BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN KARİYER DEĞERLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2019, , 21 - 45, 28.02.2019

Leyla İçerli , Şerife Uğuz Arsu

https://doi.org/10.25204/iktisad.429513

Cited By: 3

Abstract

Bu çalışmanın amacı,
öğrencilerin kariyer tercihlerini belirlemede etkili olan kariyer değerleri
üzerinde kişilik özelliklerinin etkisini incelemektir. Bu amaçla, Aksaray
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde öğrenim gören 802 öğrenci
üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada beş faktör kişilik boyutları
ile kariyer değerleri boyutları arasında istatistiksel açıdan pozitif yönlü
anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Araştırma bulgularına göre kişiliğin;
sorumluluk, duygusal denge ve gelişime açıklık boyutlarının, kariyer değeri
olan otonomi üzerinde, dışadönüklük, duygusal denge ve uyumluluk boyutlarının
güvenlik boyutu üzerinde, gelişime açıklık ve uyumluluk boyutlarının teknik
yetkinlik üzerinde, sorumluluk ve gelişime açıklık boyutlarının yönetimsel
yetkinlik üzerinde, gelişime açıklık ve sorumluluk boyutlarının girişimcilik
boyutu üzerinde, sorumluluk, dışadönüklük ve gelişime açıklık boyutlarının
amaca kendini adama boyutu üzerinde, gelişime açıklık ve sorumluluk
boyutlarının meydan okuma boyutu üzerinde, uyumluluk, duygusal denge ve
sorumluluk boyutlarının hayat tarzı boyutu üzerinde anlamlı etkilerinin olduğu
tespit edilmiştir.

Keywords

Kariyer, Kariyer Değeri, Beş Faktör Kişilik Özelliği

EFFECT ON CAREER VALUES OF FIVE FACTOR PERSONALITIES: A RESEARCH ON UNIVERSITY STUDENTS

Abstract

The purpose of this study is
to examine the influence of personality traits on career values that are
effective in determining students' career preferences. For this purpose, a
research was conducted on 802 students studying at Aksaray University Faculty
of Economics and Administrative Sciences. There are statistically significant positive correlations between
the five factor personality dimensions and the career values dimensions in the
research. According to research findings, it was determined that personality
has significant effects on responsibility, emotional balance and dimensions of
openness to development, autonomy as a career value; and extroversion,
emotional balance and compliance dimensions have on security dimension; and
developmental openness and compliance dimensions have on technical competence;
and dimensions of responsibility and openness to development have on
administrative competence; and openness to development and responsibility
dimensions have on the dimension of entrepreneurship; responsibility,
extroversion and openness to development have on the motto of self-devotion;
openness to development and responsibility dimensions have on the challenge
dimension, compatibility, emotional balance and dimensions of responsibility
have on the dimension of life style.

Keywords

Career, Career Value, Five Factor Personality Features

References

• Adıgüzel, O. (2009). "Shein'in Kariyer Çapaları Perspektifinde Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Öğrencilerinin Kariyer Değerlerine İlişkin Bir Araştırma". Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Vol. 14, No. 2, 277-292.
• Allport, G. W., Odbert, H. S. (1936). "Trait Names: A Psycho-lexical Study", Psychological Monographs, Vol. 41, 1-171.
• Anafarta, N. (2001). "Orta Düzey Yöneticilerin Kariyer Planlamasına Bireysel Perspektif", Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (2), 1- 17.
• Arnold, J. (1997). "Managing Careers into the 21st Century". London: Sage Publications Inc.
• Barrick, M. R., Mount, M. K. (1991). "The Big Five Personality Dimensions and Job Performance: A meta Analysis", Personnel Psychology, 44 (1), 1- 26.
• Barrick, M. R., Stewart, G. L., Piotrowski, M. (2002). "Personality and Job Performance: Test of No. Mediating Effects of Motivation Among Sales Representatives", Journal of Applied Psychology, Vol. 87, No. 1, 1-9.
• Başol, O., Bilge, E., Kuzgun, Ş. (2012). “Öğrencilerin Kariyer Değerlerini Etkileyen Unsurların Tespitine Yönelik Bir Araştırma: Bireysel Değerler”, Electronic Journal of Vocational Colleges, Cilt 2, Sayı 2, 57-68.
• Batur, H. Z., Adıgüzel, O. (2014). "Schein'in Kariyer Değerleri Perspektifinde Öğrencilerin Kariyer Tercihlerini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma: Isparta İli Fen Lisesi Öğrencileri Örneği", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (42), 327-348.
• Bayram, N., Gürsakal, S., Aytaç, S. (2012). "Öğrencilerinin Kariyer Değerlerini Açıklamada Kişiliğin Etkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi", Cilt:12, Sayı:2, 181-190.
• Bloxom, J. M., Bernes, K. B., Magnusson, K. C., Gunn, T. T., Bardick, A. D., Orr, D. T., McKnight, K. M. (2008). " Grade 12 Student Career Needs and Perceptions of the Effectiveness of Career Development Services Within High Schools", Canadian Journal of Counselling, Vol. 42, No. 2, 79-100.
• Bright, J. E. H., Pryor, R. G. L., Wilkenfeld, S., Earl, J. (2005). "The Role of Social Context and Serendipitous Events in Career Decision Making", International Journal for Educational and Vocational Guidance, Vol. 5, 19-36.
• Bruck, C. S., Allen, T. D. (2003). "The Relationship Between Big Five Personality Traits, Negative Affectivity, Type A Behavior, And Work–Family Conflict", Journal of Vocational Behavior, 63, 457-472.
• Cheung, H. Y., Wu, J. (2013). " The Influence of Parental Style on Career Decision-making Difficulties of University Students: The Role of Trait Anxiety", International Jorunal of Comparative Education and Development, Vol. 15, No. 2, 33-50.
• Çarıkçı, İ. H., Morçin, S. E. (2014). "Önlisans Turizm Öğrencilerinin Kariyer Değerleri: Sarıkamış Örneği", Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, Cilt 2, 67-81.
• Dangizer, N., Rachman-Moore, D., Valency, R. (2008). "The Construct Validity of Schein's Career Anchors Orientation Inventory", Career Development International, Vol. 13, No. 1, 7-19.
• Demirci, M. K., Özler, D. E., Girgin, B. (2009). "Beş Faktör Kişilik Modelinin İşyerinde Duygusal Tacize (Mobbing) Etkileri: Hastane İşletmelerinde Bir Uygulama", Journal of Azerbaijani Studies, 13-39.
• Digman, J. M. (1990). "Personality Structure: Emergence of The Five-Factor Model". Annual Review of Psychology, 21, 417–440.
• Erdheim, J., Wang, M., Zickar, M. J. (2006). "Linking The Big Five Personality Constructs to Organizational Commitment", Personality and Individual Differences, 41, 959–970.
• Feldman, D. C., Bolino, M. C. (1996). "Careers Within Careers: Reconceptualizing The Nature of Career Anchors And Their Consequences", Human Resource Management Review, Vol. 6, N0. 2, 89-112.
• Finnie, R. (2004). "The School to Work Transition of Canadian Post-secondary Graduates: A Dynamic Analysis", Journal of Higher Education Policy and Management, Vol. 26, No. 1, 35-58.
• Friedman, H. S., Schustack, M. W. (1999). " Personality: Classic Theories and Modern Research". USA: Allyn & Bacon.
• Gati, I., Krausz, M. (1996). "A Taxonomy of Difficulties in Career Decision Making, Journal of Counseling Psychology, 510-526.
• Gezen, T., Köroğlu, Ö. (2014). “Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kariyer Seçimine Etki Eden Kariyer Çapalarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, 213-234.
• Goldberg, L. R. (1981). "Language and Invidual Differences: The Search For Universals in Personality Lexicons”, Review of Personality and Social Psychology, Vol.1,141-165.
• Goldberg, L. R. (1990). "An Alternative 'Description of Personality' : The Big- Five Factor Structure", Journal of Personality and Social PsychologyVol. 59, No. 6, 1216-1229.
• Goldberg, L. R. (1992). "The Development of Markers for the Big-Five Factor Structure", Psychological Assessment, Vol. 4, No.1, 26- 42.
• Goldberg, L. R. (1993). "The Structure of Phenotypic Personality Traits", American Psychologist, Vol. 48, No. 1, 26-34.
• Gökdeniz, İ., Merdan, E. (2011). “Kişilik İle Kariyer Seçimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı: 2, 23-36.
• Harwood, S., Anglim, J., Tooley, G. (2015). "Type D Personality and The Five-Factor Model: A Facet-Level Analysis", Personality and Individual Differences, 83, 50-54.
• Hurst, J. L., Good, L. K. (2009). "Generation Y and Career Choice: The İmpact of Retail Career Perceptions, Expectations and Entitlement Perceptions", Career Development International, Vol. 14, No. 6, 570- 594.
• İbrahimoğlu, N., Ünaldı, İ., Samancıoğlu, M., Bağlıbe, M. (2013). "The Relationship Between Personality Traits and Learning Styles: A Cluster Analysis", Asian Journal of Management Sciences and Education, Vol. 2, No. 3, 93- 108.
• Jiang, J. J., Klein, G. (2000). "Supervisor Support and Career Anchor Impact on the Career Satisfaction of the Entry-Level Information Systems Professional", Journal of Management Information Systems, Vol. 16, No. 3, 219- 240.
• Judge, T. A., Heller, D., Mount, M. K. (2002). " Five-Factor Model of Personality and Job Satisfaction: A Meta-Analysis", Journal of Applied Psychology, Vol. 87, No. 3, 530–541.
• Kalaycı, Ş. (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Koca, A. İ. (2010). "Kariyer Seçiminde Kariyer Değerleri İle Demografik Faktör İlişkisi: Çukurova Üniversitesi’nde Bir Araştırma", Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, 56-70.
• Kozak, M. A., Dalkıranoğlu, T. (2013). "Mezun Öğrencilerin Kariyer Algılamaları: Anadolu Üniversitesi Örneği", Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 41-52.
• Kuzgun, Y. (2003). “Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş”, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lamsa, A. M., Sakkınen, A., Turjanmaa, P. (2000). “Values and Their Change During the Business Education: A Gender Perspective”, International Journal of Value-Based Management, (13), 203- 213.
• McCrae, R. R., Costa, P. T. (1991). "The NEO Personality Inventory: Using the Five-Factor Model in Counseling", Journal of Counseling and Development, Vol. 69, 367-372.
• McCrae, R. R., John, O. P. (1992). "An Introduction to the Five-Factor Model and Its Applications", Journal of Personality, Vol. 60. No. 2, 175-215.
• McCrae, R. R. (2002). "Cross-Cultural Research on the Five-Factor Model of Personality". Online Readings in Psychology and Culture, Vol. 4, No. 4, 1-12.
• Merdan, E. (2013). “Beş Faktör Kişilik Kuramı İle İş Değerleri İlişkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, Sayı 7, 141-159.
• Mojgan, F. N., Kadir, R. A., Soheil, S. (2011). "The Relationship between State and Trait Anxiety with Career Indecision of Undergraduate Students", International Education Studies, VOl. 4, No. 3, 31- 35.
• Mount, M. K., Barrick, M. R., Scullen, S. M., Rounds, J. (2005). "Higher-Order Dimensions of The Big Five Personality Traits And The Big Six Vocational Interest Types", Personnel Psychology, 58, 447-478.
• Nelson, K. W. (2011). “Motivation and Personality: An Examination of the Big Five Personality Trait Factors and Their Relationship with Sales Performance in a Non-Cash Incentive Program”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Capella University, Minnesota.
• Onay, M., Zel, U., (2011). “Kişi-Kültür Uyumunun Kariyer Planlaması Üzerindeki Etkileri” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (2) 2011, 265-278.
• Orenuga, O. O., Costa, O. O. (2006). "Characteristics and Study Motivation of Clinical Dental Students in Nigerian Universities". International Dental Education, Vol. 70, No. 9, 996-1003.
• Özbilgin, M., Küskü, F., Erdoğmuş, N. (2005). "Explaining Influences On Career ‘Choice’: The Case of MBA Students in Comparative Perspective", The International Journal of Human Resource Management, Vol. 16, No. 11, 2000-2028.
• Özdemir, Y., Mazgal, S. (2012). "Bir Kariyer Tercihi Olarak Girişimcilikte Dışsal Faktörlerin Etkisi: Sakarya Örneği", Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 7 (1), 87- 102.
• Peterson, J., Roger, A. (2009). "Career Anchor Profiles: An Exploratory Study Of Business School Participants In France", Colloque international sur les indicateurs d’évaluation de la responsabilité sociale et environnementale des entreprises, Lyon, Université Jean Moulin Lyon 3, France.
• Rensburg, S. V., Rothmann, J.C., Rothmann, S. (2003). “The Relationship Between Personality Characteristics and Career Anchors of Pharmacists, Management Dynamics, Vol.12, No. 3, 24-33.
• Richards, J. C., Schmidt, R. (2002). "Longman Dictionary of Language Teaching and Applied Linguistics" (4th ed.). London: Pearson Education.
• Saucier, G., Goldberg, L. R. (2001). "Lexical Studies of Indigenous Personality Factors: premises, Products, and Prospects", Journal of Personality, 69, 847- 879.
• Saucier, G., Tsaousis, I., Georgiades, S., Goldberg, L. R. (2005). "The Factor Structure of Greek Personality Adjectives", Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 88, No. 5, 856- 875.
• Schein E. H. (1996). “Career Anchors Revisited: Implications for Career Development in the 21 st Century”, Academy of Management Executive,, Vol. 00, No. 0, 80-88.
• Serin, E., Soran, S., Kılıç, A. O. (2014). "Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Değerlerinin Eğitim Süreleri Açısından İncelenmesi Ve Bir Uygulama", Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, 209- 220.
• Seçer, B., Çınar, E. (2011). "Bireycilik ve Yeni Kariyer Yönelimleri", Yönetim ve Ekonomi, Vol. 18, No. 2, 49-62.
• Schmitt, D. P., Realo, A., Voracek, M., Allik, J. (2008). “Why Can’t a Man Be More Like A Woman? Sex Differences in Big Five Personality Traits Across 55 Cultures.” Journal of Personality and Social Psychology, 94, 168–182.
• Somer, O., Goldberg, L. R. (1999). "The Structure of Turkish Trait-Descriptive Adjectives", Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 76, No. 3, 431-450.
• Somer, O., Korkmaz, M., Tatar, A. (2002). " Beş Faktör Kişilik Envanterinin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması", Türk Psikoloji Dergisi, 17 (49), 21-33.
• Taşlıyan, M., Arı, N. Ü., Duzman, B. (2011). "İnsan Kaynakları Yönetiminde Kariyer Planlama Ve Kariyer Yönetimi: İibf Öğrencileri Üzerinde Bir Alan Araştırması", Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 231-241.
• Tekin, Ö. A. (2012). "Yabancılaşma Ve Beş Faktör Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler: Antalya Kemer’deki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama", Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Uçar, S. (2010). "Emniyet Teşkilatında Kariyer Planlaması Ve Bir Model Önerisi". Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Usal, A., Kuşluvan, Z. (2002). Davranış Bilimleri Sosyal Psikoloji, Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi, Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, İzmir.
• Ünal, B., Gizir, S. (2014). "Öğretim Elemanlarının Baskın Kariyer Çapalarının İncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örneği", Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Syı 14, Cilt 5, 1743-1765.
• Yarnall, J. (1998). "Career Anchors: Results of an Organisational Study in the UK", Career Development International, Vol. 3, No. 2, 56-61.
• Zhang, L. F. (2002). "Thinking Styles and the Big Five Personality Traits", Educational Psychology, Vol. 22, No. 1, 17- 31.