İŞE KATILIM, ORGANİZASYONEL TABANLI BENLİK SAYGISI VE İŞTEN AYRILMA NİYETİNİN PSİKOLOJİK SÖZLEŞME ÜZERİNE ETKİSİ: SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2018, Volume: 4 Issue: 13, 625 - 634, 01.07.2018

Demet Çakıroğlu Mehmet Altınöz

Abstract

İşe katılım, organizasyon temelli benlik saygısı, işten ayrılma niyeti ile psikolojik sözleşme kavramlarının günümüz iş dünyasındaki önemi giderek artmaktadır. Bu kapsamda işe katılım, işgörenlerin çalıştıkları iş ortamındaki iş deneyimlerini nasıl gördükleri veya nasıl algıladıkları ile ilgili kişiye özgü bir inanç olarak kabul edilmektedir. Organizasyon temelli benlik saygısı, bireyin kendini yetenekli ve işe değer olduğuna inanmasına ilişkin bir kavram olarak karşımıza çıkmakta, aynı zamanda organizasyon temelli benlik saygısı, bireyin ihtiyaçlarını tatmin edebildiği ve kurumlarında bireysel yeterlilik duygusuna sahip olduklarına inandıkları ölçüde anlamlı bulunmaktadır. İşten ayrılma niyeti, bireyin çalıştığı kurumu bırakmayı düşünmesi ve alternatif istihdam olanaklarını araştırması ile ilgili olup işgörenin yakın gelecekte çalıştığı kuruluştan ayrılma niyetini içeren bilinçli bir istek olarak görülmektedir. Psikolojik sözleşme, işgören ve kurum arasında karşılıklı yükümlülüğün olması inancı olarak değerlendirilmektedir. Psikolojik sözleşmede, işgörenin örgüte ilişkin gözlemleri, algıları ve deneyimleri yer almaktadır. Psikolojik sözleşme, işgören ile işveren arasında yazılı olmayan anlaşmaları ifade etmektedir. Söz konusu anlaşma; yönetimin işgörenden, işgörenin de yönetimden karşılıklı beklentileriyle oluşmaktadır. Bu araştırmanın amacı, çalışanların işe katılım, organizasyonel tabanlı benlik saygısı ve işten ayrılma niyeti ile iş çıktılarının psikolojik sözleşme üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın evrenini sağlık sektöründe faaliyet gösteren bir kamu hastanesi oluşturmaktadır. Araştırma, söz konusu hastanede görev yapan tüm kadro unvanlarına sahip 279 çalışanın katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmada, çalışanların işe katılım, organizasyonel tabanlı benlik saygısı ve işten ayrılma niyeti düzeylerinin psikolojik sözleşme davranışları üzerinde anlamlı bir farklılığın olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmada, elde edilen verilerin analizi ile ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda; çalışanların işe katılım, organizasyonel tabanlı benlik saygısı ve işten ayrılma niyeti ile iş çıktılarının psikolojik sözleşme üzerindeki etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bu kapsamda yapılan araştırmanın, uygulayıcılara ve alan çalışmalarına katkı sağlayacağı umulmaktadır.

Keywords

Psikolojik sözleşme, işe katılım, organizasyon tabanlı benlik saygısı, işten ayrılma niyeti, iş çıktısı

THE EFFECT OF THE JOB INVOLVEMENT, ORGANIZATION-BASED SELF-ESTEEM AND INTENTION TO QUIT ON THE PSYCHOLOGICAL CONTRACT: A RESEARCH ON HEALTHCARE WORKERS

Abstract

The importance of job involvement, organization-based self-esteem, intention to quit and psychological contract concepts is increasing in today's business world. In this context, job involvement is regarded as a person-specific belief that occupants perceive or perceive their work experience in the workplace in which they are working. Organization-based self-esteem is confronted as a concept of believing that an individual is self-talented and worthwhile, and at the same time, organization-based self-esteem is meaningful to the extent that an individual can satisfy his needs and feel that he or she has the sense of individual competence in their institution. The intention to quit the workplace is related to the individual thinking about leaving the institution he works for and exploring alternative employment possibilities and is viewed as a conscious desire to leave the workplace in the near future. Psychological contract is a belief that there is a mutual obligation between the occupation and the institution. In the psychological contract, the observations, perceptions and experiences of the occupation are included. Psychological contract refers to non-written agreements between the employer and the employer. The agreement in question; the management takes place at the workplace, and the workplace is made up of mutual expectations from the management. The aim of this research is to examine the impact of work outcomes on psychological contracts, employees' job involvement, organization-based self-esteem and intent to quit. The universe of the research is a public hospital operating in the health sector. The survey was conducted with the participation of 279 employees, all of whom had the title of staff working in the hospital. In the study, it was examined whether there was a significant difference in employees' job involvement, organization-based self-esteem and intent to quit levels on psychological contract behaviors. In the survey, in line with the results of the analysis of the obtained data; job involvement, organization-based self-esteem and intent to quit and the effect of work output on psychological contract were statistically significant. It is hoped that the research carried out within this context will contribute to the applicant and field studies.

Keywords

Psychological contract, job involvement, organization-based self-esteem, intention to quit, work output

References

• Abdallah, A. B., Obeidat, B. Y., Aqqad, N. O., Al Janini, M. N. K. & Dahiyat, S. E. (2017). “An Integrated Model of Job Involvement, Job Satisfaction and Organizational Commitment: A Structural Analysis in Jordan’s Banking Sector”, Communications and Network Journal, Scientific Research Publishing, 9: 28-53.
• Andersson, L. M. (1996). “Employee Cynicism: An Examination Using A Contract Violation Framework”, Human Relations, 49(11): 1395-1418.
• Arshadi, N. & Damiri, H. (2013). “The Relationship of Job Stress with Turnover Intention and Job Performance: Moderating Role of OBSE”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, (84)9: 706- 710.
• Brown, S. P. (1996). “A Meta-Analysis and Review of Organizational Research on Job Involvement”, Psychological Bulletin, 120: 235-255.
• Büyükyılmaz O. & Çakmak, A. (2015). “Psikolojik Sözleşme İhlal Algısının Devlet ve Vakıf
• Üniversitelerinde Görev Yapan Akademisyenler Kapsamında Karşılaştırmalı Analizi”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1): 48-71.
• Cho, S., Johanson, M. M. & Guchait, P. (2009). “Employees Intent to Leave: A Comparison of Determinants of Intent to Leave Versus Intent to Stay”, International Journal of Hospitality Management, 28: 374-381.
• Cihangiroğlu, N. & Şahin, B. (2010). “Organizasyonlarda Önemli Bir Fenomen: Psikolojik Sözleşme”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11): 1-16.
• Çakır, S. & Eğinli, A. (2010). Memnun Çalışanlar Memnun Müşteriler, 1. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Çakıroğlu, D. (2017). “Algılanan Örgütsel Maneviyatın Psikolojik Sözleşmeye Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
• Çekmecelioğlu, H. (2006). “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma”, “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, (8)2.
• Dikili, A. & Bayraktaroğlu, S. (2013). “Psikolojik Sözleşme ile İş Tatmini İlişkisine Yönelik Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2): 205-227.
• Eren E. (2010). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, 12. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Firth, L., Mellor, D. J., Moore, K. A. & Loquet, C. (2004). “How Can Managers Reduce Employee Intention to Quit ?”, Journal of Managerial Psychology, 19(1/2):170-187.
• Fischer, C. (2003). “Why Do Lay People Believe That Satisfaction and Performance Are Correlated? Possible Sources of A Commonsense Theory”, Journal of Organizational Behavior, 24: 753-777.
• Handel, M. (2005). “Trends in Perceived Job Quality 1989-1998”, Work and Occupations, 32(1), 66- 94.
• Herzberg, F., Mausner, B. & Snydermann, B. J. (1959). The Motivation to Work, (2nd ed). New York: John Wiley & Sons.
• Hughes L. W. & Palmer, D. K. (2007). “Psychological Contract and Organization-Based Self-Esteem on Organizational Commitment in a Sample of Permanent and Contingent Workers”, Journal of Leadership & Organizational Studies, 14(2), 143-156.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kanungo, R. N. (1982). “Measurement of Job and Work Involvement”, Journal of Applied Psychology, 67: 341-349.
• Khalid, A. & Rehman, R. R. (2011). “Effect of Organizational Change on Employee Job Involvement: Mediating Role of Communication”, Emotions and Psychological ContractInformation Management and Business Review, 3(3): 178-184.
• Lam, T., Pine, R. & Baum, T. (2003). “Subjective Norms Effects on Job Satisfaction”, Annals of Tourism Research, 30(1):160-177.
• Levinson, H., Mandl, H. J., Solley, C. M., Munden, K. J., & Price C. R. (1962). Men, Management, and Mental Health, Cambridge: Harvard University Press.
• Millward, L. J., Czaplewski, A. J. & Ferguson, J. (2003). “Workplace Spirituality and Employee Work Attitudes: An Exploratory Empirical Assessment”, Journal of Organizational Change, 16: 426-447.
• Millward, L. J. & Hopkins, L. J. (1998). “Psychological Contracts, and Job Commitment”, Journal of Applied Psychology, 28(16): 1530-1556.
• Morrison, E. W. & Robinson, S. (1997). “When Employees Feel Betrayed: A Model of How Psychological Contract Violation Develops”, Academy of Management Review, 22(1): 226-256.
• Nelson, L., Tonks, G. & Weymouth, J. (2006). “The Psychological Contract and Job Satisfaction: Experiences of a Group of Casual Workers”, Research and Practice in Human Resource Management, 14(2), 18-33.
• Nicholson, N. & Johns, G. (1985). “The Absence Culture and the Psychological Contract: Who’s in Control of Absence?”, Academy of Management Review, 10: 397-407.
• Özgen, H. M. & Özgen, H. (2010). “Psikolojik Sözleşme ve Boyutlarının İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkileri: Tıbbi Satış Temsilcileri Üzerinde Bir Araştırma”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1): 1-19.
• Özkalp, E. & Kırel, Ç. (2010). Örgütsel Davranış, 4. Baskı, Ekin Yayın Dağıtım, Bursa.
• Özkan Altınöz, M. (2015). “Endüstri Kenti Karabük’ün Sosyal Yaşantısının Şekillenişinde Yenişehir Sineması’nın Rolü”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1): 83-99.
• Pierce, J. L. & Gardner, D. G. (2004). “Self-Esteem Within the Work and Organizational Context: A Review of the Organization-Based Self-Esteem Literature”, Journal of Management, 30: 591-622.
• Pierce, J. L., Gardner, D. G., Cummings, L. L. & Dunham, R. B. (1989). “Organization-Based Self- Esteem: Construct Definition, Measurement, and Validation”, Academy of Management Journal, 32: 622-648.
• Pierce, J. L., Gardner, D. G., Dunham, R. B. & Cummings, L. L. (1993). “Moderation by Organization-Based Self-Esteem of Role Condition-Employee Response Relationships”, Academy of Management Journal, 36: 271-288.
• Pierce, J. L. & Jussila I. (2011). Psychological Ownership and the Organizational Context, Theory, Research Evidence and Application. Edwar Elgar Publishing Inc.
• Robbins, S. & Judge T. (2012). Örgütsel Davranış, 14. Baskı, (Çev. İnci Erdem), Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Rousseau, D. M. (1989). “Psychological and Implied Contracts in Organizations”, Employee Responsibilities and Rights Journal, 2: 121-139.
• Rousseau, D. M. & Parks, J. M. (1993). “The Contracts of Individuals and Organizatinos”, Research in Organizational Behaviour, 15: 1-43.
• Shamir, B., House, R. J. & Arthur, M. B. (1993). “The Motivational Effects of Charismatic Leadership: A Self-Concept Based Theory”, Organization Science, 4: 577-593.
• Stoner, J. S. & Gallagher, V. C. (2010). “Who Cares? The Role of Job Involvement in Psychological Contract Violation”, Journal of Applied Social Psychology, 40(6): 1490-1514.
• Yan, A., Zhu, G. & Hall, D. T. (2002). “International Assignments for Career Building: A Model of Agency Relationships and Psychological Contracts”, The Academy of Management Review, 27(4): 373-391.