Ekonomi ve Ekoloji Kıskacında Sürdürülebilir Kırsal Turizmin Değerlendirilmesi

Year 2023, Volume: 8 Issue: 20, 36 - 53, 27.02.2023

Özlem Ak Burhanettin Zengin Erkan Türkseven

https://doi.org/10.25204/iktisad.1088196

Abstract

Sanayileşme ile birlikte artan kentleşme ve doğadan uzak yaşam tarzı, asıl özü doğa olan insanın doğaya dönmesini elzem hale getirmiştir. Doğaya artan ilgi ve merak, bir zamanların tarımsal üretime ve tabiata ev sahipliği yapan bu alanların bir bölümünü, yerli ve yabancı turistlere hizmet eden mekânlara dönüştürmüştür. Fakat bu dönüşüm ekonomi ve ekoloji kıskacında kalarak bir yandan kırsal alanlardaki ekonomik yapıyı güçlendirirken diğer taraftan da ekolojik dengenin bozulmasına sebep olmaktadır. Bu çalışma da dünya genelinde değişen turistik talep ve beklentilere paralel olarak, turistik arz kaynaklarının kırsal turizm amaçlı kullanılması ile kırsal alanlarda hem ekolojik açıdan hem de ekonomik açıdan yaşanan değişim ve dönüşümleri ele alarak, kırsal turizmin sürdürülebilirliğini mevcut ekonomik sistem ekseninde tartışmaktadır. Sürdürülebilirliğin ekonomi, ekoloji ve çevre-turizm bağlamında kendisini gerçekleştirmede sınırlı kaldığı, neoliberal ekonomideki rasyonel davranış anlayışının da değerler ekonomisi anlayışına yer bırakması gerektiği görülmektedir. Çalışmada ilk olarak literatür araştırması yapılmış olup kırsal turizmin ekonomik ve ekolojik etkilerinin ele alındığı önceki çalışmalar derlenerek elde edilen bilgiler ışığında bazı öneriler getirilmeye çalışılmıştır. 

Keywords

Ekolojik etkiler, ekonomik etkiler, sürdürülebilir kırsal turizm

Thanks

Böyle bir fırsatı bulmak benim için çok sevindirici oldu, her şey için şimdiden çok teşekkür ederim.

Evaluation Of Sustainable Rural Tourism in The Clamp of Economy and Ecology

Abstract

Urbanization that increased due to industrialization and a type of style to be preferred as living in the far away from the rural, made the human whose inner purity belongs to nature obligated to go back the nature. The wonder and the interest for the nature turned some of these areas once used to be belong to nature, partly, into the venues that serve for local and foreigner tourists. However, as this transformation enforcing the economic power in the rural areas by means of shrinking their economic and ecological issues, on the other hand leads to deterioration of the nature. This paper according to the parallel shifts that vary touristic demand and expectations around the globe, handling usage of touristic sources to be used within the purposes of touristic and using them in the rural areas both economically and ecologically contemplating the shifts and metamorphosis, argues in terms of the sustainability in the current economic system view. It’s vivid that sustainability’s been restricted in terms of economy, ecology and environment-tourism, as well as, it seems required that rational behaviouristic approach should be replaced by values economics. Within the research, firstly literature search has been done then there have been some proposals in the light of the previous researches about rural tourism’s economic and ecological impacts. 

Keywords

Ecological effects, economic effects, sustainable rural tourism

References

• Adıgüzel, B. (2018). Sürdürülebilir turizm kalkınması kavramının Ayder’in yerel turizm paydaşlarınca değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 1, 34-54. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gaziturizm
• Akbaş, G. (2019). Küçükköy geleneksel dokusunda göçlerin neden olduğu mekansal dönüşümler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Akça, H., Esengün, K., ve Sayılı, M. (2001). Kırsal alanların kalkındırılmasında kırsal turizmin rolü. Standart Ekonomik ve Teknik Dergi, 470, 29-35.
• Akova, İ. (2011). Kırsal turizm. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, Önlisans Ders Notu.
• Aksu, G.A. (2021). Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Uygulaması Örneği: Yukarı Avusturya, Ottenschlag Köyü ve Mooswiesen Biyolojik Göleti Peyzaj Planlama Projesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (27), 1061-1072.
• Alkan, C. (2015). Sürdürülebilir turizm: Alaçatı destinasyonuna yönelik bir uygulama. Journal of Yaşar University, 10(40), 6692-6710. https://doi.org/10.19168/jyu.36395
• Almeida, A., and Machado, L. P. (2021). Rural development and rural tourism: the impact of infrastructure investments. In R. A. Castanho, G. Couto, & R. Santos (Eds.), Peripheral Territories, Tourism, and Regional Development. IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.95610
• Aslan, F. (2010). İktisadi büyümenin ekolojik sınırları ve kalkınmanın sürdürülebilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Avcı, N. (2007). Turizmde taşıma kapasitesinin önemi. Ege Akademik Bakış,7(2), 485-501.
• Bahar, O. (2003). Kitle turizminin çevre üzerindeki olası etkileri; Bodrum örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 14(2), 150-158.
• Beyhan, E. (2008). “Sürdürülebilir kalkınma – çevre ve yerel Yönetimler”, Yerel Siyaset Aylık Bilimsel Siyasi Dergi, 35,12-17.
• Beyhan, Ş.G. ve Ünügür, S.M. (2005). Çağdaş gereksinmeler bağlamında sürdürülebilir turizm ve kimlik modeli. İTÜ Dergisi, Mimarlık, Planlama, Tasarım, 4(2), 79-87.
• Bilgili, M.Y. (2017). Ekonomik, ekolojik ve sosyal boyutlarıyla sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(49), 559-569.
• Bozkurt, V. ve Bıçkı, D. (2016). Sürdürülebilir kalkınma, çevre bilinci ve değerler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü İktisat Çalıştayı, İzmir.
• Briedenhann, J. and Wickens, E. (2004). Tourism routes as a toll for the economic development of rural areas – vibrant hope or impossible dream?. Tourism Management, 25, 71-79. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(03)00063-3
• Büscher, B. (2010). Anti-politics as political strategy: neoliberalism and transfrontier conservation in Southern Africa. Development and Change, 41, 29-51. https://doi.org/10.1111/j.1467-7660.2009.01621.x
• Çalık, İ. (2019). Teoride ve uygulamada sürdürülebilir turizm. (İçinde: Gümüşhane’de sürdürülebilir turizm, Derleyenler: Çalık, İ. ve Zeybek, H.İ., 1–13). Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, Gümüşhane.
• Çalışkan, C. (2017). Sürdürülebilir turizmin çevre ikilemi: toplum ve tüketim. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1123-1136.
• Çeken, H., Dalgın, T. ve Çankır, N. (2012). Bir alternatif turizm türü olarak kırsal turizmin gelişimini etkileyen faktörler ve kırsal turizmin etkileri. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 11-16. https://ijses.org/index.php/ijses/article/view/81
• Çiçek, D. ve Sarı, Y. (2018). Kalkınma kuramları ve turizmin gelişimi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 993-1015. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.34.
• Duffy, R. (2014). Interactive elephants: Nature, tourism and neoliberalism. Annuals of Tourism Research. 44, 88-101. https://doi.org/10.1016/j.annals.2013.09.003
• Duffy, R. (2015). Nature-based tourism and neoliberalism: Noncealing contradictions. Tourism Geographies. 17(4), 529–543. https://doi.org/10.1080/14616688.2015.1053972
• Ekins, P., Simon, S., Deutsch, L., Folke, C., and De Groot, R. (2003). A Framework for the practical application of the concepts of critical natural capital and strong sustainability. Ecological Economics, 44(2-3), 65–185. https://EconPapers.repec.org/RePEc:eee:ecolec:v:44:y:2003:i:2-3:p:165-185
• Erataş, F. ve Uysal, D. (2014). Çevresel Kuznets Eğrisi yaklaşımının “BRICT” ülkeleri kapsamında değerlendirilmesi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 64(1), 1-25. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifm/issue/866/9645
• Erdoğan, H. (2007, 22 Mart). Çevre ve Turizm. http://www.macahelbizimdir.org/KoseYazilari.asp?yazi=devam&id=76
• Erdoğan, N. (2003). Çevre ve ekoturizm. Pozitif Matbaacılık, Ankara.
• Esengün, K., Akça H. ve Saygılı, M. (2002). Kırsal alanların kalkındırılmasında kırsal turizmin rolü. Standart Dergisi, 470, 29-35.
• Fletcher, R. (2011). Sustaining tourism, sustaining capitalism? The tourism industry's role in global capitalist expansion. Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, 13(3), 443-461. http://dx.doi.org/10.1080/14616688.2011.570372
• Fletcher, R. and Neves, K. (2012). Contradictions in tourism: the promise and pitfalls of ecotourism as a manifold capitalist fix. Environment and Society, 3, 60-77. https://doi.org/10.3167/ares.2012.030105
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijephss/issue/54205/722850
• Giray, F.H., Kadakoğlu, B., Çetin, F., ve Bamoi, A.G. (2019). Rural tourism marketing: lavander tourism in Turkey. Ciência Rural, 49(2). https://doi.org/10.1590/0103-8478cr2018065
• Gössling, S. (1999). Ecotourism: a means to safeguard biodiversity and ecosystem functions?. Ecological Economics, 29(2), 303-320. https://doi.org/10.1016/S0921-8009(99)00012-9
• Harris, J.M. (2000). Basic principles of sustainable development. Global Development and Enviroment Institute-Working Paper 00-0, Trufts University
• Higham, J.and Neves, K. (2015). Whales, tourism and manifold capitalist fixes: new relationships with the driving force of capitalism. In K. Markwell (Ed.), Animals and Tourism: Understanding Diverse Relationships, 109-127. Bristol, Blue Ridge Summit: Channel View Publications. https://doi.org/10.21832/9781845415051-011
• Hunter, C. (1997). Sustainable tourism as an adaptive paradigm?. Annals of Tourism Research, 2(4), 850-867. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00036-4
• Irshad, H. (2010). Rural Tourism- An Opportunity for Sustainable Development, Government of Alberta, Agriculture and Rural Development. Canada.
• Kadanalı, E. ve Yazgan, Ş. (2012). Kırsal turizmin ekonomik-sosyal ve çevresel etkileri. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmaları Dergisi,14(23), 97-100. http://dergi.kmu.edu.tr/userfiles/file/aralik2012/97-100.pdf
• Kahraman, N. ve Türkay, O. (2006). Turizm ve çevre. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Karagül, M. (2018). Rasyonel ekonomi ve davranış iktisadından değerler iktisadına. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 425-440. https://doi.org/10.30798/makuiibf.418375
• Karagül, M. (2020). Neoliberal politikalar ve ekonomik krizler. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(4). 23-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ead/issue/59522/842028
• Karataş, A. ve Günay, D. (2017). Bir yerel kalkınma modeli olarak slow city hareketi ve sürdürülebilir turizm ilişkisi: Akyaka örneği. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler’de Akademik Araştırmalar-V, 467-484.
• Kaypak, Ş. (2012). Ekolojik turizm ve sürdürülebilir kırsal kalkınma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (22), 11-29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kmusekad/issue/10214/125525
• Kılıç, S. (2012). Sürdürülebilir kalkınma anlayışının ekonomik boyutuna ekolojik bir yaklaşım. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Enstitüsü Dergisi, 0(47), 201-226. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusiyasal/issue/629/6398
• Kılınç, A. (2012). Neoliberalizm bağlamında sürdürülebilir kalkınmanın merkez ve çevre ülkeler açısından değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 47-61. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/18903
• Korkmaz, M. ve Tolunay, A. (2002). Kırsal kalkınma aracı olarak ekoturizm. First tourism congress of Mediterranean countries, Akdeniz Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu, Azim Matbaa, Antalya.
• Meissner A., Christiansen F., Martinez E., Pawley MDM., Orams MB., and Stockin KA. (2015). Behavioural effects of tourism on oceanic common dolphins, Delphinus sp., in New Zealand: the effects of markov analysis variations and current tour operator compliance with regulations. 10(1). https://doi.org/10.1371/journal.pone.011696
• Mensah, J., Casadevall S. R. (Reviewing editor) (2019). Sustainable development: meaning, history, principles, pillars, and implications for human action: literature review. Cogent Social Sciences, 5(1). https://doi.org/10.1080/23311886.2019.1653531.
• Mutlu, A. (2000). Ekoloji Düşüncesinde İktisat Anlayışı Bir Ütopya Mı? https://www.academia.edu/15418165/ekoloji_düşüncesinde_iktisat_anlayışı_bir_ütopya mı
• Neves, K. (2010). Cashing in on cetourism: A critical ecological engagement with dominant e-ngo discourses on whaling, cetacean conservation, and whale watching Antipode. A Radical Journal of Geography, 42, 19–41. https://doi.org/10.1111/j.1467-8330.2010.00770.x
• OECD (1994). Tourism Strategies and Rural Development. Organisation For Economic Co-Operation and Development, Paris.
• Özbey, F. R. (2002). Sürdürülebilir turizm kalkınması. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 67-84. https://dergipark.org.tr/tr/pub/anadoluibfd/issue/48381/612719
• Özbey, F.R. (2006). Küreselleşme sürecinde sürdürülebilir turizm kalkınması. https://www.academia.edu/5092782/küreselleşme_sürecinde_sürdürülebilir_turizm_kalkınması_sustaınable_tourısm_development_ın_globalızatıon_program
• Özgen, N. ve Ege, S.C. (2018). Kapitalizmin ekolojik krizleri üzerine bir okuma. IWACT 2018 International West Asia Congress Of Tourism Research,Van, 661-685.
• Özkök, F. ve Gümüş, F. (2009). Sürdürülebilir turizmde bilginin önemi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 51-72. https://dergipark.org.tr/tr/pub/comuybd/issue/4110/54113
• Pezikoğlu, F. (2012). Sürdürülebilir tarım ve kırsal kalkınma kavramı içinde tarım-turizm-kırsal alan ilişkisi ve sonuçları. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1), 83-90. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kmusekad/issue/10214/125532
• Roney, S.A. (2011). Turizm bir sistemin analizi. 1.Baskı, Detay Yayıncılık.
• Salazar, N.B. (2017). Sustainable tourism for deveploment? American Anthropological Associaton. 58(4), 187-192. https://doi.org/10.1111/AN.573
• Sanz, López-JM, Penelas-Leguía A., Gutiérrez-Rodríguez P. and Cuesta-Valiño P. (2021). Rural tourism and the sustainable development goals: A Study of the variables that most ınfluence the behavior of the tourist. Front Psychol, 12: 722973. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.722973
• Sharpley, R. (2009). The myth of sustainable tourism. CSD Working Papers Series, 4, 1-14.
• Shen, F. Hughey, K.F.D. and Simmons, D.G. (2008). Connecting the sustainable livelihoods approach and tourism: a review of the literatüre. Journal of Hospitality and Tourism Management, 15, 9–31. https://doi.org/10.1375/jhtm.15.19.
• Soykan, F. (1999). Doğal çevre ve kırsal kültürle bütünleşen bir turizm türü: kırsal turizm. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 10, 67-75. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atad/issue/53224/706675
• Soykan, F. (2003). Kırsal turizm ve Türkiye turizmi için önemi. Ege Coğrafya Dergisi, 12 (1), 1-11. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/4882/66951
• Telfer, D. J. (2015). The evolution of tourism and development theory. (İçinde: Tourism and Development: Concepts and Issues, Derleyenler: R. Sharpley ve D. Telfer, 31–73). Clevedon: Channel View.
• Tıraş, H. H. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre: teorik bir inceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 57-73. http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/pub/issue/10265/125901
• Torun, E. (2013). Kırsal turizmin bölge insanına katkıları. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2013(1), 31-37. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kmusekad/issue/10212/125485
• Turgut, G. (2014). Ekolojik sürdürülebilirlik ve küçülme. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 137-165. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuiibfd/issue/22718/242472
• UN, (1987). Brundtland Report. Our Common Future. WCED (the World Commission on Environment and Development). https://unfccc.int/documents?gclid=Cj0KCQjwy5maBhDdARIsAMxrkw3VYGDI6lN9BvoN-Gu6CE8N8h2Pqa9h1Kc4_dkmmA1rxDjVgJmUqeAaAjsnEALw_wcB
• Ün E., Tutar, F., Tutar, E. ve Erkan, Ç. (2012). Ekonomik kalkınmada kırsal turizmin rolü: Türkiye örneği. International Conference On Eurosian Economies. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kastorman/issue/17230/179942
• Ürger, S. (1992). Genel turizm bilgisi. Akdeniz Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu Yayını.
• Üzümcü Polat, T., Çelik A. ve Karataş, M. (2017). Koruma-kullanma ikileminde sürdürülebilirlik ve kırsal turizm: Konya-Sille örneği. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 10(1): 53-64.
• Wall, G. (2007). Sustainable development, sustainable tourism and sustainable livelihoods. 2007 International Tourism Biennial: Lessons From the Past. Directions for the Future.
• Xu, J., Yihe, L., Liding C. and Yang, L. (2009). Contribution of tourism development to protected area management: local stakeholder perspectives. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 16(1), 30-36, https://doi.org/10.1080/13504500902757189.
• Yeoman, I. and Postma, A. (2014). Developing an ontological framework for tourism futures. Tourism Recreation Research. 39(3), 299-304.
• Zambrano-Monserrate, M. A., Troccoly, A. and Pacheco-Borja, M. J. (2016). Testing the environmental Kuznets Curve hypothesis in Iceland. Revista de Economía del Rosario, 19(1), 5-28. https://doi.org//10.12804/revistas.urosario.edu.co/economia/a.5239.