşireler üzerinde bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada sağlık kurumlarında çalışan hemşirelerin iş yaşamı kalitesinin sosyal kaytarma davranışı üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Kahramanmaraş ilinde Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan 224 hemşire üzerinde anket uygulanmıştır. Araştırmada frekans analizi, t testi, ANOVA testi, korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır. Sonuç olarak, hemşirelerde iş yaşamı kalitesinin sosyal kaytarma algısını istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. İş yaşamı kalitesi alt boyutlarından iş algısı alt boyutunun sosyal kaytarma algısını istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönde etkilediği saptanmıştır.

Keywords

İş yaşam kalitesi, Sosyal kaytarma, Hemşirelik

References

• Acar, A. (2016). Çalışma Yaşam Kalitesinin Tükenmişlik Sendromu Üzerinde Etkileri: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Açar, V. (2018). Sağlık Çalışanlarında Sigara Ve İnternet Kullanımı İle Sosyal Kaytarma Algısının Değerlendiril-mesi, Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
• Açık, E. (2019). İş Sağlığı Hizmetlerinde Çalışan Diğer Sağlık Personelinin İş Yaşamı Kalitesi Ve İlişkili Fak-törlerin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Akar, H. ve Üstüner, M. (2017). İş Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2),159-176.
• Alan, H. ve Yıldırım, A. (2016). Hemşirelerin İş Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(2), 86-98.
• Arslan, I. (2018). Sağlık Çalışanlarında İş Yaşam Kalitesinin İş Performansı Üzerine Etkisinde Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü, Doktora Tezi, Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Asfaw, A. G., Chang, C. C. ve Ray, T. K. (2014). Workplace Mistreatment And Sickness Absenteeism From Work: Results From The 2010 National Health Interview Survey, American Journal of Industrial Medicine, 57(2), 202-213.
• Ayaz,S. ve Beydağ, K. D. (2014). Hemşirelerin İş Yaşamı Kalitesini Etkileyen Etmenler: Balıkesir Örneği, Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(1), 60-69.
• Ayden, C. ve Gündoğdu, G. (2020). İşgörenlerin Çalışma Yaşam Kalitesi Algısı Ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Elazığ İli Sağlık Çalışanları Örnek Uygulaması, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 177-197
• Bağdadioğlu, Ş.A. (2019). Etik Davranışlarının İş Yaşamı Kalitesi Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Marma-ra Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, İstanbul.
• Başkale, H., Partlak Günüşen, N. ve Serçekuş, P. (2016). Bir Devlet Hastanesinde Görev Yapan Hemşirelerin Çalışan Yaşam Kalitesi Düzeylerininve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Pamukkale Tıp Dergisi, 9(2), 125-133.
• Başol, O., Sağlam, Y. ve Çakır, N.N. (2018). Engelli Ve Yaşlı BakımPersonelinin Tükenmişlik Seviyeleri İle Çalışma Yaşamı Kalitesi Algısı İlişkisi, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 29(2), 71-97.
• Bearfield, S.(2003). Quality of Working Life: Comparing the Perceptions of Professionals and Clerical Salesand Service Workers, Acirrt-Working Paper-86,Universityof Sydney, 1-22.
• Bozkurt, F. G. (2012). Yetki Devrinin Psikolojik Güçlendirme ve Amirin AlgılananSosyal Kaytarması İle İlişkisinde Amire Duyulan Güvenin Düzenleyici Etkisine Yönelik Bir Araştırma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Brooks, B. A. (2001). Development Of An Instrument To Measure Quality Of Nurses' Worklife, Doktora Tezi, The University of Illinois at Chicago.
• Brooks, B.A Ve Anderson, M.A. (2005). Defining Quality of Nursing Work Life, Nursing Economics, 23(6), 319-326.
• Brooks, B.A., Storfjell, J,, Omoike, O., Ohlson, S., Stemler, I., Shaver, J., Brown, A. (2007). Assessing The Quality Of Nursing Work Life, Nurs Admin Q., 31(2), 152-157
• Coşkun, S., Şarlak, K. Ve Taştan, H., (2015). Psikiyatri Hemşirelerinde Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyi ve İş Yaşamı Kalitesi: Karşılaştırmalı BirÇalışma, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 84-101.
• Çatak, T. ve Bahçecik, N. (2015). Hemşirelerin İş Yaşamı Kalitesinin EtkileyenFaktörlerin Belirlenmesi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 85-95.
• Dedeoğlu, T., Öz, M. ve Oflazer, S. (2016). Örgütlerde İşe Gömülmüşlüğün (Job Embededness) Çalışanların İş Ve Ya-şam Kalitesi Üzerindeki Etkisi: İyimserliğin Rolü, Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 47(1), 135-146.
• Demir Uslu, Y. ve Çavuş, M. F. (2014). Örgütsel Adalet ve Kaytarma Davranışları, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4(9), 51-54.
• Demirler, S., Koca Kutlu, A. ve Baydur, H. (2014). Yönetici Hemşirelerin Yaşam Kaliteleri İle Çalışma Yaşamı Kalite-lerinin İncelenmesi, Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 30(2), 26-39.
• Doğan, A., Bozkurt, S. ve Demir, R. (2012). Sosyal Kaytarma Davranışı İle Algılanan Görev Görünürlüğü Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(24), 53-80.
• Erdem, M. (2010). Öğretmen Algılarına Göre Liselerde İş Yaşamı Kalitesi ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi, Educa-tional Administration: Theory and Practice, 16(4), 511-536.
• Eren, H. (2013). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Algıladıkları İş Yaşamı Kalitesi Ve Örgüte Bağlılık Durumları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gillet, N., Fouquereau, E., Bonnaud-Antignac, A., Mokounkolo, R.ve Colombat, P. (2013).The Mediating Role Of Organizational Justice in TheRelationship Between Transformational Leadership and Nurses’ Quality Of WorkLi-fe: A Cross-Sectional Questionnaire Survey, International Journal of Nursing Studies, 50(10), 1359-1367.
• Güçlü, A. ve Kurşun, Ş. (2018). Cerrahi Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerin İş Yaşam Kalitesi ve İlişkili Faktörler, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi,26(3), 187-197.
• Güngör, M.K. (2013). Bilgi Çağında İnsan Kaynakları Yönetimine Bakış: Öğretmenlerde Yetenek Yönetimi ve Çalı-şan Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-tüsü, İstanbul.
• Harkins, S. G. ve Petty, R. E. (1982). Effects Of Task Difficulty And Task Uniqueness On Social Loafing, Journal of Personality and Social Psychology, 43(6), 1214-1229.
• Harcum, E. R. ve Badura, L. L. (1990). Social Loafing as Response to an Appraisal of Appropriate Effort, The Journal of Psychology, 124 (6), 629-637.
• Hsu, M. Y. ve Kernohan, G. (2006). Dimensions of hospital nurses' quality of working life, Journal of Advanced Nursing, 54(1), 120-131.
• Ilgın, B. (2013). Toplumsal Bir Hastalık: Sosyal Kaytarma, Uşak Üniversitesi SosyalBilimler Dergisi, 6(3), 238-270.
• Kafes, M. ve Kaya,Ş. D. (2017). Sosyal Kaytarma Davranışı Üzerine Yapılmış Çalışmaların İncelenmesi, Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi,4(11), 227- 245.
• Kalaycı, Ş., (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (2. Baskı). Ankara: Asil Yayınları
• Kanten, P. (2014). Effect Of Qualıty Of Worklife (Qwl) On Proactive And Prosocial Organizational Behaviors: A Research On Health Sector Employees, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 19(1), 251-274.
• Kanten, S., Esirgemez, M., Hasekioğlu, Y.A. ve Keçeli, M. (2018). İş Yaşamının Kalitesinin Sosyal Kaytarma Ve İşi Erteleme Davranışı ÜzerindekiEtkisinde Etik İklim Algısının Rolü, Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(31), 559-576.
• Karaköse, B. ve Bozgeyikli, H. (2012). Örgütsel Bağlılık Ve Çalışma Yaşamı Kalitesi Arasındaki İlişki: Rehber-lik Araştırma Merkezlerinde Çalışan Personel Üzerine Bir Çalışma, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergi-si, 1(2), 164-180.
• Karaman, M. (2018). Psikolojik Sermaye ve Maneviyat Algısının Algılanan Performansa Etkisi: Sağlık Çalışanla-rında Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Karau, S. J. ve Williams, K. D. (1993). Social Loafing: A Meta-Analytic Review and Theoretical Integration, Journal of Personality and Social Psychology, 65(4), 681- 706.
• Kılıç, R. Ve Keklik, B. (2012). Sağlık Çalışanlarında İş Yaşam Kalitesi ve Motivasyona Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 147-160.
• Korkmazer, F., Ekingen, E. ve Yıldız, A. (2016). Psikolojik Sermayenin Çalışan Performansına Etkisi: Sağlık Çalışan-ları Üzerinde Bir Araştırma,Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(3), 271-281.
• Köroğlu, Ö. (2011). İşgören Doyumu Ve Turizm İşletmelerinde Yapılan Araştırmalara İlişkin Bir Değerlendirme, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 245-266
• Layard, R. (2006). Happiness and Public Policy: A Challenge to The Profession, TheEconomic Journal, 116(510), C24-C33.
• Latane, B., Williams, K. ve Harkins, S. (1979). Many Hands Make Light the Work: TheCauses and Consequences of Social Loafing, Journal of Personality and Social Psychology, 37(6), 822-832.
• Liden, R. C., Wayne, S. J., Jaworski, R. A. ve Bennett, N. (2004). Social Loafing: A Field Investigation, Journal of Management, 30(2), 285-304.
• Martel, J. ve Dupuis, G. (2006). Quality Of Worklife: Theoretical AndMethodological Problems, And Presenta-tıon Of A New Model And Measuring Instrument, Social Indicators Research, 77(2), 333–368.
• Mert, T.Y. (2018). Hemşirelerin İş Yaşamı Kalitesi, İş Stresi Ve İş Doyumu Düzeylerinin Belirlenmesi, Yüksek Li-sans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Normala, D. (2010). Investigating The Relationship Between Quality Of Work LifeAnd Organizational Commitment Amongst Employees In Malaysian Firms,International Journal of Business and Management, 5(10), 75-82.
• O’Leary K.J., Ritter C.D, Wheeler H, Szekendi M.K, Brinton T.S. ve Williams M.V. (2010). Teamwork on Inpatient Medical Units: Assessing Attitudes And Barriers, Qual Saf Health Care. 19(2), 117-121.
• Özek, H. (2014). Örgütlerde Sosyal Kaytarma Davranışı İle Psikolojik İklim İlişkisi Ve Konuyla İlgili Bir Araş-tırma, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öztek, O. Z. (1992). Temel Sağlık Hizmetleri. 2nci Baskı. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı Yayın NO.92/2, 1992.
• Özmete, E. (2002). Özel Sektörde Kadın İşgücünün Çalışma Yaşamı Kalitesi, Doktora Tezi, Ankara Üniversi-tesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özpehlivan, M. (2018). İş Tatmini: Kavramsal Gelişimi, Bireysel Ve Örgütsel Etkileri, Yararları ve Sonuçları, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2018, 2(2), 43-70
• Perçin, N.Ş., ve Yabacı, N. (2020). Otel İşletmelerinde İşgörenlerin Çalışma Yaşam Kalitesinin Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi, Journal of Tourism Research Institue, Yıl 2020,1(1), 34-48,
• Perim, A. (2007). Trakya Üniversitesi Eğitim, Araştırma Ve Uygulama Hastanesi’nde Çalışan Hemşirelerin Kaliteli Yaşam Algısının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Bi-limleri Enstitüsü, Edirne.
• Rismawati, M.U.G., St. Sukmawati, Zakaria J. (2015). An Examination Of The Work Culture, Motivation, Quality Of Work Life On The Relations Between Job Performance And Job Satisfaction, International Journal Of Humani-ties And Social Science Invention, 4( 9), 41-49.
• Saraji, G. N. ve Dargahi, H. (2006). Study of Quality of Work Life (QWL), Iranian J Publ Health, 35(4), 8-14.
• Sirgy, M.J., Efraty, D., Siegel, P. ve Lee, D. (2001). A New Measure of Quality of Worklife (QWL) Based on Need Sa-tisfaction And Spillover Theories, SocialIndicators Research, 55(3), 241–302.
• Solmuş, T. (2000). İş Yaşamında Kalite ve Kaliteyi Artırmaya Yönelik Programlar, Türk Psikoloji Bülteni; 18(6), 37-41.
• Srivastava, S. ve Kanpur, R. (2014). A Study On Quality Of Work Life: Key Elements & It’s Implications, Jour-nal of Business and Management, 16(3), 54-59.
• Şen, M.A. (2016). Dicle Üniversitesi Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde İş Yaşamı Kalitesi ve Etkileyen Etmenlerin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, DicleÜniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Şeşen, H., ve Kahraman, Ç. A. (2014). İş Arkadaşlarının Sosyal Kaytarmasının, Bireyin İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve Kendi Kaytarma Davranışlarına Etkisi, İş ve İnsan Dergisi, 1(1), 43-51. Şirin, M., (2011). Hemşirelik İş Yaşamı Kalitesi Ölçeği’nin Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Erzurum.
• Tabachnick, L.S., Fidell, B.G. (2013). Using Multivariate Statistics (Sixth Ed.)Pearson, Boston.
• Tice, D.M. ve Baumeister, R.F. (1997). Longitudinal Study of Procrastination, Performance, Stress and Health: The Costs and Benefits of Dawdling, Psychological Science, 8(6), 454-458.
• Tokmak, M. (2021). Çalışanların İş Yaşam Kalitesinin Bağlamsal ve Görev Performansı Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2021; 19 (Armağan Sayısı), 54-68
• Turan, A. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarında İş Yaşamı Kalitesi Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi, Yüksek Li-sans Tezi, Gaziantep Üniversitesi SosyalBilimler Üniversitesi, Gaziantep.
• Türkay, O. (2015). Çalışma Yaşamı Kalitesinin İş Memnuniyeti ve Bağlılık Üzerine Etkileri: Seyahat Acentaları Üze-rine Bir Araştırma, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(1), 239-256.
• Uğur, E. ve Abaan, S. (2008). Hemşirelerin İş Yaşamı Kalitesi ve Etkileyen Faktörlere İlişkin Görüşleri, Türkiye Kli-nikleri J Med Sci, 28(3), 297-310.
• Uysal, H. T. (2016). Örgütlerde Sosyal Kaytarma Algısının Çalışanların Tükenmişlik Duygusuna Etkisi, 3. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sosyal ve Teknik Bilimler Kongresi, 732-743.
• Ülke, H. E. (2006). Investıgatıng The Role Of Personalıty And Justıce Perceptıons On Socıal Loafıng, Yüksek Li-sans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ünsar, A.S., İnan, A. ve Yürük, P. (2010). Çalışma Hayatında Motivasyon Ve Kişiyi Motive Eden Faktörler: Bir Alan Araştırması, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2010,12(1), 248-262.
• Vagharseyyedin, S.A., Vanaki, Z. ve Mohammadi, E. (2011). The Nature Nursing Quality of Work Life: An Integrative Review of Literature.Western Journal of Nursing Research, 33(6), 786-804.
• Yalçın, S., Yıldırım, İ. ve Akan, D. (2016). Öğretmenlerin İş Yaşam Kaliteleri İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 205-224.
• Yıldız, D. ve Uzunsakal, E. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması Ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama,Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
• Yıldız, M. L., İşçi, E. ve Taşçı, S. (2016). İzlenim Yönetimi Taktiklerinin Sosyal Kaytarma Üzerine Etkisi: Sağlık Sek-töründe Bir Araştırma, İstanbulKemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 103-120.