Kadın Çalışanların Pozitif Psikolojik Sermayelerinin Duygusal Bağlılığa Etkisinde Klimakterik Dönemin Düzenleyici Rolü: Özel Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 10 Issue: 26, 257 - 276, 28.02.2025

Ferah Keklik Okul , Ayşe İpek Koca Ballı , Murat Koç

https://doi.org/10.25204/iktisad.1473014

Abstract

Bu araştırmanın amacı, pozitif psikolojik sermayenin duygusal bağlılığa etkisinde klimakterik dönemin düzenleyici rolünü tespit etmektir. Araştırmanın evrenini Mersin ilinde bulunan özel hastanelerdeki kadın çalışanlar oluşturmaktadır. Araştırma evreninden kolayda örnekleme yoluyla 412 anket toplanmış ve analize edilmiştir. Araştırma verilerinin elde edilmesinde Luthans vd. (2007) tarafından geliştirilen “Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeği” ve Meyer vd. (1993) tarafından geliştirilen “Örgütsel Bağlılık Ölçeği”nin ilgili maddeleri kullanılmıştır. Veri analizlerinde doğrulayıcı faktör analizi, tanımlayıcı istatistikler ve hiyerarşik regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda pozitif psikolojik sermayenin ve alt boyutlarının duygusal bağlılığa etkisi olduğu tespit edilirken; pozitif psikolojik sermayenin duygusal bağlılığa etkisinde klimakterik dönemin düzenleyici rolü olmadığı bulunmuştur. Sonuç olarak örgütsel alanda birey ve örgüt amaçlarına katkıda bulunan duygusal bağlılığın sağlanabilmesi için pozitif psikolojik sermayeden yararlanmanın önemli olduğu bu araştırmadan elde edilen bulgular ile vurgulanmaktadır.

Keywords

duygusal bağlılık, Pozitif psikolojik sermaye, klimakterik dönem

The Moderating Role of Climacteric Period in the Influence of Positive Psychological Capital on Affective Commitment of Female Employees: A Study on Private Hospital Employees

Abstract

The aim of this study is to determine the moderating role of climacteric period in the influence of positive psychological capital on affective commitment. The universe of the research consists of female employees in private hospitals in Mersin province. 412 questionnaires were collected and analyzed through convenience sampling from the research universe. The “Positive Psychological Capital Scale”, developed by Luthans et al. (2007), and specific items of “Organizational Commitment Scale”, developed by Meyer et al. (1993), each of which involve in measuring affective organizational commitment, were used for data collection. Confirmatory factor analysis, descriptive statistics and hierarchical regression analysis were used in data analysis. The results of the study show that while positive psychological capital and its sub-dimensions influence affective commitment, the climacteric period has no moderating role in the influence of positive psychological capital on affective commitment. As a result, the findings of the study highlights that it is important to make use of positive psychological capital to ensure affective commitment, which in turn aids in individual and organizational goals.

Keywords

Affective Commitment, Positive psychological capital, climacteric period

References

• Allen, N. J., and Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18. https://doi.org/10.1111/j.2044-8325.1990.tb00506.x
• Aminikhah, H., Khaneghah, T. M., and Naghdian, M. (2016). The relationship of psycological capital and job satisfaction with organizational commitment. International Journal of Information, Business and Management, 8(1), 153-171. https://www.proquest.com/docview/1752118050?sourcetype=Scholarly%20Journals
• Aslan, İ. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Siirt.
• Atan, T., and Ünver, Ş. (2019). Spor Bilimleri Fakültesi ve İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin karşılaştırılması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 207-222. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/850025
• Avey, J. B. (2007). The performance impact of leader positive psychological capital and situational complexity (Doctoral Dissertation). University of Nebraska, Dissertation Abstracts International. Lincoln.
• Avey, J. B., Luthans F., and Jensen, S. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating employee stress and turnover. Human Resource Management, 48(5), 677-693. https://doi.org/10.1002/hrm.20294
• Avey, J., Wernsing, T. S., and Luthans, F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? Impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors. The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48–70. http://jab.sagepub.com/cgi/content/abstract/44/1/48
• Berberoğlu, N. (2013). Psikolojik sermayenin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi: Bir alan araştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunihem/issue/2666/34715
• Çetin, F. (2011). Psikolojik dayanıklılığın iş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarındaki rolü. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 13(3), 79-94. https://dergipark.org.tr/en/pub/isguc/issue/25478/268740
• Çetin, F., and Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
• Çınar, E. (2011). Pozitif psikolojik sermayenin örgütsel bağlılıkla ilişkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Çoban, A., Nehir. S., Demirci. H., Özbaşaran, F., and İnceboz, Ü. (2008). Klimakterik dönemdeki evli kadınların eş uyumları ve menopoza ilişkin tutumlarının menopozal yakınmalar üzerine etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(6), 343-349. http://tip.fusabil.org/pdf.php3?id=616
• Donaldson, S. I., and Ko, I. (2010). Positive organizational psychology, behavior, and scholarship: A review of the emerging literature and evidence base, Journal of Positive Psychology, 5(3), 177-191. https://doi.org/10.1080/17439761003790930
• Ellinger A. E., Musgrove, C. F., Ellinger A. D., Bachrach, D. G., Elmadağ Baş, A. B., and Wang, Y. L. (2013). Influences of organizational investments in social capital on service employee commitment and performance. Journal of Business Research, 66, 1124-1133. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2012.03.008
• Erkuş, A., and Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318. https://hdl.handle.net/11363/5545
• Gupta, M., Gomes, D., and Alexandre, N. (2021). Impact of psychological capital (PsyCap) on affective commitment: mediating role of affective well-being. International Journal of Organizational Analysis, 29(4), 1015-1029. https://doi.org/10.1108/IJOA-04-2020-2122
• Gürbüz. S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 48-75. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esad/issue/6045/81339
• Gürbüz. S., and Şahin. F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe- yöntem- analiz. (1. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Hackett, R. D., Bycio, P., and Hausdorf, P. A. (1994). Further assessments of Meyer and Allen's (1991) three-component model of organizational commitment. Journal of Applied Psychology, 79(1), 15-23. https://doi.org/10.1037/0021-9010.79.1.15
• Huang, L., and Zhang, T. (2021). Perceived social support, psychological capital, and subjective well-being among college students in the context of online learning during the COVID-19 pandemic. The Asia-Pacific Education Researcher, 31, 563-574. https://doi.org/10.1007/s40299-021-00608-3
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (3. Baskı). Asil Yayın Dağıtım.
• Keleş, H. N. (2011). Pozitif psikolojik sermaye: Tanımı, bileşenleri ve örgüt yönetimine etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 343-350. https://dergipark.org.tr/tr/pub/oybd/issue/16338/171074
• Kim, S. G., and Ahn, K. Y. (2018). The effects of psychological capital on innovation behavior and organizational commitment, and the moderating effect of organizational support. Asia-Pacific Journal of Business Venturing and Entrepreneurship, 13(4), 245-254. https://doi.org/10.16972/apjbve.13.4.201808.245
• Koçak, D. Y., Kaya, İ. G., and Aslan, E. (2017). Klimakterik dönemindeki kadınların algıladıkları sosyal destek düzeyi ve etkileyen faktörler. Journal of Academic Research in Nursing (JAREN), 3(2), 66-72. https://jag.journalagent.com/jaren/pdfs/JAREN_3_2_66_72.pdf
• Kökkaya, D. (2018). Klimakterik dönemdeki kadınlarda algılanan sosyal desteğin menopozal tutum ve yakınmalar üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi. Manisa.
• Kutanis, R. Ö., and Oruç, E. (2014). Pozitif örgütsel davranış ve pozitif psikolojik sermaye üzerine kavramsal bir inceleme. The Journal of Happiness and Well-Being, 2(2), 145-159. https://jhwbjournal.com/en/article/48
• Kutanis, R. Ö., and Yıldız, Ö. (2014). Pozitif psikoloji ile pozitif örgütsel davranış ilişkisi ve pozitif örgütsel davranış boyutları üzerine bir değerleme. Süleyman Demirel Üniversitesi, Vizyoner Dergisi, 5(11), 135-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/vizyoner/issue/23005/246035
• Larson, M. (2004). Positive psychological capital: A comparison with human and social capitaland an analysis of a training intervention, (Doktora Tezi). The Graduate College at the University of Nebraska, Lincoln.
• Larson, M., and Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predicting work attitudes, Journal of Leadership and Organizational Studies, 13(1), 45-62. https://doi.org/10.1177/10717919070130010701
• Lee, H. M., Chou, M. J., Chin, C. H., and Wu, H. T. (2017). The relationship betweensychological capital and professional commitment of preschool teachers: The moderating role of working years. Universal Journal of Educational Research, 5(5), 891-900. https://doi.org/10.13189/ujer.2017.050521
• Luthans, F., and Youssef, C. M. (2004). Human, social and now positive psychological capital management. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2004.01.003
• Luthans, F., and Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of Management, 33(3), 321-349. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/0149206307300814
• Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., and Peterson, S. J. (2010). The development and resulting performance impact of positive psychological capital. Human Resource Development Quarterly. 21(1), 41-67. https://doi.org/10.1002/hrdq.20034
• Luthans, F., Avey, J.B., Avolio, B.J., Norman, S.M., and Combs, G. M. (2006). Psychological capital development: Toward a micro-intervention. Journal of Organizational Behaviour, 27(3), 387-393. https://doi.org/10.1002/job.373
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., and Norman, S. M. (2007). Positive psychologicalcapital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personal Psychology, 60(3), 541–572. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2007.00083.x
• Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., and Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate: Employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29(2), 219-238. https://doi.org/10.1002/job.507
• Luthans, K. W., and Jensen, S. M. (2005). The linkage between psychological capital and commitment to organizational mission: A study of nurses. Journal of Nursing Administration, 35(6), 304-310. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15951706/
• Meyer J. P., Stanley D. J., Herscovitch L., and Topolnytsky L. (2002). Affective, continuance and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates and consequences. Journal of Vocational Behavior, 61(1), 20-52. https://doi.org/10.1006/jvbe.2001.1842
• Meyer, J. P., Allen, N. J., and Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psyhology, 78(4), 538-551. https://doi.org/10.1037/0021-9010.78.4.538
• Meyer, J. P., and Allen, N. J. (1991). A three component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89. https://doi.org/10.1016/1053-4822(91)90011-Z
• Meyer, J. P., and Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace, theory, research and application. London: Sage Publications.
• Meyer, J. P., Paunonen, S. V., Gellatly, I. R., Goffın, R. D. and Jackson, D. N. (1989). Organizational commitment and job performance: It’s the nature of the commitment that counts. Journal of Applied Psychology, 74(1), 152-156. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.74.1.152
• Miao, R. and Bozionelos, N. (2017). Linking high-performance work systems to employee attitudes: the moderated mediation model. Academy of Management Proceedings, 2016(1). https://doi.org/10.5465/ambpp.2016.15372abstract
• Munro, B. H. (2005). Statistical methods for health care research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
• Namasivayam, K., and Zhao, X. (2007). An investigation of the moderating effects of organizational commitment on the relationships between work–family conflict and job satisfaction among hospitality employees in India. Tourism management, 28(5), 1212-1223. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2006.09.021
• Newman, A., Ucbasaran, D., Zhu, F. and Hirst, G. (2014). Psychological capital: A review and synthesis. Journal of Organizational Behavior, 35(1), 120-S138. https://doi.org/10.1002/job.1916
• Oktay, E., and Gül, H. (2003). Çalışanların duygusal bağlılıklarının sağlanmasında Conger ve Kanungo’nun karizmatik lider özelliklerinin etkileri üzerine Karaman ve Aksaray Emniyet müdürlüklerinde yapılan bir araştırma. S. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 403-428. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61774/923510
• Örücü, E., and Çınar, B. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin yenilikçi davranış üzerindeki etkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 287-299. https://doi.org/10.18506/anemon.454180
• Patterson, M. M., and Lynch, A. Q. (1988). Menopause: Salient issues for counselors. Journal of Counseling and Development, 67(3), 185-188. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1988.tb02089.x
• Polatcı, S., and Baygın, E. (2022). Psikolojik sermayenin tükenmişlik üzerindeki etkisinde öz-şefkatin aracılık rolü. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 23(4), 243-275. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1159941
• Rajakumar, C. S. C., Usman, S. A., Micheal, M. P. S. S. and Parayitam, S. (2024). Knowledge sharing and organizational commitment: Psychological capital as a mediator and self-actualization as moderator. Information, 15(8), 459. https://doi.org/10.3390/info15080459
• Randall, D. M. (1987). Commitment and the organization: The organization man revisited. The Academy of Management Review, 12(3), 460-471. https://doi.org/10.2307/258513
• Ribeiro, N., Gupta, M., Gomes, D., and Alexandre, N. (2021). Impact of psychological capital (PsyCap) on affective commitment: Mediating role of affective well-being. International Journal of Organizational Analysis, 29(4), 1015-1029. https://doi.org/10.1108/IJOA-04-2020-2122
• Robbins. S. P., and Judge, T. A. (2013). Organizational behavior. 14. Basımdan Çeviri (Çev. İnci Erdem), Nobel Yayın Dağıtım.
• San, İ. (2017). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik ampirik bir çalışma (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Savur, N. (2013). Otantik liderlik ve çalışanların psikolojik sermayeleri arasındaki ilişki üzerine bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyon.
• Schermelleh-Engel, K., and Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. https://doi.org/10.23668/psycharchives.12784
• Seligman, M. E. P. (1998). Learned optimism: How to change your mind and your life. Simon and Schuster.
• Seligman, M. E. P. (2004). Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. Free Press.
• Seligman, M. E. P. and Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology. American psychologist, 55(1), 5-14. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5
• Seligman, M. E. P. and Schulman, P. (1986). Explanatory style as a predictor of productivity and quitting among life ınsurance sales agents. Journal of Personality and Social Psychology, 50(4), 832-838. https://doi.org/10.1037/0022-3514.50.4.832
• Sert, G. (2009). Klimakterik dönemdeki kadınlarda yaşam kalitesinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sis Çelik, A. (2013). Klimakterik dönemdeki kadınlara verilen eğitimin sıcak basmasına ilişkin inançlarına ve yaşam kalitesine etkisi (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Snyder, C. R. (2000). Handbook of hope. San Diego: Academic Press.
• Stajkovic, A. D., and Luthans, F. (2003). Social cognitive theory and self-efficacy: Implications for motivation theory and practice. In L. W. Porter, G. A. Bigley, and R. M. Steers (Edt.), Motivation and work behavior (7th ed.). Burr Ridge, IL: Irwin/McGraw-Hill.126-140.
• Stajkovic, A. S., and Luthans, F. (1998). Social cognitive theory and self-efficacy: Going beyond traditional motivational and behavioral approaches. Organizational Dynamics, 26(4), 62-74. https://doi.org/10.1016/S0090-2616(98)90006-7
• Sweetman, D., Luthans, F., Avey, J. B., and Luthans, B. C. (2010). Relationship between positive psychological capital and creative performance. Canadian Journal of Administrative Sciences, 28(1), 4-13. https://doi.org/10.1002/cjas.175
• Taşkın L. (2009). Doğum ve kadın sağlığı hemşireliği. Sistem Ofset.
• Topçu, M. K., and Ocak, M. (2012). Psikolojik sermayenin tükenmişlik algısı üzerine etkisinde iş tatmininin Aracılık Rolü: Türkiye ve Bosna-Hersek sağlık çalışanları örneği. 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s. 685-690). İzmir, Türkiye.
• Tortumluoğlu G. (2003). Klimakterik dönemdeki kadınlara verilen planlı sağlık eğitiminin menapozal yakınma, tutum ve sağlık davranışlarına etkisi (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Tösten, R. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine ilişkin algıların incelenmesi (Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Gaziantep.
• Tutar, H. (2007). Erzurum’da devlet ve özel hastanelerde çalışan sağlık personelinin işlem adaleti, iş tatmini ve duygusal bağlılık durumlarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 12(3), 97-120. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20835/223241
• Üstün, A., and Tekin, S. (2016). Amasya eğitim fakültesindeki öğretmen adaylarının özyeterlilik inançlarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 35-47. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aibuefd/issue/1496/18095
• Walumbia, F. O., Peterson, S. J., Avolio, B. J. and Hartnell, C. A. (2010). An investigation of the relationships among leader and follower psychological capital, service climate, and job performance. Personnel Psychology, 63(4), 937-963. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2010.01193.x
• Wasti, S. A. (2000). Meyer ve Allen üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlilik vegüvenirlik analizi. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri içinde (s. 401-410). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Weick, K. E., and Quinn, R. E. (1999). Organizational change and development. Annual Review of Psychology, 50(1), 361-386. https://doi.org/10.1002/9780470753408.ch10
• WHO (1996). Scientific Group. Research on the menopause in the 1990s. WHO Technical Report Series 866. Geneva: World Health Organization. https://iris.who.int/handle/10665/41841
• Wiener, Y. (1982). Commitment in organization a normative view. Academy of Management Review, 7(3), 418-428. https://doi.org/10.2307/257334
• Wu, C. M., and Chen, T. J. (2018). Collective psychological capital: linking shared leadership, organizational commitment, and creativity. International Journal of Hospitality Management, 74, 75-84. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2018.02.003
• Yollu, S. and Korkmaz, M. (2021). Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin otantikliderlik davranışları ile öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayeleri arasındaki ilişki. Cappadocia Journal of History and Social Sciences, 17, 186-208. http://dx.doi.org/10.29228/cahij.52211
• Youssef, C. M., and Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace: The impact of hope, optimism, and resiliency. Journal of Management, 33(5), 774-800. https://doi.org/10.1177/0149206307305562
• Zafer, H. (2018). Mobbing ve duygusal bağlılık arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Malatya.