Ulusal bir devlet bankası kurulması fikri Cumhuriyet’in ilanından sonra 1923 yılında Türkiye İktisat Kongresinde ele alınmıştır. 1924 yılına gelindiğinde ise Osmanlı bankasını bir devlet bankasına dönüştürmek adına birtakım girişimlerde bulunulmuştur. 1926 yılında ise Merkez Bankası kurulması için hazırlıklar başlatılmıştır. Ayrıca 11 Haziran 1930’da Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu kabul edilerek beraberinde 3 Ekim 1931 yılında Merkez Bankası kurulmuş ve 1 Ocak 1932 yılında ise resmen çalışmaya başlamıştır. Bunun yanı sıra Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın kuruluş yasasında bankanın temel gayesi ülkenin ekonomik kalkınmasına katkı sağlamak olarak belirlenmiştir. Bu gayeyi etkin kılmak adına bankaya hazine işlemlerini yürütmek, reeskont oranını saptamak, para piyasasında düzeni sağlamak gibi görevler verilmiştir. Merkez Bankası’nın kuruluş gayelerinden en önemlisi ise; dolaşımdaki para miktarının ekonominin ihtiyaçlarına göre ayarlanmasını sağlamaktı. Bu sebepten ötürü Merkez Bankası para piyasasının düzenlenmesi ve ıskonto oranının belirlenmesi görevlerini üstlenmiştir. Burada bütün mesele hükümetlerin oy kaygısı ile kısa vadeli hedeflerden ve politikalardan taviz vermelerini önlemektir. Bunlardan taviz verildiği takdirde para ve maliye politikaları başarısız olmaktadır. Merkez Bankası Başkan ve üyeleri ile para politikasının belirlenmesi nasıl olacaktır? Özellikle Merkez Bankasının amaçları belirlenmeli ve bununla ilgili kamu kesimine açılan kredilere sınırlar getirilmelidir. Bunun dışında Merkez Bankası bağımsız olduğu takdirde ülkedeki para politikasının hedeflerini tutturacaktır. Bu hedefler fiyat istikrarını bozucu nitelikte olmadığı takdirde desteklendiğinde ülke içinde ekonomi rayına oturmuş olacaktır. Bunun içinde hükümet Merkez Bankası üzerindeki baskıları kaldırmalıdır. Bunlar yapıldığı takdirde ülke içindeki enflasyon en asgari seviyeye gelecektir. Bu çalışmada T.C Merkez Bankasının, 2001 yılında çıkarılan yasa ile fonksiyonlarının dönüşümü üzerinde durulacaktır.
The idea of establishing a NationalState Bank wasdiscussed at theTurkisheconomicCongress in 1923 aftertheDeclaration of theRepublic. In 1924, someattemptsweremadetoconverttheOttoman bank into a State Bank. In 1926, preparationswereinitiatedfortheestablishment of thecentral bank. Inaddition, theLaw of the Central Bank of Turkeywasadopted on June 11, 1930, andthe Central Bank wasestablished on October 3, 1931, andofficiallystartedworking on January 1, 1932. Inaddition, in thefoundationLaw of the Central Bank of theRepublic of Turkey, the main objective of the Bank wastocontributetotheeconomicdevelopment of thecountry. Inordertomakethisobjectiveactive, the Bank has beengivendutiessuch as executingTreasurytransactions, determiningtheaccrual rate, andensuringorder in themoney market. Themostimportantgoal of the Central Bank wastoensurethattheamount of money in circulationwasadjustedaccordingtotheneeds of theeconomy. Forthisreason, the Central Bank undertooktheduties of arrangingthemonetary market anddeterminingthediscount rate. Thewholeissue here is topreventgovernmentsfrommakingconcessions on short-termgoalsandpolicieswith a concern of voting. Monetaryandfiscalpolicies fail ifconcessionsaremade. How willthemonetarypolicy be determinedwiththePresidentandmembers of the Central Bank? Inparticular, theobjectives of the Central Bank should be determinedandlimitsshould be imposed on loanstothepublicsector. Inaddition, ifthe Central Bank is independent, it willholdthetargets of monetarypolicy in thecountry. Thesetargetswill be placed on theeconomyrailwithinthecountryiftheyaresupportediftheyare not disruptivetopricestability. Withinthis, thegovernmentmustremovethepressures on the Central Bank. Ifthesearedone, theinflation in thecountrywillreachthe minimum level. Inthisstudy T.C willfocus on thetransformation of thefunctions of the Central Bank withthelawenacted in 2001.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | March 1, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Volume: 4 Issue: 9 |